Επιστροφή στον παλιό Ερντογάν: Γιατί βάζει στο κάδρο τη Θεσσαλονίκη;

Είναι γεγονός ότι παρά την προγραμματισμένη τις 7 Δεκεμβρίου μια συνάντηση κορυφής Μητσοτάκη – Ερντογάν στη Αθήνα, ο Τούρκος πρόεδρος θυμήθηκε τον παλιό εαυτό του και την γνωστή επιθετική ρητορική του, βάζοντας αυτή τη φορά στο κάδρο του αναθεωρητισμού και την Θεσσαλονίκη. Η επικείμενη επίσκεψή του αν τελικά γινόταν στην Θεσσαλονίκη με την κουστωδία σουλτάνου των 300 ακολούθων του θα ήταν μια επικοινωνιακή φιέστα ανάλογη με αυτές που έχει κάνει στην Θράκη.

Η Αθήνα γνωρίζει πλέον αρκετά καλά ότι ο Ερντογάν εργαλειοποιεί τα πάντα για λόγους εσωτερικής κατανάλωσης στην Τουρκία και αυτή τη φορά δεν έπεσε στην παγίδα του αλλάζοντας τον τόπο της συνάντησης. Αν υποθέσουμε ότι οι εργασίες του Συμβουλίου διεξάγονταν στη Θεσσαλονίκη και στην πόλη κατέφθανε ο Ερντογάν με τριακόσιους «νοματαίους», υπουργούς, μεγαλοεπιχειρηματίες, διπλωμάτες, μπορείτε να φανταστείτε τι θα γινόταν;

Και ακόμη χειρότερα φανταστείτε ο Τούρκος πρόεδρος να εκδήλωνε την επιθυμία του να επισκεφθεί το τουρκικό προξενείο στο κέντρο της πόλης για να «προσκυνήσει» με αφορμή τα εκατό χρόνια από την ίδρυση του τουρκικού κράτους, στο σπίτι του ιδρυτή Κεμάλ Ατατούρκ;

Δεν είναι διαχειρίσιμες αυτές οι καταστάσεις και βεβαίως δεν είναι η πρώτη φορά που ο Ερντογάν βάζει – εκτός από τα νησιά και τη Θράκη – και την Θεσσαλονίκη στο κάδρο των εξωπραγματικών φαντασιώσεών του.

Πρόκειται για τον περιβόητο νέο «Τουρκικό Αιώνα», που επιδιώκει ουσιαστικά την αναβίωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, και μάλιστα σε μια εξαιρετικά τεταμένη περίοδο στη Μέση Ανατολή. Η στρατηγική του Ερντογάν συνοδεύεται από μια έντονη αντιδυτική ρητορική, τη διακοπή των διπλωματικών σχέσεων με το Ισραήλ και βέβαια την εξοργιστική διαπίστωση ότι η Χαμάς δεν είναι μια τρομοκρατική αλλά μια «απελευθερωτική οργάνωση», που όπως ήταν φυσικό προκάλεσε εντονότατες αντιδράσεις.

Η πρόσφατη αναφορά του στην Θεσσαλονίκη δεν είναι κάτι νέο. Το 2016 Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σε ομιλία του σε Πανεπιστήμιο στην Ρίζε της Τουρκίας εμφανίστηκε με άγριες διαθέσεις προς τους γείτονές του και η ομιλία του είχε χαρακτηρισθεί μνημείο επεκτακτικών βλέψεων.

«Η Τουρκία δεν είναι μόνο η Τουρκία», έλεγε πριν οκτώ χρόνια ο Ερντογάν, ο οποίος με αφορμή την υπόθεση της Μουσούλης έλεγε πως η Τουρκία «εκτός από τα 79 εκατομμύρια των πολιτών της, φέρει ευθύνη και απέναντι στα εκατοντάδες εκατομμύρια αδέλφια μας στη γεωγραφική περιοχή με την οποία μας συνδέουν ιστορικοί και πολιτισμικοί δεσμοί». Στο πλαίσιο αυτό, ο Ερντογάν έκανε λόγο και για τη «Δυτική Θράκη».

