Mιχαΐλο Φεντόροφ: Το άλτερ έγκο του Ζελένσκι που χτίζει «ΙΤ στρατό» στην Ουκρανία
Έξι μήνες πριν, ο Mιχαΐλο Φεντόροφ, ο «βενιαμίν» της ουκρανικής κυβέρνησης και αναπληρωτής πρωθυπουργός της χώρας, ταξίδευε στη Σίλικον Βάλεϊ με σκοπό να προωθήσει τον ψηφιακό μετασχηματισμό του Κιέβου. Στο πλευρό του ο πρόεδρος Ζελένσκι, παλιός του γνώριμος από την εποχή που ήταν ηθοποιός.
Περιχαρής, φιλόδοξος και αισιόδοξος για την αποστολή του, ο Ουκρανός «γκουρού» της τεχνολογίας δημοσίευσε τότε στο λογαριασμό του στο Facebook μια φωτογραφία του με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Apple, Τιμ Κουκ, στο Πάλο Άλτο της Καλιφόρνια. «Με τον πιο αποτελεσματικό μάνατζερ στον κόσμο» έγραφε στη λεζάντα.
Πριν από λίγες ημέρες, ο 31χρονος Φεντόροφ απευθύνθηκε στον ισχυρό άνδρα της Apple με ένα αγωνιώδες μήνυμα σε εντελώς διαφορετικό τόνο, ζητώντας του να αποκλείσει τους Ρώσους από την πρόσβαση στο Apple Store. «Σκοτώνουν τα παιδιά μας, τώρα σκοτώστε την πρόσβασή τους!» έγραψε στο Twitter, κάνοντας tag τον Tιμ Κουκ.
Αμέσως μετά τη ρωσική εισβολή στις 24 Φεβρουαρίου, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντιμίρ Ζελένσκι στράφηκε στο Φεντόροφ, το νεότερο μέλος του υπουργικού συμβουλίου του και του ανέθεσε μία κρίσιμη αποστολή. Να θέσει το ψηφιακό κράτος στις ανάγκες του πολέμου. Έκτοτε ο Φεντόροφ χρησιμοποιεί νέες τακτικές και βρίσκεται σε διαρκή επικοινωνία όπως λέει με την ομάδα του προέδρου.
Καθώς οι ρωσικοί πύραυλοι έπεφταν βροχή στην Ουκρανία, ο Φεντόροφ ξεκίνησε τη δική του εκστρατεία πίεσης, στέλνοντας μηνύματα στις πιο ισχυρές εταιρείες τεχνολογίας στον κόσμο να αναλάβουν δράση και να αποκλείσουν όπως λέει τη ρωσική προπαγάνδα, αποσυνδέοντας τη Μόσχα από τον υπόλοιπο κόσμο.
Οι χάκερ και τα μηνύματα στη Σίλικον Βάλεϊ
Πρώην επιχειρηματίας τεχνολογίας και ο ίδιος επιστράτευσε ένα μείγμα μέσων κοινωνικής δικτύωσης, κρυπτονομισμάτων και άλλων ψηφιακών εργαλείων, απευθύνοντας εκκλήσεις στην crypto- κοινότητα, καλώντας τα χρηματιστήρια να μπλοκάρουν Ρώσους χρήστες και προτρέποντας εταιρείες πιστωτικών καρτών να παγώσουν τη λειτουργία τους στη Ρωσία. Η εκστρατεία του άγγιξε τα πάντα, από την πρόσβαση σε νέα iPhone και PlayStation, μέχρι τις μεταφορές χρημάτων της Western Union και το PayPal.
Παράλληλα ο Φεντόροφ βοήθησε να σχηματιστεί μια ομάδα εθελοντών χάκερ με στόχο να μπλοκάρουν ρωσικές ιστοσελίδες και διαδικτυακές υπηρεσίες. Επαίνεσε το έργο του «ψηφιακού στρατού» που στηρίζει την Ουκρανία και συντονίζεται με την κυβέρνηση για να χτυπήσει ρωσικούς στόχους. «Αφού άρχισαν να πετούν πύραυλοι κρουζ πάνω από το σπίτι μου και πάνω από τα σπίτια πολλών Ουκρανών, αποφασίσαμε να περάσουμε στην αντεπίθεση», είπε.
