Ακίνητα: Τι αποκαλύπτει η Eurostat για ενοίκια και αγορά ακινήτων

Σχεδόν όλες οι χώρες της Ευρώπης καταγράφουν ραγδαία αύξηση των ζητούμενων μισθωμάτων, αν και πολλές από αυτές ήδη από το 2018-2019, υιοθέτησαν νέα μέτρα και πολιτικές με στόχο την αναχαίτηση του κόστους στέγασης.

Να επισημάνουμε ότι, αρκετές χώρες διατηρούσαν ήδη ενεργά προγράμματα και δομές με στόχο τη στέγαση σε προσιτές τιμές.

«Καίει» το κόστος στέγασης στην Ελλάδα

Η Ελλάδα από τις 21 χώρες της Ευρώπης, αποτελεί τη μόνη χώρα που σύμφωνα με έρευνα της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Δημόσιας - Συνεταιριστικής και Κοινωνικής Στέγασης για το έτος 2021, δεν διαθέτει υποδομές προσιτού κόστους στέγασης.

Σύμφωνα με τον Θεμιστοκλή Μπάκα, πρόεδρο Πανελλαδικού Δικτύου E-Real Estates, αυτό είναι «λογικό, διότι η Ελλάδα άργησε, η χώρα μας θα αρχίσει να εφαρμόζει πολιτικές αναχαίτησης του κόστους στέγασης κυρίως εντός του 1^ου τριμήνου του 2023, μέτρα που σε μεγάλο ποσοστό, απαιτούν χρόνο υλοποίησης (2-3 ετών) και δεν στοχεύουν στην άμεση αναχαίτηση του κόστους στέγασης ή/και ελάφρυνσης του οικογενειακού προϋπολογισμού. Παράλληλα, ακόμη και αν εφαρμοστούν στο σύνολό τους, στοχεύουν σε περιορισμένο αριθμό δικαιούχων σε σχέση με τη πραγματική ανάγκη του σήμερα, αλλά και των αναγκών που θα προκύψουν τα επόμενα χρόνια».

Ενοίκια στα ύψη - Αυξήσεις που κοντεύουν το 50%

Από το 2018 έως και σήμερα η αύξηση των ενοικίων οι οποίες είναι κατάλληλες για οικογένεια έφτασε να κυμαίνεται από 37,2% έως και 42,1%.

Ο κος Μπάκας τονίζει στο Newsbomb.gr ότι οι «υψηλότερες αυξήσεις των ζητούμενων μισθωμάτων καταγράφονται κυρίως σε ακίνητα μικρότερης επιφάνεια. Πρόσφατη έρευνα ανάφερε ότι το ζητούμενο μίσθωμα φοιτητικής κατοικίας αυξήθηκε κατά 53% στην Αθήνα κατά το διάστημα 2017-2022, ενώ στη Πάτρα που κατατάσσεται δεύτερη στη λίστα αυξήθηκαν κατά 47%-49%.

Το κόστος στέγασης στην Ελλάδα έχει εκτιναχθεί σε τέτοια επίπεδα που αγγίζει το 60%-70% ενός μέσου μηνιαίου μισθού, ενός αν πρόκειται για κατοικία κατάλληλη για οικογένεια, το σύνολο ενός «καλού» μισθού. Πλέον, μεγάλο μέρος των συμπολιτών μας αναγκάζεται να κάνει περικοπές ακόμη και σε βασικές ανάγκες του. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, το 76,9% των ενοικιαστών, εφόσον πληρώσουν τα έξοδα του σπιτιού, κάνει περικοπές ή λαμβάνει οικονομική βοήθεια από τρίτους».

