Έκθεση ΕΕ για κράτος δικαίου - Τι αναφέρει για την δικαιοσύνη στην Ελλάδα

Αύξηση κατά 80 ημέρες στην εκδίκαση αστικών και εμπορικών υποθέσεων, μειωμένη αίσθηση των πολιτών για την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και μείωση της παραγωγικότητας των πρωτοβάθμιων δικαστηρίων διαπιστώνει μεταξύ άλλων η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το κράτος δικαίου στην Ελλάδα το 2020.

Η έκθεση της επιτροπής αν και διαπιστώνει «πολλές θετικές εξελίξεις στα κράτη μέλη (…)εξακολουθούν να υπάρχουν ανησυχίες οι οποίες σε ορισμένα κράτη-μέλη έχουν αυξηθεί, όπως για παράδειγμα η ανεξαρτησία του δικαστικού σώματος και η κατάσταση στα μέσα ενημέρωσης».

Σχετικά με την Ελλάδα, μεταξύ άλλων η έκθεση αναφέρει: «Βρίσκονται σε εξέλιξη διάφορα μέτρα με στόχο τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της ποιότητας του ελληνικού δικαστικού συστήματος. Ο Κώδικας Δικαστικού Προσωπικού εγκρίθηκε στις 24 Απριλίου 2021 και η επεξεργασία του Κώδικα Συμπεριφοράς για τη Διοικητική Δικαιοσύνη συνεχίζεται, αν και κανένα σχέδιο δεν έχει δημοσιευτεί. Λαμβάνονται μέτρα για τη βελτίωση της ποιότητας της δικαιοσύνης, ιδίως όσον αφορά τη συλλογή δικαστικών στατιστικών και τη δημιουργία εξειδικευμένων επιμελητηρίων σε δικαστήρια και μέτρα που σχετίζονται με την ηλεκτρονική δικαιοσύνη, αν και εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις όσον αφορά τις ψηφιακές υπογραφές και την πλήρη εφαρμογή της ηλεκτρονικής κατάθεσης».

Στην έκθεση διαπιστώνεται ότι «το επίπεδο της εκλαμβανόμενης ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης είναι μέτριο», ενώ σύμφωνα με το ίδιο πόρισμα: «Το 53 % του ευρέος κοινού θεωρεί ότι η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης είναι αρκετά καλή και πολύ καλή, ποσοστό που τα τελευταία χρόνια βαίνει μειούμενο».

Προβληματισμό εκφράζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και για τον τρόπο επιλογής των ηγεσιών των Ανωτάτων Δικαστηρίων από το υπουργικό συμβούλιο. «Έχει ασκήσει κριτική η ομάδα χωρών κατά της διαφθοράς (GRECO) του Συμβουλίου της Ευρώπης, αλλά μέχρι σήμερα η Ελλάδα δεν έχει τροποποιήσει το σχετικό πλαίσιο, καθώς ο τρόπος διορισμού στις εν λόγω θέσεις δικαστικών λειτουργών προβλέπεται στο Σύνταγμα, τυχόν αλλαγή του θα απαιτούσε συνταγματική αναθεώρηση» αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Καθυστερήσεις στην απονομή δικαιοσύνης

Ταυτόχρονα, διαπιστώνονται και καθυστερήσεις στην απονομή δικαιοσύνης στη χώρα μας, με την Ευρωπαϊκή Έκθεση να επισημαίνει ότι «το σύστημα απονομής δικαιοσύνης της Ελλάδας εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις όσον αφορά τη συνολική του αποδοτικότητα» γεγονός που δείχνει ότι «η Ελλάδα αντιμετωπίζει σαφή κίνδυνο δημιουργίας νέων συσσωρευμένων υποθέσεων».

Με εκτενή αναφορά σε στατιστικά στοιχεία της διετίας 2017 και 2018 σχετικά με το χρόνο εκδίκασης υποθέσεων, η έκθεση αναφέρει:

«Οι στατιστικές για τη δικαιοσύνη δείχνουν ότι, ιδίως, το σύστημα των πολιτικών δικαστηρίων εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προκλήσεις όσον αφορά την αποδοτικότητά του, καθώς ο χρόνος που απαιτείται για την εκδίκαση των αστικών και των εμπορικών υποθέσεων αμφισβητούμενης δικαιοδοσίας σε πρώτο βαθμό αυξήθηκε εκ νέου (559 ημέρες το 2018 σε σύγκριση με 479 ημέρες το 2017).

Μείωση της παραγωγικότητας των πρωτοβάθμιων δικαστηρίων παρατηρείται στην έκθεση, που σημειώνει ότι μειώνεται «το ποσοστό διεκπεραίωσης των αστικών και εμπορικών υποθέσεων αμφισβητούμενης δικαιοδοσίας (86,3 % το 2018 σε σύγκριση με 96,0 % το 2017), γεγονός που σημαίνει ότι η Ελλάδα αντιμετωπίζει σαφή κίνδυνο δημιουργίας νέων συσσωρευμένων υποθέσεων».

Την ίδια στιγμή, στην έκθεση επισημαίνεται ότι «ο κλάδος των διοικητικών δικαστηρίων εξακολουθεί να βελτιώνει τις επιδόσεις του, διατηρώντας υψηλό ποσοστό επίλυσης (163,5% το 2018), μειώνοντας τον χρόνο που απαιτείται για την επίλυση των διοικητικών διαφορών σε πρώτο βαθμό και περιορίζοντας τις υφιστάμενες συσσωρευμένες υποθέσεις με την επίλυση υψηλότερου αριθμού υποθέσεων σε σχέση με τον αριθμό των εισερχόμενων υποθέσεων». Όμως, από την άλλη πλευρά ο χρόνος που απαιτείται για την επίλυση των διοικητικών υποθέσεων σε πρώτο βαθμό (601 ημέρες το 2018) όσο και ο αριθμός των εκκρεμών υποθέσεων παραμένουν συγκριτικά υψηλοί.

Ειδική μνεία γίνεται στην έκθεση στα ΜΜΕ, τους δημοσιογράφους, αλλά και την ΕΣΗΕΑ και τις άλλες δημοσιογραφικές Ενώσεις.

«Οι δημοσιογράφοι αντιμετωπίζουν προκλήσεις όσον αφορά τις συνθήκες εργασίας και την ασφάλειά τους. Οι συνθήκες εργασίας παραμένουν προβληματικές και οι δημοσιογράφοι εξακολουθούν να υφίστανται επιθέσεις και απειλές κατά της σωματικής τους ακεραιότητας. Στο πρόσφατο παρελθόν αναφέρθηκαν αρκετές επιθέσεις κατά δημοσιογράφων. Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελευθερίας του Τύπου και των Μέσων Ενημέρωσης επισημαίνει ότι, με λίγες εξαιρέσεις, η κύρια απειλή για την ασφάλεια των δημοσιογράφων στην Ελλάδα προέρχεται από ακροδεξιούς εξτρεμιστές. Το 2019 και το 2020, η πλατφόρμα του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προώθηση της προστασίας της δημοσιογραφίας και της ασφάλειας των δημοσιογράφων και η πλατφόρμα Mapping Media Freedom δημοσίευσαν εννέα προειδοποιήσεις που συνδέονται με εκστρατείες δυσφήμισης κατά δημοσιογράφων, με επιθέσεις εναντίον δημοσιογράφων που κάλυπταν μεταναστευτικά και προσφυγικά θέματα και με την κρατική χρηματοδότηση προς μέσα μαζικής επικοινωνίας στο πλαίσιο της COVID-19.

Οι συνδικαλιστικές ενώσεις των δημοσιογράφων στην Ελλάδα παρέχουν νομική συνδρομή, περιορισμένη χρηματοδοτική στήριξη και κατάρτιση για τους δημοσιογράφους».

Το αδίκημα της δωροδοκίας

Σχετικά με το αδίκημα της δωροδοκίας η έκθεση αναφέρει: «Πραγματοποιήθηκε πρόσφατη αναθεώρηση της ποινικής νομοθεσίας και σχεδιάζονται ορισμένες περαιτέρω τροποποιήσεις. Τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα προέβη σε σειρά ενεργειών για την αναθεώρηση του νομοθετικού πλαισίου της για την καταπολέμηση της διαφθοράς, την ποινικοποίηση πράξεων διαφθοράς και την επιβολή αναλογικών και αποτρεπτικών κυρώσεων.

Τον Νοέμβριο του 2019 καταργήθηκαν τροποποιήσεις που ψηφίστηκαν τον Ιούνιο του 2019, με τις οποίες το αδίκημα της ενεργητικής δωροδοκίας είχε υποβαθμιστεί σε πλημμέλημα και είχαν μειωθεί οι σχετικές κυρώσεις. Η κατάργηση αυτή ήρθε σε συνέχεια ανησυχιών που εκφράστηκαν από την ομάδα χωρών κατά της διαφθοράς (GRECO) και τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), που εξέδωσαν επίσης σειρά σχετικών συστάσεων.

Ωστόσο, λόγω της αρχής της lex mitior που εφαρμόζεται στο ελληνικό ποινικό δίκαιο, ορισμένες εκκρεμείς υποθέσεις θα επηρεαστούν λόγω της σύντμησης του χρόνου παραγραφής ή λόγω των ηπιότερων ποινών».

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.

Διαβάστε επίσης:

Γιάννης Αντετοκούνμπο: Από τα Σεπόλια, στην κορυφή του NBA - Δείτε το Infographic του Newsbomb.gr