Ουκρανία: «Θύμα πολέμου» η κοινή ευρω-ρωσική αποστολή στον Κόκκινο Πλανήτη

Η ανάπτυξή του κόστισε 998 εκατομμύρια ευρώ και χρειάστηκε 15 χρόνια για να κατασκευαστεί. Αλλά τώρα αυξάνονται οι φόβοι ότι το βρετανικής κατασκευής ρομπότ - το οποίο επρόκειτο να πετάξει στην αποστολή ExoMars της Ευρώπης τον Σεπτέμβριο - μπορεί να μην φτάσει ποτέ στον Κόκκινο Πλανήτη.

Το σκάφος επρόκειτο να καταδυθεί βαθιά κάτω από την επιφάνεια του Άρη για να συλλέξει δείγματα που θα μπορούσαν να φέρουν σημάδια προηγούμενης ή παρούσας ζωής, αλλά η εκτόξευσή του με τον γιγανταίο ρωσικό πύραυλο Proton αναβλήθηκε τον περασμένο μήνα μετά την εισβολή στην Ουκρανία.

Στην καλύτερη περίπτωση, το ρόβερ– που κατασκευάστηκε στο Stevenage του Hertfordshire και χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία – θα πρέπει να περιμένει άλλα δύο χρόνια, όταν ανοίξει το επόμενο παράθυρο για την αποστολή διαστημικού σκάφους στον Άρη. Ωστόσο, ορισμένοι αστρονόμοι φοβούνται ότι οι προοπτικές για το ρόβερ, που πήρε το όνομά του από τη Βρετανίδα πρωτοπόρο στο DNA Ρόζαλιντ Φράνκλιν, φαίνονται πλέον ζοφερές. Εάν συνεχιστούν οι καθυστερήσεις, θα μπορούσε τελικά να ακυρωθεί, προειδοποίησαν οι επιστήμονες.

«Είναι αδιανόητο ότι μπορούμε να συνεργαστούμε με τη Ρωσία υπό τις παρούσες συνθήκες, και αυτή η στάση θα διαρκέσει πολύ», δήλωσε ο αστρονόμος καθηγητής John Zarnecki του Ανοικτού Πανεπιστημίου. «Αυτό θα μπορούσε να καθυστερήσει το ExoMars για το υπόλοιπο της δεκαετίας. Μέχρι τότε, η τεχνολογία του θα έχει ξεπεραστεί».

Η εναλλακτική θα ήταν να βρεθεί ένας άλλος πύραυλος Ωστόσο, μια τέτοια κίνηση δημιουργεί άλλα προβλήματα. Η Ρωσία προμήθευε επίσης το όχημα προσεδάφισης Kazachok που επρόκειτο να εγκαταστήσει το Rosalind Franklin με ασφάλεια στην επιφάνεια του πλανήτη. «Πρώτον, ένα τεράστιο αλεξίπτωτο θα είχε επιβραδύνει το σκάφος καθώς κατέβαινε στην ατμόσφαιρα του Άρη. Τότε οι πύραυλοι του Kazachok θα το είχαν επιβραδύνει περαιτέρω, ώστε το rover να προσγειωθεί απαλά», είπε ο καθηγητής Άντριου Κόουτς, από το University College του Λονδίνου.

Προηγούμενα ρόβερ του Άρη κατάφεραν να ξύσουν δείγματα εδάφους από βάθος μόλις περίπου 6 εκατοστών. «Αυτό είναι το βασικό χαρακτηριστικό αυτής της αποστολής», είπε ο Κόουτς. «Θα φέρουμε δείγματα από βάθη δύο μέτρων, όπου οποιαδήποτε σημάδια ζωής θα προστατεύονται καλύτερα από τις κοσμικές ακτίνες που χτυπούν την επιφάνεια του Άρη».

Ενώ ορισμένοι επιστήμονες παραμένουν σχετικά αισιόδοξοι ότι η Ευρώπη και η Ρωσία ενδέχεται να συνεργαστούν ξανά στο διάστημα, άλλοι έχουν αμφιβολίες «Αν καταλήξει να αναβληθεί για το τέλος της δεκαετίας, καθώς αναζητούμε νέους εκτοξευτές και αναπτύσσουμε νέα συστήματα προσγείωσης, τότε η αποστολή θα αρχίσει να φαίνεται παλιά», δήλωσε ο Ρόμπερτ Μάσεϊ της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας. «Γι’ αυτό υπάρχουν τώρα εικασίες ότι μπορεί να μην πετάξει ποτέ».

Το ExoMars πιθανότατα δε θα είναι το μόνο θύμα της εισβολής στην Ουκρανία. Η Ρωσία παρέχει σχετικά φθηνούς αλλά ισχυρούς πυραύλους που έχουν χρησιμοποιηθεί για την εκτόξευση πολλών ευρωπαϊκών αποστολών στο παρελθόν. Τα άμεσα θύματα της αναστολής των μελλοντικών εκτοξεύσεων θα περιλαμβάνουν δύο δορυφόρους πλοήγησης Galileo, ενώ θα επηρεαστούν επίσης η επιστημονική αποστολή EarthCare της ESA, που αναπτύχθηκε σε συνεργασία με την ιαπωνική διαστημική υπηρεσία, Jaxa, και το υπέρυθρο διαστημικό τηλεσκόπιο «Ευκλείδης».

Πιο περίπλοκη είναι η πιθανή επίδραση στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, ο οποίος βασίζεται σε ένα ρωσικό σύστημα πρόωσης για να απομακρυνθεί από τη Γη καθώς η τροχιά του αποσυντίθεται και να τον μετακινήσει για να αποφύγει τα διαστημικά συντρίμμια. Εάν η Ρωσία αποσυρθεί από τον ISS, τότε το τεράστιο εργαστήριο σε τροχιά θα κατέβαινε σιγά-σιγά σπειροειδώς όλο και πιο κάτω μέχρι να συντριβεί.

Αυτή η απειλή έγινε πρόσφατα σαφής από τον Ντμίτρι Ρογκόζιν, επικεφαλής της ρωσικής διαστημικής υπηρεσίας Roscosmos. Η Ρωσία θα καθορίσει μόνη της «πόσο καιρό θα λειτουργεί ο ISS», είπε στο κρατικό πρακτορείο ειδήσεων της χώρας, Tass.

Διαβάστε επίσης:

Ρωσία: «Οι κυρώσεις θα μπορούσαν να προκαλέσουν την πτώση του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού»