Που πάνε τα δισ. ευρώ της έρευνας για τους σεισμούς;

Πολύ πρόσφατα νέος πόλεμος ξέσπασε μεταξύ των σεισμολόγων με αφορμή την πρόταση που κατέθεσε στην Κοινωνία της Πληροφορίας το Εθνικό Αστεροσκοπείο για τη δραστική βελτίωση και εκσυγχρονισμό των ενόργανων υποδομών του. Η πρόταση, ύψους περίπου 6.800.000 ευρώ, επρόκειτο να δημοπρατηθεί σύντομα αλλά αντέδρασαν άλλοι σεισμολόγοι, όπως οι κκ. Κ. Παπαζάχος και Α. Τσελέντης, γιατί, όπως λένε, δε συμμετέχουν. Αντηλλάγησαν και σκληρές επιστολές. Αποκαλύπτουμε ότι στις 9 Φεβρουαρίου 2011 προκλήθηκε συνάντηση σεισμολόγων με τον Υφυπουργό Παιδείας κ. Ι. Πανάρετο αλλά προς το παρόν δεν φαίνεται να υπάρχει κατάληξη. Από το Εθνικό Αστεροσκοπείο λένε ότι ελπίζουν ότι τόσο η Κοινωνία της Πληροφορίας όσο και το Υπ. Παιδείας δεν θα υποκύψουν στις πιέσεις των σεισμολόγων που αντιδρούν και ότι δεν θα ματαιωθεί ένα τόσο σημαντικό έργο που δεν θίγει κανέναν, απεναντίας θα εκσυγχρονίσει το Αστεροσκοπείο που αποτελεί το συντονιστικό κέντρο των σεισμολογικών φορέων.

Τα τελευταία 30 χρόνια

Τριάντα χρόνια τώρα μέσα στα κυριότερα μελήματα της Πολιτείας είναι και η αντισεισμική προστασία, η οποία πραγματοποιείται με πολλούς τρόπους που φυσικά οικονομικά … τσούζουν! Τεράστια κονδύλια έχουν δαπανηθεί προκειμένου να οχυρωθούμε απέναντι στα ξαφνικά κι απροειδοποίητα ξυπνήματα του Εγκέλαδου. Οι δύο βασικές χρηματοδοτικές πηγές για τους σεισμούς είναι ο Οργανισμός Αντισεισμικής Προστασίας ο οποίος υπάγεται στο Υπουργείο Υποδομών και η Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας –πλην των κονδυλίων που έρχονται από την Ευρωπαική Ένωση. Επίσης οι γενικές γραμματείες των Περιφερειών, οι Δήμοι κι οι Κοινότητες μπορούν να χρηματοδοτήσουν δραστηριότητες αντισεισμικής προστασίας.

Ο ΟΑΣΠ λειτούργησε για πρώτη φορά το 1983 και μέχρι και δέκα χρόνια αργότερα χρηματοδοτούσε αρμόδιους φορείς χωρίς δηλαδή προκηρύξεις. Η πρώτη επίσημη προκήρυξη που ανακοίνωσε ήταν το 1992 οπότε και είχε δώσει 1.467.000 ευρω για την πραγματοποίηση των 65 προτάσεων που εγκρίθηκαν -από τις 90 που είχαν κατατεθεί. Το έργο σχετικά με τις αντισεισμικές κατασκευές, τις ιδιότητες των σεισμών, τη σεισμοτεκτονική και την κοινωνική αντισεισμική άμυνα, που περιελάμβανε και τις ψυχολογικές συνέπειες μετά από σεισμό, είναι άκρως απαραίτητα!

ΒΑΝ
Από το 1982 ως το 1989 η ομάδα BAN είχε λάβει περί τα δυόμισι δισεκατομμύρια δρχ. Ήταν τότε που ο επιστήμονας είχε δώσει ελπίδες σε ολόκληρη την Παγκόσμια Κοινότητα.
Το 1994 ο τότε υπουργός Παιδείας κ. Γιώργος Παπανδρέου εκδίδει Προεδρικό Διάταγμα με το οποίο δέσμευε 5 υπουργεία να επιχορηγούν με 293.000 ευρω το χρόνο, το νεοσύστατο Ειδικό Ινστιτούτο στο Φυσικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών του οποίου διευθυντής είχε οριστεί ο κ Βαρώτσος. Το Ινστιτούτο εξακολουθεί να λειτουργεί για τη μελέτη του στερεού φλοιού της γης και τα χρήματα ευχόμαστε να έχουν πιάσει τόπο αφού ο πρωταρχικός στόχος τουλάχιστον, στον τομέα της πρόβλεψης, δεν επετεύχθη!

Το 1999, το ΥΠΕΧΩΔΕ είχε αναθέσει απ’ ευθείας σε δύο καθηγητές την μικροζωνική μελέτη της περιοχής που έδωσε τον σεισμό. Χωρίς την ανάμιξη του ΟΑΣΠ ή της ΓΓΕΤ δόθηκε απ’ ευθείας ένα μεγάλο ποσό στους κ. Δημήτρη Παπανικολάου, καθηγητή γεωλογίας και κ. Π. Μαρίνο, καθηγητή τεχνικής γεωλογίας. Η δυσαρέσκεια μεταξύ των επιστημόνων ήταν τότε μεγάλη. Φαίνεται ότι αυτά στοίχησαν πολύ στον κ. Δ. Παπανικολάου ο οποίος τους τελευταίους μήνες
διεκδίκησε τη θέση του Διευθυντή τόσο στο αστεροσκοπείο όσο και στο Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών αλλά δεν επελέγη από την ηγεσία του υπ. Παιδείας.

Το 2000 υπό τον τρόμο του σεισμού στην Αθήνα ο ΟΑΣΠ χρηματοδότησε δεκάδες φορείς με 1, 5 δις Ευρώ. Τότε δεν υπήρξε ούτε ένα γνωστό εργαστήριο, τεχνικό γραφείο ή οποιαδήποτε υπηρεσία που είχε να κάνει με τους σεισμούς που δεν υπέβαλε προτάσεις!
Τρία χρόνια μετά η ΓΓΕΤ προκηρύσσει νέο πρόγραμμα με τίτλο «δομημένο περιβάλλον και διαχείρηση αντισεισμικού κινδύνου» για το οποίο κατατέθηκαν 30 προτάσεις. Για τις 14 που εγκρίθηκαν διετέθησαν περίπου 19 εκ. Ευρώ.

Λεφτά δίνονται και μάλιστα πολλά αλλά και το έργο της αντισεισμικής προστασίας είναι τεράστιο και εξελισσόμενο. Εύλογο βέβαια είναι το ερώτημα που μπορεί να πηγαίνουν όλα αυτά τα χρήματα δεδομένου μάλιστα ότι πολλοί σεισμολόγοι κατά καιρούς παραπονούνται για την έλλειψη χρημάτων στον άγριο και άνισο «πόλεμο» που κάνουν με τους σεισμούς. Όργανα, έρευνες, υποτροφίες, εργασίες υπαίθρου, μετρήσεις, υπολογιστές, προηγμένα προγράμματα, πειράματα, ταξίδια, σε αυτά και όχι μόνο δαπανώνται τα κονδύλια που δίνονται για τις αντισεισμικές δραστηριότητες.

Ρεπορτάζ:Μαρία Πανάγου