Guardian: Ποιο είναι το «παραθυράκι» στο Facebook που επιτρέπει σε πολιτικούς να παραπλανούν τον λαό

Το εν λόγω δημοσίευμα επικαλείται εσωτερικά έγγραφα που δείχνουν πώς το Facebook διαχειρίστηκε πάνω από 30 υποθέσεις σε 25 χώρες που είχαν να κάνουν με συμπεριφορά «πολιτικής χειραγώγησης» που είχε εντοπιστεί από το προσωπικό της εταιρείας.

Η εν λόγω έρευνα δείχνει ότι το Facebook έχει επιτρέψει μεγάλης κλίμακας κατάχρηση της πλατφόρμας του σε φτωχές, μικρές και μη δυτικές χώρες, προκειμένου δώσει προτεραιότητα σε περιστατικά κατάχρησης που προσελκύουν την προσοχή των ΜΜΕ ή επηρεάζουν τις ΗΠΑ ή άλλες πλούσιες χώρες.

Η εταιρεία έδρασε γρήγορα ως προς περιπτώσεις πολιτικής χειραγώγησης σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Ταϊβάν, η Νότια Κορέα και η Πολωνία, ενώ κινήθηκε αργά ή και καθόλου σε χώρες όπως το Αφγανιστάν, το Ιράκ, η Μογγολία, το Μεξικό και σε μεγάλο μέρος της Λατινικής Αμερικής.

Σύμφωνα με τη Σόφι Ζανγκ, πρώην data scientist στην εταιρεία που συνεργάστηκε με τον οργανισμό «ακεραιότητάς» της για την αντιμετώπιση της «μη αυθεντικής» συμπεριφοράς, στο Facebook λαμβάνουν χώρα πολύ κακές και βλαβερές δραστηριότητες οι οποίες δεν αντιμετωπίζονται με κάποιον τρόπο επειδή δεν θεωρείται πως αποτελούν κίνδυνο από άποψης δημοσίων σχέσεων για την εταιρεία.

Το Facebook απέπεμψε τη Ζανγκ για ανεπαρκείς επιδόσεις τον Σεπτέμβριο του 2020. Στην τελευταία της ημέρα, δημοσιοποίησε ένα memo 7.800 λέξεων όπου περιέγραφε πώς είχε βρει «πολλαπλές κραυγαλέες προσπάθειες από ξένες κυβερνήσεις να προβούν σε κατάχρηση της πλατφόρμας μας σε μεγάλες κλίμακες για να παραπλανήσουν τους ίδιους τους τους πολίτες» και επέκρινε την εταιρεία για το ότι δεν προέβη σε ενέργειες.

«Ξέρω πως έχω πλέον αίμα στα χέρια μου» έγραψε σχετικά. Το εν λόγω memo είχε δει το φως της δημοσιότητας τον Σεπτέμβριο από το BuzzFeed News.

Μιλώντας στον Guardian, η Ζανγκ λέει πως «το Facebook δεν έχει ισχυρό κίνητρο για να το αντιμετωπίσει αυτό, πέραν του φόβου πως κάποιος θα μπορούσε να το διαρρεύσει και να προκαλέσει ζήτημα, που είναι ακριβώς αυτό που κάνω».

«Το όλο νόημα της μη αυθεντικής δραστηριότητας είναι να μην σε βρίσκουν. Δεν μπορείς να διορθώσεις κάτι αν δεν ξέρεις πως υπάρχει».

