Αμφίπολη: Η Ολυμπιάδα και τα σενάρια γύρω από τις ταυτότητες των νεκρών
Νέος κύκλος σεναρίων αρχίζει για την Αμφίπολη και τους πέντε νεκρούς που ήταν ενταφιασμένοι στο μεγαλοπρεπές ταφικό μνημείο του Τύμβου Καστά.
Τα αποτελέσματα των ανθρωπολογικών εξετάσεων των οστών που βρέθηκαν εντός και εκτός του κιβωτιόσχημου τάφου της Αμφίπολης δημοσιεύτηκαν σήμερα, Δευτέρα 19 Ιανουαρίου ανοίγοντας νέο κύκλο σεναρίων γύρω από τις ταυτότητες των νεκρών.
Από τους πέντε σκελετούς που ερευνήθηκαν προέκυψε ότι ανήκουν σε μια γυναίκα άνω των 60 ετών, δυο άντρες (35 με 45 ετών), ένα βρέφος και μια ανδρική καύση από την οποία σώζονται λίγα στοιχεία.
Η μελέτη του DNA θα δείξει αν υπάρχουν δεσμοί συγγένειας μεταξύ των νεκρών, ενώ το επικρατέστερο σενάριο σύμφωνα με επιστήμονες του υπουργείου Πολιτισμού ο γυναικείος σκελετός «δείχνει» την Ολυμπιάδα, μητέρα του Μ. Αλεξάνδρου. Το φύλο του βρέφους δεν έχει βρεθεί. Σύμφωνα με πληροφορίες, το φύλο του ατόμου που είχε καεί, όπως και του βρέφους δεν θα μπορέσουν να ταυτοποιηθούν ούτε από την εξέταση DNA καθώς το διαθέσιμο υλικό δεν είναι προς αξιοποίηση.
Ενστάσεις από Έλληνες επιστήμονες και αρχαιολόγους
Έλληνες αρχαιολόγοι και επιστήμονες, ωστόσο, σε μια πρώτη εκτίμηση των όσων δημοσιοποιήθηκαν σήμερα από το ΥΠΠΟ, αναφέρουν ότι στον τάφο δεν βρίσκεται η Ολυμπιάδα, καθώς κανένα ιστορικό στοιχείο δεν επιβεβαιώνει τον ενταφιασμό της στην Αμφίπολη.
Ο καθηγητής αρχαιολογίας Μιχάλης Τιβέριος μιλώντας στην τηλεόραση του ΣΚΑΪ αναφέρει: «Ποτέ δεν μου πέρασε από το μυαλό ότι θα υπήρχαν πέντε νεκροί, αλλά ότι μπορεί να είναι ένας οικογενειακός τάφος μιας εξέχουσας οικογένειας της Αμφίπολης αυτό ήταν μέσα στα σενάρια».
Την εκτίμηση ότι ο γυναικείος σκελετός δεν ανήκει στην Ολυμπιάδα εκφράζει ο καθηγητής κλασσικής αρχαιολογίας Πάνος Βαλαβάνος, αναφέροντας, «τα στοιχεία που έχουμε μέχρι στιγμής δεν επαρκούν να αποδώσουμε τον τάφο στην Ολυμπιάδα, καθώς οι ιστορικές πηγές που έχουμε μέχρι σήμερα αναφέρουν ότι η Ολυμπιάδα έχει ταφεί στην Πύδνα, εκεί που σκοτώθηκε».
Τις ενστάσεις της για τις ταυτότητες των νεκρώμ που βρέθηκαν στον τάφο εκφράζει και η καθηγήτρια Κλασικής αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, Χρυσούλα Παλιαδέλη, «Κάποιος πρέπει να μας πει τη σχέση που έχουν μεταξύ τους αυτά τα σκελετικά κατάλοιπα, ήταν όλα μαζί στα μπάζα, ήταν μερικά μέσα στον κιβωτιόσχημο τάφο;»
Το σενάριο της Ολυμπιάδας
Η ραδιοχρονολόγηση με άνθρακα 14, επίσης, και άλλες εξετάσεις θα αποδείξουν αν ο σκελετός της ηλικιωμένης γυναίκας ανήκει στην Ολυμπιάδα. Οι ιστορικές πηγές αναφέρουν ότι η μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου έχει ταφεί μακριά από την Αμφίπολη, και συγκεκριμένα στην Πύδνα. Ωστόσο, τίποτα δεν αποκλείει σε ύστερη εποχή τα οστά της να έχουν μεταφερθεί στο λόφο Καστά.
Το λιοντάρι στην κορυφή, όπως έχει υποστηρίξει η ανασκαφική ομάδα, «κρύβει» μάλλον εντός του, πολέμαρχο. Η Ολυμπιάδα ήταν δυο φορές αρχηγός στρατού, μια των Μολλοσών (από τους οποίους καταγόταν) και μια των Μακεδόνων λόγω του γάμου της με τον Φίλιππο Β. Κινήθηκε εναντίον του Κάσσανδρου ως αρχηγός των Μακεδόνων και ήταν επικεφαλής του ηπειρωτικού στρατού όταν έπρεπε να τον αντιμετωπίσει για να ενισχύσει τη θέση του μικρού τότε Αλέξανδρου. Η Ολυμπιάδα, στην οποία θα μπορούσε να αποδοθεί ο σκελετός, ήταν μία βασίλισσα δυναμική, με άποψη και παρέμβαση στις πολιτικές και στρατιωτικές υποθέσεις της εποχής της.