Οι χάκερ που μπήκαν δυναμικά στο παιχνίδι προέρχονται από όλο τον κόσμο. «Ρίχνουν» ιστοσελίδες της ρωσικής (αλλά και της ουκρανικής) κυβέρνησης, γράφουν αντιπολεμικά μηνύματα στις αρχικές σελίδες μέσων ενημέρωσης και διαρρέουν δεδομένα από αντίπαλες επιχειρήσεις χάκερ. Ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο πρώτος της εποχής των social media όπως τον χαρακτήρισαν, δημιούργησε εκτεταμένη αναστάτωση, σύγχυση και χάος σε σχέση με τις πληροφορίες.
Οι διαδικτυακές μάχες θόλωσαν τα όρια μεταξύ των υποστηριζόμενων από το κράτος χάκερ και των ερασιτεχνών, καθιστώντας δύσκολο για τις κυβερνήσεις να καταλάβουν ποιος τους επιτίθεται και πώς να αντεπιτεθούν. Ωστόσο, η Ουκρανία -όπως και και η Ρωσία- φαίνεται πως έχουν «αγκαλιάσει» εθελοντές με γνώσεις τεχνολογίας, δημιουργώντας κανάλια στην εφαρμογή συνομιλίας Telegram για να τους κατευθύνουν σε συγκεκριμένους ιστότοπους,
Το υπουργείο του Φεντόροφ δημιούργησε επίσης ένα ταμείο κρυπτονομισμάτων που έχει συγκεντρώσει περισσότερα από 60 εκατομμύρια δολάρια για τον ουκρανικό στρατό. «Είναι ένας από τους πιο αποτελεσματικούς στρατηγούς του Ζελένσκι» γράφει ο διεθνής Τύπος, ο οποίος δημιουργεί ένα «νέο εγχειρίδιο πολέμου». Δείχνει πώς μια χώρα μπορεί να χρησιμοποιήσει το διαδίκτυο, την κρυπτογράφηση, τον
ψηφιακό ακτιβισμό και τις συχνές αναρτήσεις στο Twitter για να βοηθήσει τις επιχειρήσεις στα πεδία των μαχών.
«Έχω κουραστεί με τη φρίκη»
Μιλώντας πρόσφατα στο TechCrunch μέσω τηλεδιάσκεψης από μια άγνωστη τοποθεσία κάπου κοντά στο Κίεβο ο Φεντόροφ διαβεβαίωσε μεταξύ άλλων ότι τα δεδομένα της χώρας είναι ασφαλή, καθώς η παγκόσμια τεχνολογική κοινότητα τάχθηκε με το μέρος του Κιέβου. Ο«ψηφιακός αποκλεισμός» είναι ένα πολύ κρίσιμο συστατικό για τη νίκη σε αυτόν τον πόλεμο τόνισε και προέβλεψε επίσης ότι «οι κυβερνήσεις στο μέλλον θα μοιάζουν περισσότερο με εταιρείες τεχνολογίας, όχι με κλασικές κυβερνήσεις»
Ο Μιχαΐλο Φεντόροφ κοιμάται όπως είπε περίπου τρεις με τέσσερις ώρες κάθε νύχτα, ύπνος που συχνά διακόπτεται κάθε 30 λεπτά από ειδοποιήσεις στο iPhone που έχει πάντα δίπλα στο κρεβάτι του. Άλλωστε ο ίδιος ανησυχεί για τον πατέρα του, ο οποίος νοσηλεύεται στην εντατική, έχοντας τραυματιστεί απο έναν πύραυλο που έπληξε ένα κτήριο δίπλα απο το σπίτι του. «Έχω κουραστεί με τη φρίκη. Ο πόλεμος έχει χτυπήσει την πόρτα μου και προσωπικά».
