Δύσκολη εβδομάδα για την Τουρκία: Πίεση λόγω οικονομίας και δικαιωμάτων, εν όψει της Συνόδου Κορυφής

Ο Νατζί Αγκμπάλ έχει χαρακτηριστεί ως ο «αρχιτέκτονας» της επιστροφής της λίρας σε φυσιολογικά επίπεδα μετά από την πτώση σε ιστορικά χαμηλά, ωστόσο ο Ερντογάν τον απέπεμψε σε μια αιφνιδιαστική κίνηση τη Δευτέρα. Πρόκειται για τον τρίτο διοικητή της κεντρικής τράπεζας που «καρατομείται» μέσα σε λιγότερο από δύο χρόνια.

Ο Αγκμπάλ, που είχε αναλάβει τον Νοέμβριο, αύξανε τα επιτόκια για να αντιμετωπίσει τον πληθωρισμό, που βρίσκεται πάνω από το 15%.

Η αποπομπή του αιφνιδίασε Τούρκους και ξένους επενδυτές, πολλοί εκ των οποίων είχαν επιδοκιμάσει την πολιτική της κεντρικής τράπεζας της χώρας.

Η λίρα κάποια στιγμή είχε φτάσει στο σημείο να σημειώνει εξαιρετικές επιδόσεις το 2021, με την αξία της να ανακάμπτει και να σημειώνει μεγάλη άνοδο έναντι του αμερικανικού δολαρίου.

Την προηγούμενη εβδομάδα είχε ισχυρή άνοδο αφού ο Αγκμπάλ αύξησε τα επιτόκια κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες- διπλάσιο αυτού που ανέμεναν οι οικονομολόγοι.

Όπως σημειώνει το BBC, υπάρχουν προβληματισμοί πως η απόφαση του Ερντογάν να βάλει στη θέση τον Σαχάπ Καβτσίογλου, υπονομεύοντας τα κέρδη από τη σύντομη θητεία του Αγκμπάλ. Ο Καβτσίογλου είναι ένας σχετικά άγνωστος καθηγητής τραπεζικής και πρώην βουλευτής του κυβερνώντος κόμματος, που αντιτίθεται στα υψηλά επιτόκια ως μέσο αντιμετώπισης του πληθωρισμού.

Αυτή τη στιγμή το βασικό επιτόκιο βρίσκεται στο 19%, προσελκύοντας ξένους επενδυτές. Σε ανακοίνωση την Κυριακή η κεντρική τράπεζα ανέφερε πως θα «συνεχίσει να χρησιμοποιεί εργαλεία νομισματικής πολιτικής αποτελεσματικά, με βάση τον κύριο στόχο της να επιτύχει μόνιμη πτώση στον πληθωρισμό.

Το Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης διέκοψε το πρωί της Δευτέρας τις συναλλαγές μετά την ισχυρή πτώση του κύριου δείκτη του. Οι συναλλαγές διακόπηκαν για 35 λεπτά της ώρας για να επαναληφθούν στις 09:30 (ώρα Ελλάδας), αφού ο κύριος δείκτης είχε σημειώσει πτώση κατά 6,65%. Η διακοπή των συναλλαγών έγινε στο πλαίσιο μηχανισμού που προβλέπει τη διακοπή αυτή σε περιπτώσεις ισχυρών διακυμάνσεων των τιμών των μετοχών.

Γενικότερα μιλώντας, η «ερντογανική» προσέγγιση περί οικονομίας έχει προκαλέσει εντύπωση σε αναλυτές του εξωτερικού, που κάνουν λόγο για «Erdonomics», χαρακτηρίζοντας παράδοξη τη φιλοσοφία πως τα υψηλά επιτόκια προκαλούν αύξηση του πληθωρισμού.

Αποδοκιμασία για τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης

Στο μεταξύ, σε άλλο «μέτωπο» η Τουρκία αποδοκιμάζεται από ΗΠΑ και Ευρώπη για την απόφασή της να αποσυρθεί από μια διεθνή σύμβαση με σκοπό την προστασία των γυναικών από τη βία.

Η κυβέρνηση Ερντογάν αποσύρθηκε το Σάββατο από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, την οποία είχε υπογράψει το 2011. Σύμφωνα με την τουρκική κυβέρνηση, είναι οι νόμοι της χώρας που θα προστατεύουν τα δικαιώματα των γυναικών.

Η σύμβαση αυτή, που είχε υιοθετηθεί από το Συμβούλιο της Ευρώπης, έχει ως αντικείμενο την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας και την προώθηση της ισότητας. Σημειώνεται πως οι φόνοι γυναικών έχουν αυξηθεί την Τουρκία τα τελευταία χρόνια, και χιλιάδες γυναίκες διαδήλωσαν το Σάββατο κατά της εν λόγω επιλογής της κυβέρνησης σε Κωνσταντινούπολη και άλλες πόλεις.

ΗΠΑ, Γερμανία, Γαλλία και η ΕΕ αποδοκίμασαν την απόφαση, με την Άγκυρα να δέχεται για δεύτερη φορά εντός ολίγων ημερών έντονες διεθνείς επικρίσεις για θέματα δικαιωμάτων, μετά τις κινήσεις για απαγόρευση του φιλοκουρδικού HDP.

O Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν χαρακτήρισε «βαθιά απογοητευτική» την απόφαση της Τουρκίας για απόσυρση από τη σύμβαση, και ένα βήμα προς τα πίσω ως προς την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών παγκοσμίως.

