Αυξάνονται συνεχώς τα κρούσματα βίας στα σχολεία

Τα σχολεία της Ελλάδας εκπέμπουν SOS για την έξαρση της μαθητικής βίας, καθώς, σύμφωνα με έρευνες, η Ελλάδα καταλαμβάνει την 4η θέση ανάμεσα σε 41 χώρες, σε περιστατικά ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού ή bullying όπως λέγεται διεθνώς. Η σιωπή που καλύπτει αυτά τα περιστατικά πρέπει να σπάσει και η Πολιτεία να λάβει μέτρα προστασίας των εμπλεκομένων παιδιών.

Για τον λόγο αυτό, ο ευρωβουλευτής ΝΔ, Γιώργος Κουμουτσάκος ανέλαβε την πρωτοβουλία να προωθήσει στην Ευρωπαϊκή Ένωση την καθιέρωση Ευρωπαϊκής Ημέρας κατά του Εκφοβισμού και της Βίας στα Σχολεία. Επιδίωξη αυτής της δράσης, διευκρινίζει ο ευρωβουλευτής στο ΑΜΠΕ, «είναι η μεγαλύτερη δυνατή ευαισθητοποίηση των ευρωπαϊκών θεσμών και της κοινής γνώμης για τις σοβαρές επιπτώσεις του σχολικού εκφοβισμού στην ψυχική και σωματική υγεία των παιδιών και των εφήβων. Η ευαισθητοποίηση αυτή είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του φαινομένου».

Σήμερα, συνεχίζει ο κ Κουμουτσάκος, η συνεχιζόμενη οικονομική κρίση και τα προβλήματα της οικογένειας, όπως τα οικονομικά αδιέξοδα, οι νευρώσεις και οι πιέσεις, επηρεάζουν τα παιδιά. Αυτά, ως ιμάντες μεταφοράς τα διοχετεύουν, επικίνδυνα, στο σχολείο με δράσεις ενδοσχολικής βίας (καταστροφές σχολικών κτιρίων και σχολικού εξοπλισμού), αλλά και ηθικής τρομοκρατίας, από τις «ισχυρότερες» ομάδες, με εκφοβισμούς και περιθωριοποίηση των «αδύναμων» μαθητών.

Στην προκειμένη περίπτωση οι αρνητικές ενέργειες που υφίσταται κατ’ επανάληψη ένας μαθητής, έχουν σαν αποτέλεσμα σοβαρές ψυχολογικές και συχνά σωματικές συνέπειες. Επίσης, επισημαίνει ότι, στην έννοια "ενδοσχολική βία και εκφοβισμός" συμπεριλαμβάνεται κάθε είδους λεκτική, ψυχολογική, σωματική ακόμα και διαδικτυακή ή ηλεκτρονική άσκηση ψυχολογικής βίας.

Εξάλλου σε ομιλία του με θέμα: «Σχολικός εκφοβισμός Μαθαίνω- αντιμετωπίζω» που έδωσε χθες στο Λεόντειο Λύκειο Πατησίων, στο πλαίσιο των ετήσιων εκδηλώσεων (Οκτώβριος 2012) που πραγματοποιεί αυτές τις ημέρες, ο κ. Κουμουτσάκος, χαρακτήρισε λανθασμένη τη λογική του διαχωρισμού θύματος - θύτη από τις πρακτικές εξεύρεσης λύσης, «αφού και στις δύο περιπτώσεις πρόκειται για παιδιά, μπλεγμένα στα δίκτυα αυτού του νοσηρού φαινομένου». Εάν δεν προλάβεις και δεν προστατεύσεις το θύμα, αυτό αποκτά άσχημες ψυχολογικές συμπεριφορές, που καταλήγουν σε απομόνωση, κατάθλιψη ακόμα και ακραίες αντιδράσεις. Ταυτόχρονα, αν δεν προλάβεις τον θύτη, τον ωθείς να συνεχίσει την παραβατική του συμπεριφορά, με όποια κατάληξη μπορεί να έχει αυτό στο μέλλον του.

Ο ομιλητής δεν παρέλειψε να αναφερθεί στη σιωπή που χαρακτηρίζει το φαινόμενο (ο θύτης γνωρίζει πως η συμπεριφορά του είναι τιμωρητέα, το θύμα ντρέπεται, ο δάσκαλος δεν θέλει να αναλάβει την ευθύνη και η οικογένεια ζει στην άγνοια). «Δημιουργείται, ένας κύκλος μιας ιδιότυπης omerta μεταξύ των εμπλεκομένων, που το μόνο που κάνει είναι να αφήνει το φαινόμενο να δηλητηριάζει τις ψυχές των μαθητών, στοιχειώνοντας τα όνειρα και τις ελπίδες τους».

Η λύση κατέληξε ο κ. Κουμουτσάκος, είναι να μπορούμε να αναγνωρίζουμε το πρόβλημα, να έχουμε τη δυνατότητα να το συζητάμε και να αναζητούμε λύσεις. «Βεβαίως, δεν πιστεύω ότι από τη μια μέρα στην άλλη θα αλλάξουν τα πράγματα. Όμως, είμαι πεπεισμένος ότι με αφετηρία μια Ευρωπαϊκή Ημέρα κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού θα υπάρξει εγρήγορση και αποτελεσματική αντιμετώπιση», είπε.

Ομιλητές στο θέμα ήταν επίσης ο εγκληματολόγος και βουλευτής ΔΗΜΑΡ Γιάννης Πανούσης, ο παιδοψυχίατρος Ιωάννης Τσιάντης και ο δημοσιογράφος, Mηνάς Βιντιάδης.