Δεν βρίσκεται η Ολυμπιάδα στον τάφο επιμένει η Ντόροθι Κινγκ
Η Ντόροθι Κινγκ εκφράζει την πεποίθηση της ότι ο γυναικείος σκελετός που βρέθηκε δεν ανήκει στην Ολυμπιάδα,τη μητέρα του Μ. Αλέξανδρου σημειώνοντας τα εξής: «Η γυναίκα στον κιβωτιόσχημο τάφο, γύρω από την οποία είχαν ταφεί οι υπόλοιποι, φαίνεται να ήταν άνω των 60 ετών. Η Ολυμπιάδα γεννήθηκε το 370 π.Χ. και πέθανε το 316, οπότε τα μαθηματικά... δεν οδηγούν σε αυτή».
Ενώ παραθέτει και ακόμα ένα στοιχείο, που σύμφωνα με την ίδια δεν οδηγεί στην Ολυμπιάδα. Επικαλούμενη το άρθρο του Έντσον «Ο τάφος της Ολυμπιάδας», οι επιγραφές δείχνουν ότι η Ολυμπιάδα θάφτηκε στην Πύδνα. Έτσι, η Αμφίπολη δεν θα μπορούσε να είχε χτιστεί πριν από τη μάχη της Πύδνας.
Όσον αφορά τους σκελετούς των δύο ανδρών που ανακαλύφθηκαν, η Ντόροθι Κινγκ αναφέρει ότι και οι δυο τους ήταν ηλικίας από 30 έως 40 ετών, ενώ ο σκελετός που ανήκει στο νεότερο από τους δύο φέρει σημάδια από χτυπήματα με αιχμηρά αντικείμενα. «Πιθανότατα τραυματίστηκε θανάσιμα από μαχαίρι», γράφει και προσθέτωντας, «Ο μεγαλύτερος από τους δύο άνδρες έχει ένα παλιό κάταγμα στον καρπό. Ενδιαφέρον είναι και το γεγονός ότι και οι δυο τους "έχουν εκφυλιστική οστεοαρθρίτιδα και βλάβες σε διάφορα σημεία του σκελετού τους". Αυτά θα μπορούσαν να σχετίζονται με θέματα γενετικής».
Με βάση αυτά τα δεδομένα, αποκλείει κάποιος από τους σκελετούς να ανήκει στον Ηφαιστίωνα. «Ο Ηφαιστίωνας πρέπει να αποκλειστεί, καθώς πέθανε στα 32 του και δεν δολοφονήθηκε», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Επίσης, «υπάρχουν οστά ζώων (περίπου 550, από τα οποία ανθρώπινα δεν είναι τα 157;), συμπεριλαμβανομένων αλόγων, κάτι το οποίο στηρίζει περαιτέρω τη θεωρία της μακεδονικής βασιλικής ταφής (για εμένα είναι βασικό στοιχείο)».
Οι σκελετοί είναι αποσπασματικοί, γι' αυτό και δεν είχε αναγνωριστεί ότι ήταν περισσότεροι οι νεκροί, αλλά αυτό είναι κάτι ασυνήθιστο: Τα οικογενειακά μαυσωλεία δεν ήταν ο κανόνας εκείνη την εποχή.
Τα επόμενα βήματα των ερευνητών
Μια σειρά αναλυτικών μεθόδων στα σκελετικά ευρήματα του ταφικού μνημείου του λόφου Καστά, θα δώσουν περισσότερα στοιχεία για καλύτερη τεκμηρίωση, που αφορούν στις παθολογικές αλλοιώσεις, στην διατροφή, στη συγγένεια και στον τόπο καταγωγής των ανθρώπων αυτών, δηλαδή εάν πρόκειται για άτομα που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην Αμφίπολη ή για άτομα που μετακινήθηκαν από κάπου αλλού κατά την διάρκεια της ζωής τους και ενταφιάστηκαν στο συγκεκριμένο ταφικό μνημείο.
Μεταξύ άλλων σχεδιάζονται:
- Ακτινολογική μελέτη, ιστολογικές-μικροσκοπικές ,αναλύσεις σταθερών ισοτόπων άνθρακα και αζώτου, αναλύσεις στροντίου.
- Παλαιογενετικές αναλύσεις (αρχαίο DNA) με σκοπό την περιγραφή της βιολογικής και γενετικής ιστορίας των ατόμων.
Η εφαρμογή AMS χρονολογήσεων σε δείγματα τόσο των ανθρώπινων οστών όσο και των συγκεκριμένων ζώων, θα συμπληρώσει την εικόνα της διαδοχής των ταφών, η οποία δεν μπορεί να ανασυσταθεί μέσα από την ανασκαφική διαδικασία.
Οι μακροσκοπικές όσο και οι αναλυτικές μέθοδοι θα εφαρμοστούν σε ένα μεγάλο αριθμό σκελετών, περίπου 300, από τα νεκροταφεία της Αμφίπολης, στο πλαίσιο διετούς ερευνητικού προγράμματος, που χρηματοδοτείται από το ΥΠΠΟΑ και πραγματοποιείται από πολυπληθή ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τις κυρίες Σ. Τριανταφύλλου, επίκουρη Καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας και Οστεοαρχαιολογίας, Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας, ΑΠΘ και Χ. Παπαγεωργοπούλου, επίκουρη Καθηγήτρια Φυσικής Ανθρωπολογίας, Τμήμα Ιστορίας Εθνολογίας, Εργαστήριο Φυσικής Ανθρωπολογίας, ΔΠΘ. Στόχος είναι να αποκτηθεί πολύτιμο συγκριτικό υλικό.
-(1).jpg?t=EJ_V_3T5nVJsf7WAgaPsVg)
.jpg)