Μειώθηκε το ποσοστό ιδιοκατοίκησης στην Ελλάδα

«Ο μύθος ότι η Ελλάδα διαθέτει το υψηλότερο ποσοστό ιδιοκατοίκησης στην Ευρώπη καταρρίπτεται σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat. H Ελλάδα για το έτος 2020 κατατάσσετε στη 19^η θέση ανάμεσα σε 33 χώρες της Ευρώπης χάνοντας την 17^η Θέση που κατείχε το 2019» εξήγησε ο κος Μπάκας και συνέχισε λέγοντας:

«Το διάστημα από το 2005 έως το 2021, το ποσοστό ιδιοκατοίκησης στη χώρα μας υποχώρησε από το 84,6% στο 73,3%, χάνοντας 11,3 ποσοστιαίες μονάδες σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat. Τα μικρότερα ποσοστά ιδιοκτησίας καταγράφονται το 2014 με 74%. Τα άνωθεν δεδομένα καταγράφουν τις αρνητικές επιπτώσεις των μνημονιακών χρόνων στη χώρα μας. Το 2015, το ποσοστό ιδιοκατοίκησης στην Ελλάδα ανήλθε στο 75,1% με αρνητικές διακυμάνσεις την επόμενη τριετία (2016,2017,2018), ενώ το 2019 αυξήθηκε στο 75,4%».

Ο πρόεδρος του Πανελλαδικού Δικτύου E-Real Estates σχολίασε πως «από το 2020 έως και τα τέλη του 2021, η χώρα μας έχασε 2,1 ποσοστιαίες μονάδες που αντιστοιχούν σε 82.947 κατοικίες (3.949.900 το στεγαστικό απόθεμα το 2019 – Eurostat). Ένα μεγάλο μέρος των άνωθεν κατοικιών «χάθηκαν» λόγω της έναρξης των πλειστηριασμών, καθώς και λόγω της πανδημικής κρίσης. Παράλληλα, μέρος των ιδιοκτητών ακινήτων με οφειλές σε τραπεζικά ιδρύματα μπορεί να «θέλησαν» να εξοφλήσουν το ποσό οφειλής πουλώντας την ιδιοκτησία τους, επιλέγοντας πλέον να διαμείνουν σε μισθωμένη κατοικία.

Επιπλέον, θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι ένα μέρος των ιδιοκτητών επέλεξε την «εκμετάλλευση» των ακινήτων τους μέσω βραχυχρόνιας μίσθωσης ή/και να πουλήσουν την κατοικία τους λόγω της αύξησης των τιμών πώλησης σε επενδυτές εγχώριους ή μη, που μάλλον δεν ιδιοκατοικούν.

Όσον αφορά την παραδοχή της βραχυχρόνιας μίσθωσης ως λόγο μείωσης της ιδιοκατοίκησης, δεν μπορεί να ισχυροποιηθεί. Διότι, το έτος 2019 που αποτέλεσε και τη καλύτερη χρονιά για τον κλάδο, το ποσοστό ιδιοκατοίκησης είναι υψηλότερο απ΄ότι το 2020 και 2021. Μη ξεχνάμε ότι το 2020 και το 2021, λόγω covid-19, δεν αποτέλεσαν τις καλύτερες χρονιές για τον κλάδο των βραχυχρόνιων μισθώσεων ώστε να καταγραφεί αύξηση του αριθμού των μισθώσεων.

Η μείωση του ποσοστού ιδιοκατοίκησης στη χώρα μας τείνει να ενταθεί περαιτέρω, τόσο λόγω της «απελευθέρωσης» των πλειστηριασμών ακόμη και για οφειλές κάτω των 30.000€, όσο και της περιορισμένης δυναμικής – της αδυναμίας, μεγάλου μέρους των συμπολιτών μας να αποκτήσουν κατοικία με στόχο την ιδιοκατοίκηση.

Οι εταιρείες διαχείρισης κόκκινων δανείων σύμφωνα με δημοσιεύματα έχουν στη κατοχή τους 700.000 όλων των κατηγοριών (κατοικίες, καταστήματα, βιομηχανικά κτίρια, οικόπεδα κ.ά.), η αξίας των οποίων εκτιμάται ότι υπερβαίνει τα 40 δισ. ευρώ.

Σήμερα, μεγάλο μέρος των άνωθεν ακινήτων εγγράφονται ακόμη στο Ε9 των οφειλετών. Αν το ακίνητο είναι κατοικία, μεγάλο μέρος αυτών ιδιοκατοικούνται και παράλληλα προσμετρώνται στο ποσοστό ιδιοκατοίκησης της χώρας μας. Όταν ολοκληρωθεί επιτυχώς ο πλειστηριασμός, τότε μόνο αλλάζει η ιδιοκτησία του ακινήτου.