Από πλευράς της η Λιζ Μπουρζουά, εκπρόσωπος του Facebook, είπε ότι «διαφωνούμε θεμελιωδώς με τους χαρακτηρισμούς της κ. Ζανγκ για τις προτεραιότητές μας και τις προσπάθειές μας να ξεριζώσουμε την κατάχρηση στην πλατφόρμα μας. Κυνηγούμε επιθετικά την κατάχρηση ανά τον κόσμο και έχουμε εξειδικευμένες ομάδες που εστιάζουν σε αυτή τη δουλειά. Ως αποτέλεσμα έχουμε κατεβάσει πάνω από 100 δίκτυα συντονισμένης μη αυθεντικής συμπεριφοράς. Περίπου τα μισά ήταν εσωτερικά δίκτυα που λειτουργούσαν σε χώρες ανά τον κόσμο, μεταξύ των οποίων αυτά στη Λατινική Αμερική, τη Μέση Ανατολή και τη βόρεια Αφρική, και στην περιοχή της Ασίας-Ειρηνικού. Η αντιμετώπιση της μη αυθεντικής συμπεριφοράς είναι προτεραιότητά μας. Επίσης αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα του spam και του fake engagement. Διερευνούμε κάθε ζήτημα πριν αναλάβουμε δράση ή προβούμε σε δημόσιους ισχυρισμούς».

Με 2,8 δισ. χρήστες, το Facebook παίζει κυρίαρχο ρόλο στις πολιτικές διεργασίες σχεδόν σε κάθε χώρα στον κόσμο. Ωστόσο οι αλγόριθμοι και οι λειτουργίες της πλατφόρμας μπορούν να χειραγωγούνται για την παραποίηση του πολιτικού διαλόγου.

Ένας τρόπος για κάτι τέτοιο είναι η δημιουργία του «fake engagement»: likes, σχόλια, shares και αντιδράσεις, μέσω της χρήσης ψευδών ή παραβιασμένων λογαριασμών στο Facebook .

Πέρα από τη διαμόρφωση της δημόσιας εικόνας της δημοτικότητας ενός πολιτικού ηγέτη, το fake engagement μπορεί να επηρεάσει τον εξαιρετικά σημαντικό αλγόριθμο news feed του Facebook. Το επιτυχές «στήσιμο» του αλγορίθμου μπορεί να κάνει τη διαφορά μεταξύ του να απευθυνθείς σε ένα κοινό εκατομμυρίων ή να «μιλάς στο κενό».

Η Ζανγκ είχε προσληφθεί από το Facebook τον Ιανουάριο του 2018 για να εργαστεί στην ομάδα που εστίαζε στην αντιμετώπιση του fake engagement. Όπως διαπίστωσε, το μεγαλύτερο μέρος του fake engagement εμφανιζόταν σε αναρτήσεις από άτομα, επιχειρήσεις ή brands, μα υπήρχε χρήση και σε αυτό που το Facebook χαρακτήριζε «πολιτικούς» στόχους.

Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν αυτό του Χουάν Ορλάντο Χερνάντεζ, προέδρου της Ονδούρας, ο οποίος τον Αύγουστο του 2018 λάμβανε το 90% του συνόλου του πολιτικού fake engagement στη μικρή λατινοαμερικάνικη χώρα.

Τον Αύγουστο του 2018 η Ζανγκ ανακάλυψε στοιχεία πως το προσωπικό του Χερνάντεζ εμπλεκόταν απευθείας στην εκστρατεία για την ενίσχυση του περιεχομένου στη σελίδα του με εκατοντάδες χιλιάδες ψεύτικα likes.

Ένας από τους διαχειριστές στην επίσημη σελίδα του Χερνάντεζ στο Facebook επίσης διαχειριζόταν εκατοντάδες άλλες σελίδες που είχαν στηθεί έτσι ώστε να μοιάζουν με προφίλ χρηστών. Το άτομο αυτό χρησιμοποιούσε τις ψεύτικες σελίδες για να κάνει ψεύτικα likes στις αναρτήσεις του Χερνάντεζ.

Αυτή η μέθοδος fake engagement, την οποία η Ζανγκ χαρακτηρίζει «Page abuse», κατέστη δυνατή χάρη σε ένα «παραθυράκι» στις πολιτικές του Facebook. H εταιρεία απαιτεί οι λογαριασμοί των χρηστών να είναι αυθεντικοί και απαγορεύει ο κάθε χρήστης να έχει πάνω από έναν, μα δεν έχει τέτοιους κανόνες για τις σελίδες (Pages), που μπορούν να κάνουν πολλά από τα ίδια engagements με τους λογαριασμούς, όπως like, share, σχόλια.