O άνθρωπος που «έφτιαξε» τον πρόεδρο Ζελένσκι
Ο Φεντόροφ μεγάλωσε στη μικρή πόλη Βασιλίβκα στη νότια Ουκρανία κοντά στον ποταμό Δνείπερο. Πριν ασχοληθεί με την πολιτική είχε «στήσει» μια εταιρεία
ψηφιακού μάρκετινγκ ονόματι SMMSTUDIO που σχεδίαζε διαδικτυακές
διαφημιστικές καμπάνιες.
Το 2018 γνώρισε τον ηθοποιό ακόμη τότε Ζελένσκι που λίγο μετά έθεσε υποψηφιότητα για την προεδρία της Ουκρανίας και κέρδισε. Ο Φεντόροφ έγινε διευθυντής της ψηφιακής του εκστρατείας, επιστρατεύοντας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να παρουσιάσει τον Ζελένσκι ως σύμβολο αλλαγής που θα έφερνε αέρα ανανέωσης στη χώρα. Ουσιαστικά ήταν ο άνθρωπος που «έχτισε» την εικόνα του υποψηφίου, γεγονός που ο μετέπειτα πρόεδρος αναγνώρισε όταν ανέλαβε καθήκοντα.
Όταν ο Ζελένσκι έγινε πρόεδρος το 2019, διόρισε τον 28χρονο τότε Φεντόροφ, υπουργό Ψηφιακού Μετασχηματισμού, αναθέτοντάς του την ψηφιοποίηση των κοινωνικών υπηρεσιών της Ουκρανίας. Μέσω μιας κυβερνητικής εφαρμογής που εγκαινίασε, οι άνθρωποι μπορούσαν να πληρώσουν πρόστιμα για την υπέρβαση ταχύτητας ή να διαχειριστούν τους φόρους τους.
Πριν τον πόλεμο, ο Φεντόροφ διηύθυνε ένα υπουργείο περίπου 250 ατόμων με στόχο να συνδέσει περισσότερους Ουκρανούς στο Διαδίκτυο, να ψηφιοποιήσει τα διαβατήρια και να φέρει θέσεις εργασίας και εταιρείες υψηλής τεχνολογίας στη χώρα. Ήταν η εποχή που ταξίδευε σε όλο τον κόσμο, συναντώντας τακτικά στελέχη κορυφαίων εταιρειών τεχνολογίας από το Facebbok και τη Google μέχρι την Apple.
Στην επίσκεψή του στα κεντρικά γραφεία της Apple στην Καλιφόρνια το περασμένο καλοκαίρι, είχε συζητήσει με τους επικεφαλής του κολοσσού τη δημιουργία ενός Apple Store στην Ουκρανία, αλλά και το πώς η Apple θα μπορούσε να βοηθήσει στην απογραφή της Ουκρανίας και στην επέκταση της εκπαίδευσης και της υγειονομικής περίθαλψης στη χώρα. Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, επιστράτευσε τις επαφές του στη Σίλικον Βάλεϊ και τις ΗΠΑ ιδίως για να απαντήσει στη ρωσική εισβολή με ψηφιακό πόλεμο.
H επαφή με τον Έλον Μασκ
O Φεντόροφ είναι ο άνθρωπος που προσέγγισε μέσω Twitter τον ιδρυτή της Tesla και της SpaceX Έλον Μασκ, ζητώντας του βοήθεια για την απόκτηση δορυφορικών διαδικτυακών συστημάτων Starlink που κατασκευάζονται από την εταιρεία του μεγιστάνα. Η τεχνολογία θα μπορούσε να βοηθήσει τους Ουκρανούς να παραμείνουν συνδεδεμένοι στο διαδίκτυο ακόμη και αν η Ρωσία κατέστρεφε την κύρια τηλεπικοινωνιακή υποδομή της χώρας.
