Mετάλλαξη Όμικρον: Τα εφιαλτικό σενάριο και η «Δέλτα» - Τι φοβούνται περισσότερο οι επιστήμονες

Η μετάλλαξη «Όμικρον» εγείρει ερωτήματα σχετικά με το πόσο πιο μολυσματικός ή επικίνδυνος μπορεί να γίνει ο κορονοϊός. Η επιστημονική κοινότητα επιχειρεί να απαντήσει σε κρίσιμα ερωτήματα για την εξέλιξη του ιού.

Η παραλλαγή Όμικρον θα είναι η κυρίαρχη στη Βρετανία μέχρι τον Ιανουάριο και ο Πολ Μπάρτον, επικεφαλής γιατρός της Moderna, προειδοποίησε ότι ο μεγάλος αριθμός κρουσμάτων της νέας παραλλαγής σε συνδυασμό με την ήδη υπάρχουσα «Δέλτα» αυξάνουν τον κίνδυνο για μια νέα υπερ – παραλλαγή.

Οι λοιμώξεις που προκαλεί ο SARS-CoV-2 συνήθως περιλαμβάνουν μόνον ένα μεταλλαγμένο στέλεχος, αλλά σε σπάνιες περιπτώσεις δύο -πιθανώς από διαφορετικές πηγές- μπορούν να μολύνουν ένα άτομο ταυτόχρονα. Εάν συμβεί κάτι τέτοιο τότε μπορεί να δημιουργηθεί δυνητικά μία νέα έκδοση του ιού. Ο Μπάρτον είπε στην Επιτροπή Επιστήμης και Τεχνολογίας ότι θα ήταν «σίγουρα» δυνατό να ανταλλάξουν γονίδια και να ενεργοποιήσουν μιαν ακόμη πιο επικίνδυνη παραλλαγή.

Για σχεδόν έξι μήνες, η «Δέλτα» φαινόταν ικανή να νικήσει όλες τις άλλες παραλλαγές του κορονοϊού - τόσο πολύ που οι επιστήμονες αναρωτήθηκαν αν ο ιός είχε φτάσει στο απόγειο της ικανότητάς του να μολύνει ανθρώπους.

Τον Νοέμβριο, η «Όμικρον» θορύβησε εκ νέου τους επιστήμονες: Αφού αυξήθηκαν τα κρούσματα στη Νότια Αφρική, εξαπλώθηκε σε δεκάδες χώρες φαινομενικά εν μία νυκτί. Πρώιμες εργαστηριακές μελέτες υποδηλώνουν ότι αυξάνει τον κίνδυνο επαναμόλυνσης σε σχέση με άλλες παραλλαγές και αποφεύγει πιο εύκολα απο τον αρχικό ιό τα αντισώματα από τις δύο δόσεις εμβολίου.

Οι επιστήμονες κάνουν εικασίες για το μέλλον του ιού. Στην καλύτερη περίπτωση, λένε, ο κορονοϊός θα γίνει ενδημικός, πράγμα που σημαίνει ότι τα κρούσματα θα παραμείνουν σε χαμηλά επίπεδα και ως αποτέλεσμα μπορεί να προκύψουν εποχικά ξεσπάσματα μίας σχετικά ήπιας νόσου.

Σε ένα «μεσαίο» σενάριο, ο ιός θα μπορούσε να αντιστέκεται ακόμη περισσότερο στα εμβόλια και περισσότεροι εμβολιασμένοι άνθρωποι θα μπορούσαν να εκτεθούν σε σοβαρή ασθένεια. Και σε ένα τρομακτικό σενάριο, ο ιός θα μπορούσε να συνδυαστεί με έναν άλλο κορονοϊό για να σχηματίσει μια πιο θανατηφόρα υβριδική παραλλαγή.
Το τελευταίο μοιάζει σενάριο απίθανο για πολλούς.

Ο ιός «φαίνεται απίθανο να προκαλέσει μεγαλύτερη ζημιά από αυτήν με την οποίο έχουμε ήδη να κάνουμε», είπε στο Insider ο Βον Κούπερ, διευθυντής του Κέντρου Εξελικτικής Βιολογίας και Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ. Ωστόσο, πρόσθεσε, «συνεχίζω να ξεγελιέμαι».