Ο Ζοζέπ Μπορέλ, επικεφαλής διπλωμάτης της ΕΕ, δήλωσε αργά το Σάββατο πως η απόφαση αυτή ήταν ακατανόητη, ζητώντας από την Τουρκία να την ανακαλέσει. Επίσης, η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, έγραψε την Κυριακή στο Twitter πως οι γυναίκες «αξίζουν ένα ισχυρό νομικό πλαίσιο για την προστασία τους».

Τη λύπη του εξέφρασε και το Συμβούλιο της Ευρώπης, ενώ για οπισθοδρόμηση που προκαλεί απογοήτευση έκανε λόγο μέσω Twitter, και το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών.

Στο εσωτερικό της Τουρκίας, η σύμβαση είχε προκαλέσει διχασμό στο κυβερνών κόμμα (ΑΚΡ), καθώς πολλοί συντηρητικοί υποστηρίζουν ότι υπονομεύει τις οικογενειακές δομές. Επίσης κάποιοι αντιτίθενται στη στάση του απέναντι στις διακρίσεις λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού.

Υπενθυμίζεται πως ήδη υπάρχουν διπλωματικές εντάσεις λόγω των κινήσεων για την απαγόρευση του HDP- του τρίτου μεγαλύτερου κόμματος στο τουρκικό κοινοβούλιο- στην οποία Ευρώπη και ΗΠΑ έχουν εκφράσει την αντίθεσή τους, υποστηρίζοντας πως αποτελεί υπονόμευση της δημοκρατίας στην Τουρκία.

Σημειώνεται πως οι ηγέτες της ΕΕ συνέρχονται μέσω τηλεδιάσκεψης αυτή την εβδομάδα, στις 25 και 26 του μήνα, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, για να συζητήσουν την κατάσταση των σχέσεων με την Τουρκία. Τη Δευτέρα το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων θα εξετάσει την κατάσταση με βάση και την έκθεση του Ζοζέπ Μπορέλ, ο οποίος θα έχει συνάντηση με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου.

Οι σχετικές αποφάσεις θα ανακοινωθούν από τη Σύνοδο των ηγετών της ΕΕ. Υπενθυμίζεται πως η Ελλάδα υποστηρίζει τη «διττή προσέγγιση», με μια θετική ατζέντα και ταυτόχρονα με προοπτική επιβολής κυρώσεων εφόσον η Τουρκία εξακολουθήσει την παράνομη και προκλητική συμπεριφορά.

Η «Καθημερινή» παρουσίασε τα βασικά σημεία της έκθεσης Μπορέλ που αφορούν στην Ελλάδα.

Συγκεκριμένα:

• Προβλέπειται ότι η θετική ατζέντα παραμένει στο τραπέζι, αλλά υπό την προϋπόθεση ότι η Τουρκία θα επιδείξει ετοιμότητα για μια ειλικρινή συνεργασία με την ΕΕ και τα κράτη-μέλη της, αλλά και θα επιλύσει τις διαφορές της μέσα από τον διάλογο και σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο.
• Η έκθεση Μπορέλ περιλαμβάνει σαφή αναφορά στα γεγονότα του Μαρτίου του 2020 στον Έβρο, καθώς επίσης και αποστροφή η οποία αναγνωρίζει ότι η Τουρκία με ενεργό τρόπο ενθάρρυνε μετανάστες και πρόσφυγες να παραβιάσουν τα σύνορα της ΕΕ, τα οποία συμπίπτουν με τα ελληνικά.
• Περιλαμβάνει αναφορά στο Τουρκολιβυκό Μνημόνιο, το οποίο παραβιάζει τα νόμιμα δικαιώματα των νησιών στις θαλάσσιες ζώνες τους, στις παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου από την Τουρκία, στις υπερπτήσεις κατοικημένων νησιών, στις απειλές με ναυτικές ασκήσεις και στην επιθετική ρητορική αξιωματούχων της τουρκικής κυβέρνησης.
• Παραπέμπει και στην κρίση του «Ορούτς Ρέις» με τρόπο, ο οποίος δικαιώνει τις ελληνικές θέσεις.
• Γίνεται αναφορά στις επιλογές που μπορεί να αξιοποιηθούν, εφόσον η Τουρκία επιλέξει εκ νέου τον δρόμο της παραβατικής συμπεριφοράς και της κλιμάκωσης.
• Υφίσταται αναφορά στις διερευνητικές. Στην έκθεση Μπορέλ επισημαίνεται, σε αυτό το πλαίσιο, ότι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών (υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ) πρέπει να αντιμετωπιστεί μέσω διαλόγου, διαπραγματεύσεων καλή τη πίστη και σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο και τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS).
• Γίνεται αναφορά στη διακοπή των επιστροφών προς την Τουρκία από τα ελληνικά νησιά που είναι υποχρέωσή της βάσει της Κοινής Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας του 2016. Ζητείται, μάλιστα, η άμεση επανεκκίνηση της διαδικασίας επιστροφών των σχεδόν 1.500 μεταναστών που βρίσκονται στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και τα αιτήματά τους έχουν απορριφθεί μετά την ολοκλήρωση όλων των νομικών ενεργειών που απαιτούνται (εφέσεις).

(με πληροφορίες από BBC, Reuters, EPT)

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.

Διαβάστε επίσης:

Νοσοκομείο «Ευαγγελισμός»: Η εφιαλτική εφημερία και η φωτογραφία με τα ασθενοφόρα που σόκαρε