Αξίζει να αναφέρουμε ότι σύμφωνα με δημοσιεύματα για το έτος 2021, στους επισπεύδοντες τους πλειστηριασμούς, ήτοι τράπεζες και servicers, εξακολουθούν να καταλήγουν επτά στα 10 ακίνητα που βγαίνουν στο «σφυρί».

Σύμφωνα με δημοσιεύματα, μόνο το πρώτο εξάμηνο του 2022 έγιναν πάνω από 17.500 πλειστηριασμοί κατοικιών, ενώ ο στόχος για το σύνολο του έτους αριθμεί 40.000 κατοικίες.

Εκπρόσωπος εταιρείας διαχείρισης απαιτήσεων σε συνέντευξη του ανάφερε ότι ένα ποσοστό 20%-25% του συνόλου των ακινήτων που έχουν στη κατοχή τους θα βγουν σταδιακά προς πώληση τα επόμενα πέντε χρόνια.

Αν ένα ποσοστό της τάξης του 25%-30% των 700.000 ακινήτων θα οδηγηθεί σε ρευστοποίηση τα επόμενα χρόνια, δηλαδή περί τα 200.000 ακίνητα θα διατεθούν μέσω πλειστηριασμών, που αποτελέσουν βασικό εργαλείο για την επίτευξη των στόχων που προβλέπονται στα επιχειρησιακά σχέδια των funds και των εταιρειών διαχείρισης που έχουν αναλάβει την υλοποίησή τους, αντιλαμβανόμαστε όλοι μας την εν δυνάμει ραγδαία μείωση του ποσοστού ιδιοκατοίκησης στη χώρα μας τα επόμενα χρόνια.

Τη στιγμή, που το μεγαλύτερο μέρος των αγοραστών είτε είναι funds «συνεργασίας», είτε εγχώρια ή μη ιδιωτικά επενδυτικά σχήματα, είτε ιδιώτες που μεγάλο μέρος αυτών δεν στοχεύουν στην ιδιοκατοίκηση, αλλά στην εκμετάλλευση του ακινήτου».

Στην Ελλάδα το υψηλότερο ποσοστό υπερφόρτωσης του κόστους στέγασης (2021)

Με τις τιμές των κατοικιών να αυξάνονται, το κόστος της στέγασης είναι πια δυσβάσταχτο.

«Το συνολικό κόστος στέγασης αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 40% του διαθέσιμου εισοδήματος σε μεγάλο μερίδιο του πληθυσμού. Στην ΕΕ το 2021, το 8,1% του πληθυσμού ζούσε σε ένα τέτοιο νοικοκυριό. Τα υψηλότερα ποσοστά υπερφόρτωσης κόστους στέγασης παρατηρήθηκαν στην Ελλάδα (28,8%), τη Δανία (15,5%), την Ολλανδία (12,5%), τη Βουλγαρία (11,6%) και τη Γερμανία (10,7%)», είπε ο κος Μπάκας.

Στην 23^η θέση οι ενοικιαστές στην Ελλάδα που διαμένουν σε κατοικία με μειωμένη τιμή ενοικίου ή δωρεάν στο σύνολο των 27 χωρών της Ευρώπης

Επεσήμανε πως «σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, στη χώρα μας μόλις το 5,6% των ενοικιαστών διαμένουν σε κατοικία που το κόστος μίσθωσης είναι μειωμένο σε σχέση με την ελεύθερη αγορά ενοικίων ή διαμένουν δωρεάν. Η Ελλάδα από την 21^η θέση το 2020, έπεσε δυο θέσεις στη κατάταξη του πίνακα για το έτος 2021. Στη 1^η θέση με το υψηλότερο ποσοστό των ενοικιαστών που καταβάλλουν μειωμένο ενοίκιο ή/και διαμένουν δωρεάν είναι η Γαλλία με 21%, ενώ τη πρώτη πεντάδα συμπληρώνουν, η Σλοβενία με 19,8%, η Ιρλανδία με 17,2%, η Κύπρος με 16,4% και η Φιλανδία με 14,8% . Τα άνωθεν στοιχεία καταδεικνύουν την έλλειψη μιας ευρείας στεγαστικής πολιτικής στη χώρα μας».