Δύο ημέρες μετά την επικοινωνία τους, μια αποστολή εξοπλισμού Starlink έφτασε την Ουκρανία. Έκτοτε, ο Φεντόροφ είπε ότι ανταλλάσσει περιοδικά γραπτά μηνύματα με τον μεγιστάνα της Tesla. O Μασκ προειδοποίησε του χρήστες της Starlink στην Ουκρανία ότι θα πρέπει να ενεργοποιούν τα συστήματα «μόνο όταν είναι απαραίτητο», καθώς ενδέχεται να χτυπηθούν από την ρωσική πλευρά.
O Φεντόροφ επιμένει οτι δεν έχουν υπάρξει ακόμη κυβερνοεπιθέσεις στα συγκεκριμένα συστήματα. Το Starlink είναι το δορυφορικό διαδικτυακό δίκτυο της SpaceX που χρησιμοποιεί χιλιάδες δορυφόρους σε τροχιά γύρω απο τη Γη για να παρέχει στους πελάτες της σύνδεση.
Aκολούθησε ένα μάλλον... γραφικό επεισόδιο με τον Έλον Μασκ να προκαλεί τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν σε «μονομαχία» και τον Φεντόροφ να κάνει διαδικτυακή παρέμβαση λέγοντας χαρακτηριστικά στον CEO της Τesla:«Μπορούμε να τον στείλουμε στον Δία, για κάθε ενδεχόμενο».
Μεταξύ σοβαρού και αστείου άλλωστε, σε μία προσπάθεια να τονώσει το ηθικό των πολιτών, το υπουργείο Ψηφιακής Μεταρρύθμισης της Ουκρανίας σε συνεργασία με τον κρατικό οργανισμό Diia δημιούργησαν έναν ιστότοπο που κάνει έρανο για να σταλεί ο Πούτιν στον πλανήτη Δία, σε απόσταση 591.000.000 χιλομέτρων δηλαδή μακριά από τη Γη.
Στον ιστότοπο https://putina.net οι Ουκρανοί ζητάνε δωρεές προκειμένου να βάλουν στον Βλαντιμίρ Πούτιν σε πύραυλο και να τον εκτοξεύσουν στο μακρινό διάστημα. Για την επιχείρηση απαιτούνται 100 εκατομμύρια δολάρια: μέχρι στιγμής έχουν συγκεντρωθεί περισσότερα απο 2,5 εκατομμύρια. Το ελάχιστο ποσό δωρεάς είναι 2,99 δολάρια.
Ο Φεντόροφ έχει φυσικά και επικριτές. Ομάδες της κοινωνίας των πολιτών και ακτιβιστές αμφισβητούν την τακτική του και λένε ότι θα μπορούσε να έχει ανεπιθύμητες συνέπειες. «Τα μπλόκα και οι τερματισμοί λειτουργίας μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην τυραννία, όχι στη δημοκρατία», τονίζει η Εταιρεία Προστασίας του Διαδικτύου, μια ομάδα για την ελεύθερη έκφραση στη Ρωσία. «Οποιεσδήποτε κυρώσεις διαταράσσουν την πρόσβαση του ρωσικού λαού σε πληροφορίες, απλώς ενισχύουν το καθεστώς του Πούτιν» τόνισε.
Ο Φεντόροφ ο οποίος έχει μια σύζυγο και μια μικρή κόρη συνεχίζει να δίνει τη δική του μάχη με τη βοήθεια του i-phone του και παραμένει αισιόδοξος για την έκβαση του πολέμου. «Η αλήθεια είναι με το μέρος μας. Είμαι σίγουρος ότι θα κερδίσουμε». Και κάνει την επόμενη ανάρτησή του...
Διαβάστε επίσης:
Ουκρανία: Πόλεμος στην εποχή του Τik Tok - H άγρια μάχη της προπαγάνδας στο διαδίκτυο