Το καλύτερο σενάριο

Οι ιοί έχουν έναν κύριο στόχο: την επιβίωση. Οι επιστήμονες γενικά συμφωνούν ότι ο καλύτερος τρόπος για να επιβιώσει μακροπρόθεσμα ο νέος κοροναϊός, SARS-CoV-2, είναι να γίνει ενδημικός στον πληθυσμό, παρόμοιο με τον τρόπο με τον οποίο έχουν εξελιχθεί η γρίπη ή άλλοι ανθρώπινοι κορονoïοί.

An ο ιός γινόταν πιο θανατηφόρος, θα μπορούσε να βρεθεί σε μειονεκτική θέση, καθώς οι άνθρωποι πρέπει να παραμείνουν ζωντανοί για να συνεχίσουν να μολύνουν άλλους. Και επειδή ο ιός είναι ήδη ικανός στη μετάδοση, οι μελλοντικές παραλλαγές μπορεί να μην χρειάζεται να αλλάξουν δραστικά τον τρόπο συμπεριφοράς τους.
«Θα παίζουμε πάντα κρυφτό με το SARS-CoV-2; Όχι. Θα γίνει ένας ενδημικός κορονοϊός που θα είναι εποχιακός ενοχλητικός», είπε ο Κούπερ, προσθέτοντας: «Αυτό θα συμβεί αυτή τη δεκαετία, ίσως πριν από το τέλος αυτής της δεκαετίας».

Ενώ ο Κούπερ πιστεύει ότι ορισμένες χρονιές θα έχουν χειρότερα κρούσματα κορονοϊού από άλλες, αναμένει ότι τα εμβόλια θα συνεχίσουν να αποτρέπουν τη σοβαρή ασθένεια. Αυτό συμβαίνει επειδή τα αντισώματα δεν είναι η μόνη μορφή προστασίας του σώματος: τα λευκά αιμοσφαίρια γνωστά ως Τ κύτταρα και τα Β κύτταρα θυμούνται επίσης ξένους εισβολείς, συχνά για μεγαλύτερες περιόδους από τα αντισώματα.

«Ένα πράγμα για το οποίο είμαι σίγουρος είναι ότι οι τρεις δόσεις μου από το αρχικό εμβόλιο έχουν δημιουργήσει μια ποικιλία κυτταρικών ανοσολογικών αποκρίσεων που θα με προστατεύσουν από τον ιό σε αρκετά χρόνια από τώρα», είπε ο Κούπερ. «Θα στοιχηματίσω σε αυτό. Μπορεί να αρρωστήσω, αλλά δεν πρόκειται να αρρωστήσω πραγματικά επειδή τα Τ κύτταρα και τα Β κύτταρα μου έχουν δει κάτι τέτοιο στο παρελθόν»

Το «μεσαίο» σενάριο

Ο κορονοϊός μπορεί τελικά να έχει όριο στο πόσο μπορεί να εξαπλωθεί όταν όλοι όσοι μπορούν να μολυνθούν αποκτήσουν κάποιο βαθμό ανοσίας. Σε εκείνο το σημείο, ο ιός ίσως χρειαστεί να βελτιωθεί στην παράκαμψη της ανοσολογικής άμυνας του σώματος - είτε από εμβόλια είτε από φυσική μόλυνση - για να παραμείνει ζωντανός.

«Ο ευκολότερος τρόπος για να προκαλέσει ο ιός νέες επιδημίες είναι να αποφύγει την ανοσία με την πάροδο του χρόνου», είπε στο Nature ο Άνταμ Κουτσάρσκι, μαθηματικός επιδημιολόγος στο London School of Hygiene and Tropical Medicine.

«Αυτό είναι παρόμοιο με αυτό που βλέπουμε με τους εποχιακούς κορονοϊούς». Σε αυτή την περίπτωση, η ευρεία ανοσία θα μπορούσε να ασκήσει πίεση στον ιό για να σχηματίσει νέες παραλλαγές που καθιστούν τα εμβόλια όλο και λιγότερο αποτελεσματικά.

«Οι εξελικτικές δυνάμεις που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν τον εμβολιασμό – αυτές έρχονται», είπε στο Insider ο Andrew Read, ο οποίος μελετά την εξέλιξη των μολυσματικών ασθενειών στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια. Ο ιός, πρόσθεσε, «απέχει πολύ από το να έχει αξιοποιήσει όλες τις μεταλλακτικές του δυνατότητες».