Στην τοποθέτησή του για την αντιμετώπιση του φαινομένου ο κ. Πανούσης πρότεινε τη λειτουργία του «ανοικτού» σχολείου ως μοντέλο εκπαιδευτικής συναίνεσης, με συμμετοχική, ομαδική επικοινωνία όλων των μερών. Δηλαδή μ' ένα οικολογικό μοντέλο σχέσεων σε οικογενειακό και κοινοτικό περιβάλλον με συνεργατική μάθηση (θετικές αλληλεξαρτήσεις και αίσθημα ατομικής ευθύνης).

Η διαπραγμάτευση των σχέσεων καθηγητών – μαθητών, συνέχισε, και «η διαχείριση κρίσεων πρέπει να ενθαρρύνουν και την πρόσθετη λειτουργία του μαθητή – διαμεσολαβητή. Έτσι επιτυγχάνεται και η διαδραστική προσέγγιση που ευνοεί την αποκλιμάκωση και την αποδραματοποίηση».

Ο καθηγητής του Λεόντειου Λυκείου, Παναγιώτης Μαμαλής, μιλώντας στο ΑΜΠΕ για τη μέθοδο πρόληψης και αντιμετώπισης του φαινομένου που εφαρμόζει το Λεόντειο υπογραμμίζει ότι «από το 2009 ομάδα εκπαιδευτικών αναπτύσσει πλούσια δράση στη σχολική κοινότητα παρεμβαίνοντας για την ευαισθητοποίηση μαθητών, διδακτικού προσωπικού και γονέων». Την περασμένη χρονιά, προσθέτει ο κ. Μαμαλής, δημιουργήθηκε και Όμιλος μαθητών για την αντιμετώπιση του φαινομένου, ενώ, από φέτος, το σχολείο εφαρμόζει ειδικό πρόγραμμα ευαισθητοποίησης και στο Δημοτικό με την εποπτεία και καθοδήγηση της Εταιρείας Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου (ΕΨΥΠΕ).

Ειδικότερα για τα σημάδια αναγνώρισης και την αντιμετώπιση του εκφοβισμού στα παιδιά η καθηγήτρια- μέλος της ομάδας Λίνα Κεσανοπούλου λέει στο ΑΜΠΕ: «Ένα παιδί μπορεί να δείξει ότι είναι θύμα εκφοβισμού με συγκεκριμένα συμπτώματα τα οποία οι ενήλικοι πρέπει να διερευνήσουν».

Μερικά εξ’ αυτών είναι, όταν ένα παιδί :

-Επιστρέφει σπίτι συχνά πεινασμένο, καθώς έχει χάσει το κολατσιό ή τα χρήματά του ή με σκισμένα ρούχα, κατεστραμμένα βιβλία και χαμένα πράγματα.

-Ζητά επίμονα ή και κλέβει χρήματα από τους οικείους του, για να τα δώσει στον εκφοβιστή.

-Καθυστερεί να πάει στο σχολείο ή αργεί να επιστρέψει στο σπίτι.

-Σταματά να τρώει ή αντίθετα υπερκαταναλώνει τροφή.

-Έχει ανεξήγητες μελανιές ή χτυπήματα και δίνει απίθανες εξηγήσεις γι’ αυτά.

-Παραπονιέται για ψυχοσωματικά προβλήματα και αισθάνεται άρρωστο το πρωί.

-Γίνεται ανεξήγητα επιθετικό στο σπίτι, έχει παράλογες απαιτήσεις, προκαλεί φασαρίες, επιτίθεται ή εκφοβίζει άλλα παιδιά ή τα μικρότερα αδέλφια του.

-Χάνει την αυτοεκτίμηση και τον αυτοσεβασμό του, ενώ αποδέχεται διάφορους μειωτικούς χαρακτηρισμούς. Το διακρίνει αίσθημα κατωτερότητας.

Από την πλευρά τους οι γονείς, τονίζει η κ. Κεσανοπούλου, πρέπει στην αρχή της κάθε σχολικής χρονιάς, να συζητούν με τα παιδιά το θέμα του σχολικού εκφοβισμού. Να εξηγούν με απλά λόγια τις μορφές που μπορεί να πάρει και να συμβουλέψουν τρόπους αντίδρασης. Να θυμίζουν στα παιδιά ότι όλοι έχουν τα ίδια δικαιώματα, αλλά και την υποχρέωση να σέβονται τη διαφορετικότητα ή το αδύνατο σημείο των άλλων.

Σε περίπτωση που κάποιος γονιός διακρίνει κάποιο από τα παραπάνω σημάδια να διερευνήσει προσεκτικά τι συμβαίνει. Να παροτρύνει το παιδί να μιλήσει και να ακούσει προσεκτικά ότι πει. Να το καθησυχάσει τονίζοντάς του ότι δε φταίει εκείνο με λόγια όπως: «Δεν φταις εσύ. Μην πιστεύεις αυτά που σου λένε. Πολλά παιδιά πέφτουν θύματα, αλλά πετυχαίνουν στη ζωή τους. Η βία είναι ευθύνη αυτού που την ασκεί…».

Επιπλέον θα πρέπει ο γονιός να υποστηρίξει το παιδί με εκφράσεις όπως: «Μη δίνεις καμία σημασία, κοίταξέ τους σταθερά στα μάτια και πες τους την άποψή σου!». «Δεν σε αφορούν αυτά που σου λένε». «Μην απαντάς στις κοροϊδίες…».

Αν το πρόβλημα επιμένει, θα πρέπει οι γονείς να παροτρύνουν το παιδί να απευθυνθεί σε κάποιο διδάσκοντα, ή κάποιον άλλο ενήλικα που μπορεί να βοηθήσει.

Διαβάστε επίσης:

Συχνό φαινόμενο η ενδοσχολική βία στις ΗΠΑ

Ειδική ομάδα για την ενδοσχολική βία στα Χανιά