Επίτιμος διδάκτορας του Παν. Μακεδονίας ο Οικουμενικός Πατριάρχης

Στην ομιλία του ο κ. Βαρθολομαίος ανέπτυξε το ιστορικό θέμα του βίου και της προσφοράς των δύο Θεσσαλονικέων ιεραποστόλων αδελφών Κυρίλλου και Μεθοδίου, αναφερόμενος ιδιαίτερα στις συνθήκες κάτω από τις οποίες το Βυζάντιο, μέσω αυτών, διέδωσε τη χριστιανική πίστη και προσέφερε νέα γραφή στα σλαβικά φύλα, προσδίδοντας «αίγλη» και εξέλιξη στο σλαβικό κόσμο.

Αναφερόμενος στους δύο αγίους εξήρε την ωριμότητα, μέσω του διαλόγου και της πειθούς, με την οποία προώθησαν την αποστολή τους, τόσο στην υπό δυτική τότε επιρροή Μοραβία και στην Πανονία, όσο και κατά την παραμονή τους στη Ρώμη, δεχόμενοι ότι οι εκκλησιαστικές ενέργειες τους «θα έδει να είναι εν γνώσει του Πάπα της Ρώμης» προς τον οποίο και επέδειξαν σεβασμό, ενώ απέφυγαν να έρθουν σε σύγκρουση με την τοπική λατρευτική παράδοση και προσπάθησαν και πέτυχαν να αντιμετωπίσουν «τας σημαντικότερας θεολογικάς διαφοράς μετά των λατίνων θεολόγων δια του διαλόγου, άνευ φανατισμού και συγκρουσιακής διαθέσεως».

Ο κ. Βαρθολομαίος συμπλήρωσε ότι ακόμη και «η βασική δογματική διαφορά», της «περί εκπορεύσεως του Αγίου Πνεύματος» δεν αποτέλεσε ιδιαίτερο εμπόδιο στην επικοινωνία τους με τους δυτικούς εκκλησιαστικούς κύκλους και ότι «δεν είναι τυχαίο» ότι και «εις τους βίους τους» η σχετική αναφορά για το θέμα αυτό «είναι εντελώς περιθωριακή». Ο Οικουμενικός Πατριάρχης διευκρίνησε, ωστόσο, με έμφαση ότι «τότε (9ος αιών) η Εκκλησία ήταν Μία και ηνωμένη», πριν επέλθει το Σχίσμα του 1054 και ότι «η ποικιλία λατρευτικών τύπων και παραδόσεων δεν απετέλει ουσιώδιν διάστασιν και εμπόδιον επικοινωνίας μεταξύ των πιστών».

Σε άλλο σημείο της ομιλίας του, ο Οικουμενικός Πατριάρχης διερωτήθηκε «εις τον βωμόν ποιάς σκοπιμότητας» επετράπη ο παραγκωνισμός του χριστιανικού Βυζαντίου, στη νεοσυγγραφείσα ιστορία της Ευρώπης, όταν το Βυζάντιο κατάφερε στα χρόνια της ακμής του να δημιουργήσει στη βάση υψηλών αρχών και αξιών τη «Βυζαντινή Κοινοπολιτεία» λαών και πολιτισμών, «προλαμβάνον και προδιαγράφον τους σύγχρονους φιλόδοξους σχεδιασμούς δια μίαν κοινήν Ευρωπαϊκήν Πατρίδαν;».

«Η Ευρωπαϊκή λοιπόν ιδέα της συνυπάρξεως, της συνεργασίας και της ενότητος των λαών με την διαφορετική πίστιν, τας διαφορετικάς παραδόσεις και την εις μεγαλύτερον, ή μικρότερον βαθμόν διαφορετικήν ιδιοσυγκρασίαν, δύναται αμφιβόλως να αντλή εκ του έργου των Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου θετικά και καίρια δια τους στόχους της μηνύματα». «Μηνύματα τα οποία δεν έχουν ούτε γεωγραφικόν, ούτε χρονικόν όριον : είναι Ορθόδοξα, Οικουμενικά, αιώνια» πρόσθεσε ο κ. Βαρθολομαίος και αναφερόμενος σε όσους «αναλίσκονται εις έριδας» για το «επουσιώδες φθαρτό γένος» τους, ότι «το άφθαρτον γένος αυτών, ήτο το Ορθόδοξον Χριστιανικόν».