Το εφιαλτικό σενάριο

Καθώς ο κορονοϊός συνεχίζει να εξαπλώνεται ευρέως, είναι πιθανό ένα ζώο να μολυνθεί με δύο κορονοϊούς ταυτόχρονα: τον νέο ιό, SARS-CoV-2 και έναν άλλο κορονοϊό που θα βρεθεί στην άγρια ζωή. Σε ένα εφιαλτικό σενάριο, αυτοί οι ιοί μπορεί να σχηματίσουν μια υβριδική παραλλαγή που θα μολύνει τον ανθρώπινο πληθυσμό και θα είναι πιο θανατηφόρος από τους προκατόχους του.

«Έχουμε πάρα πολύ SARS-2 γύρω μας, οπότε η πιθανότητα να διαχυθεί κάτι στην ανθρωπότητα και να ανασυνδυαστεί με τη SARS-2 είναι αρκετά υψηλή», λέει ο Άντριου Ριντ. Ήδη αυτόν τον αιώνα, τρεις κορονοϊοί ικανοί να προκαλέσουν σοβαρή ασθένεια — SARS-CoV, MERS-CoV και SARS-CoV-2 — έχουν περάσει από τα ζώα στους ανθρώπους.

Οι κορονοϊοί έχουν επίσης υψηλή ικανότητα ανασυνδυασμού, λένε οι ειδικοί. Μια μελέτη του Μαΐου βρήκε στοιχεία ανασυνδυασμένου κοροναϊού σε νοσηλευόμενο άτομο με πνευμονία. Οι ερευνητές της μελέτης εντόπισαν την προέλευση του ιού στους κορονοϊούς σε γάτες και σκύλους.

Ενώ οι επιστήμονες εξακολουθούν να ερευνούν την προέλευση του SARS-CoV-2, μια μελέτη του Δεκεμβρίου 2020 έδειξε ότι ο ιός προέκυψε από έναν ανασυνδυασμό κορονοϊών νυχτερίδας και παγκολίνου. Έτσι, η πιθανότητα ενός άλλου γεγονότος υπερμετάδοσης φαίνεται αρκετά ανησυχητική.

Άλλοι επιμένουν ότι είναι σπάνιο να μολυνθεί ένας άνθρωπος ή ένα ζώο με δύο ιούς ταυτόχρονα. «Τα περισσότερα συμβάντα ανασυνδυασμού αποτυγχάνουν επειδή τα μέρη δεν αλληλεπιδρούν καλά μεταξύ τους» εξηγεί ο Κούπερ. «Αλλά αν μάθαμε κάτι για αυτήν την πανδημία είναι ότι όταν έχουμε πραγματικά τεράστιους αριθμούς, συμβαίνουν πραγματικά περίεργα πράγματα».

Όλοι οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι το νέο είδος υπό παρακολούθηση είναι το ελάφι με λευκή ουρά. Μεγάλοι αριθμοί ελαφιών με λευκή ουρά στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν μολυνθεί από κορονοϊό. Και ενώ ο κίνδυνος μετάδοσής του στους ανθρώπους είναι χαμηλός, οι επιστήμονες ανησυχούν ότι τα ελάφια θα μπορούσαν να καταλήξουν να επωάζουν νέες παραλλαγές του ιού.

«Υπάρχουν ελάφια με λευκή ουρά παντού στη γειτονιά μου έξω από το Πίτσμπουργκ και δεν μπορώ παρά να τα κοιτάξω σαν να είχαν ή να έχουν αυτήν τη στιγμή, SARS-CoV-2», είπε ο Κούπερ. «Ο ιός εξελίσσεται σε αυτά τα ζώα. Το ξέρουμε αυτό. Πώς εξελίσσεται; Δεν ξέρουμε».

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.

Διαβάστε επίσης:

Άσχημα παιχνίδια με τον θάνατο του Γιώργου Τράγκα

Αρνιακός στο Newsbomb.gr: Έρχεται νέο κύμα κακοκαιρίας - Ποιες περιοχές θα «ντυθούν» στα λευκά

Ράδιο Αρβύλα: Η απάντηση του Αντώνη Κανάκη στον Άδωνι Γεωργιάδη – «Είστε ηθικοί αυτουργοί»