Ο Ερντογάν γυρνώντας στο 1920 είπε ότι η τότε τουρκική Εθνοσυνέλευση έλαβε απόφαση περί του «εθνικού συμβολαίου», το οποίο περιλάμβανε τα σύνορα της Τουρκίας, και τόνισε ότι με βάση την απόφαση εκείνη τα σύνορα στις περιοχές του Οθωμανικού κράτους όπου υπήρχε αραβική πλειοψηφία κατά την υπογραφή της Συνθήκη του Μούδρου το 1918, θα έπρεπε να ορισθούν σύμφωνα με την εκφρασμένη μέσω δημοψηφίσματος βούληση των ίδιων των πληθυσμών.

Η απόφαση του 1920 ανέφερε επίσης, σύμφωνα πάντα με τον Ερντογάν, ότι το κριτήριο είναι η συγγένεια από πλευράς θρησκείας και γένους και ότι το νομικό καθεστώς και της Δυτικής Θράκης πρέπει να οριστεί ως αποτέλεσμα ελεύθερου δημοψηφίσματος στην περιοχή. Ο Ερντογάν υποστήριξε επίσης ότι «ορισμένοι ιστορικοί θεωρούν πως τα σύνορα του εθνικού συμβολαίου περιλαμβάνουν επίσης την Κύπρο, το Χαλέπι, τη Μουσούλη, το Αρμπίλ, το Κιρκούκ, το Μπατούμ, τη Θεσσαλονίκη, το Κίρτζαλι, τη Βάρνα και τα νησιά του Αιγαίου».

Η επικείμενη επίσκεψή του στην Ελλάδα η οποία είχε αρχικά σχεδιαστεί να λάβει χώρα στην Θεσσαλονίκη άλλαξε ως προς την τοποθεσία και μεταφέρθηκε στην Αθήνα. Η Ελλάδα είναι αρκετά έμπειρη ώστε να πέφτει στις παγίδες του Ερντογάν. Ο Τούρκος πρόεδρος προφανώς και δεν ξεχνά πως η Θεσσαλονίκη ήταν η δεύτερη σημαντικότερη πόλη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μετά την Κωνσταντινούπολη και αναμένεται να επιδιώξει τον υπερτονισμό του ισλαμικού στοιχείου στην περιοχή.

Είναι βέβαιο ότι θα ζητούσε να επισκεφθεί τα τοπικά τεμένη Γενί Τζαμί επί της οδού Αρχαιολογικού Μουσείου 30, το Χαμζά Μπέη Τζαμί (Αλκαζάρ) που είναι χτισμένο στο κέντρο της πόλης, απέναντι από το ορθογώνιο οθωμανικό μνημείο Μπεζεστένι, καθώς επίσης και το Αλατζά Ιμαρέτ, που βρίσκεται βορειοανατολικά της εκκλησίας του πολιούχου Αγίου Δημητρίου. Ο λόγος της επίσκεψης του στην Θεσσαλονίκη θα ήταν μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για τον ίδιο να επικαιροποιήσει το αίτημά του περί επαναλειτουργίας των τζαμιών, ενώ θα άνοιγε και θέμα περί ισλαμικού τεμένους στην Αθήνα.

Αν μπορούσε κάποιος να διαβάσει τον Ερντογάν θα καταλάβαινε ότι ο Τούρκος πρόεδρος δεν θέλει μεσολαβητές κάτι που φάνηκε και από την επίσκεψή του στο Βερολίνο. Αποκρούει κάθε είδους παρεμβάσεις τρίτων στην προσέγγιση μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας. Πρόσφατα μιλώντας για τα ελληνοτουρκικά υποστήριξε δε ότι οι δύο πλευρές μπορούν να επιλύσουν τις διαφωνίες τους με προτεραιότητα στον διάλογο, ένας διάλογος που όπως έχει υπογραμμίσει αρκετές φορές ο τούρκος πρόεδρος πρέπει να γίνεται χωρίς παρεμβάσεις τρίτων χωρών.

«Θέλουμε να μειώσουμε τους εχθρούς και να αυξήσουμε τους φίλους» επανέλαβε ο τούρκος πρόεδρος για να υποστηρίξει ότι «ως χώρες της περιοχής, αν αποκλείσουμε από τη διαδικασία τρίτες χώρες που προσεγγίζουν το θέμα με τη λογική του κέρδους και του παζαριού, δεν έχουμε κανένα πρόβλημα που δεν μπορούμε να επιλύσουμε». Αυτή η αποστροφή του δείχνει τι θα έχει στις βαλίτσες του ερχόμενος στην Αθήνα με την κουστωδία των τριακοσίων που θα κουβαλήσει…