Κοινώς, ένας χρήστης μπορεί να φτιάξει πολλαπλές σελίδες, παριστάνοντας διαφορετικά άτομα, και η κάθε σελίδα μπορεί να κάνει ό,τι κάνει και ένας κανονικός κατά τα άλλα λογαριασμός: Σχόλια, κοινοποιήσεις και αντιδράσεις.

Το «παραθυράκι» αυτό έχει παραμείνει ανοιχτό και σύμφωνα με το δημοσίευμα του Guardian φαίνεται να χρησιμοποιείται από το κυβερνών κόμμα του Αζερμπαϊτζάν για υποβάλλονται εκατομμύρια επιθετικά σχόλια στις Facebook Pages ανεξάρτητων ΜΜΕ και πολιτικών της αντιπολίτευσης.

Το page abuse αυτό θεωρείται πως συνδέεται με ό,τι έκανε η Internet Research Agency της Ρωσίας κατά τις εκλογές του 2016 στις ΗΠΑ. Το Facebook έκανε λόγο για «coordinated inauthentic behavior» (CIB) και ανέθεσε σε μια ομάδα ερευνητών (threat intelligence) τον εντοπισμό και την εξουδετέρωσή της. Ωστόσο το threat intelligence δεν δραστηριοποιήθηκε το ίδιο σε περιπτώσεις όπως της Ονδούρας και του Αζερμπαϊτζάν, παρά τα στοιχεία που συνέδεεαν τα περιστατικά με τις κυβερνήσεις.

Σημειώνεται πως ο Χερνάντεζ επανεξελέγη το 2017 μετά από μια αμφιλεγόμενη εκλογική αναμέτρηση. Επίσης, το Αζερμπαϊτζάν θεωρείται μια χώρα όπου υπάρχουν πολλά περιθώρια βελτίωσης όσον αφορά στην ελευθερία του Τύπου.

Σύμφωνα με τον Guardian, το Facebook χρειάστηκε περίπου έναν χρόνο για να κατεβάσει το δίκτυο της Ονδούρας και 14 μήνες για να απομακρύνει την αντίστοιχη αζερική εκστρατεία. Και στις δύο περιπτώσεις, τονίζεται, επετράπη να επιστρέψει η κατάχρηση. Το Facebook λέει πως χρησιμοποιεί χειροκίνητες και αυτοματοποιημένες μεθόδους εντοπισμού για την παρακολούθηση προηγουμένων περιπτώσεων, και ότι κατεβάζει «συνέχεια» λογαριασμούς και σελίδες που συνδέονται με δίκτυα πο έχουν κατεβεί στο παρελθόν.

Όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα, οι καθυστερήσεις αυτές σε μεγάλο βαθμό οφείλονται στο σύστημα προτεραιοτήτων του Facebook για την προστασία του πολιτικού διαλόγου και των εκλογών.

Μεταξύ των χωρών όπου υπήρξαν γρήγορες αντιδράσεις ήταν η Νότια Κορέα, η Ταϊβάν, η Ουκρανία, η Ιταλία και η Πολωνία. Σε άλλες περιπτώσεις υπήρξαν μεγάλες καθυστερήσεις, όπως σε Φιλιππίνες, ή και καθόλου, όπως και στην περίπτωση ενός αλβανικού δικτύου, που είχε μαζική παραγωγή μη αυθεντικών σχολίων και συνδεόταν με άτομα στην κυβέρνηση. Άλλες χώρες που αναφέρονται στο δημοσίευμα ως περιπτώσεις όπου δεν υπήρξε δραστηριοποίηση ήταν η Βολιβία, η Τυνησία και η Μογγολία.

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.

Διαβάστε επίσης:

Άρση lockdown: Ποιο είναι το επόμενο μεγάλο άνοιγμα