Στην 4^η θέση η Ελλάδα με το ποσοστό του πληθυσμού που δεν μπορεί να αντέξει οικονομικά να διατηρήσει το σπίτι του επαρκώς ζεστό

Για την Ελλάδα που κατατάσσετε 4^η (από την 6^η θέση το 2019) στο πίνακα των 26 χωρών της Ευρώπης, έκανε λόγο ο Θεμιστοκλής Μπάκας, «καθώς το 17,5% του συνόλου του πληθυσμού το 2021, δεν μπορούσε να διατηρήσει το σπίτι του επαρκώς ζεστό, όταν το μέσο ποσοστό του πληθυσμού στην Ευρώπη δεν ξεπερνά το 6,9% . Στη 1^η θέση βρίσκεται η Βουλγαρία με το ανάλογο ποσοστό να αγγίζει το 23,7%, η Λιθουανία με 22,5%% και η Κύπρος με 19,4% . Αξίζει να επισημάνουμε ότι η Ελλάδα, αποτελεί τη μόνη χώρα από τις πέντε πρώτες χώρες του πίνακα που καταγράφει αύξηση το 2021 στα ποσοστά της, σε αντίθεση με την Βουλγαρία, Λιθουανία και τη Κύπρο, Σύμφωνα με δημοσιεύματα, οι ληξιπρόθεσμοι λογαριασμοί ηλεκτρικού ρεύματος άνω των 45 ημερών έχουν αυξηθεί σε ποσοστό 45% από 20% την προ κρίσης περίοδο, που σημαίνει ότι σχεδόν ένας στους δύο καταναλωτές δυσκολεύεται ή αδυνατεί να πληρώσει τον λογαριασμό ρεύματος ακόμη και μετά την επιδότηση. Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές καταναλωτών προς τους παρόχους με βάση τους υπολογισμούς της ΡΑΕ ξεπερνούν το 1 δισ. ευρώ».

Μερίδιο του πληθυσμού που αδυνατεί να κρατήσει το σπίτι επαρκώς ζεστό

Ο πληθωρισμός, η αύξηση του κόστους κατασκευής που πιέζει αυξητικά τις τιμές πώλησης, η αύξηση των επιτοκίων στεγαστικών δανείων, η ραγδαία αύξηση των ενοικίων, το κόστος ενέργειας, η αύξηση των τιμών στα βασικά αγαθά, συρρικνώνει τα διαθέσιμα εισοδήματα των εν δυνάμει αγοραστών που θα στόχευσαν στη κάλυψη της στεγαστικής τους ανάγκης μέσω αγοράς κατοικίας, ενώ παράλληλα, επηρεάζουν άμεσα το κόστος διαβίωσης.

Τέλος ο κος Μπάκας διευκρίνισε πως «οι οικονομικές προκλήσεις στη παγκόσμια κοινότητα καθώς και στη χώρα μας είναι μεγάλες και απαιτούνται άμεσα διευρυμένες πολιτικές στέγασης, πολιτικές με στόχο την αναχαίτηση του κόστους την επόμενη ημέρα και τη προσβασιμότητα σε αγορά κατοικίας, αλλά, παράλληλα και πολιτικές με υλοποίηση 2-3 ετών, που θα στοχεύουν στην εξάλειψη ιδίων δεδομένων στο μέλλον, καθώς και μέτρα που θα «προστατεύουν» την ιδιοκτησία υπό συνθήκες μη υγιούς οικονομικού περιβάλλοντος.

Η παροχή της στέγης αποτελεί υποχρέωση της πολιτείας και υπάγεται στον τομέα της κρατικής κοινωνικής πολιτικής».

Διαβάστε επίσης:

Ενοίκια: 7 +1 λόγοι που αυξήθηκαν τον τελευταίο χρόνο

Ενοίκια: Το λιγότερο 600 ευρώ για δυάρια στην Αθήνα

Ενοίκια: Φοιτητές και οικογένειες σε «απόγνωση» τη φετινή χρονιά