Homo Ludens: Οι μαθητές λυκείου απο τη Νέα Σμύρνη που σαρώνουν τα πανελλήνια βραβεία
Κάτι πολύ ενδιαφέρον συμβαίνει στο 7ο ΓΕΛ Νέας Σμύρνης...όταν χτυπάει το κουδούνι για σχόλασμα. Μία παρέα μαθητών Λυκείου και ένας καθηγητής συναντώνται, γυρίζουν ταινίες, προβληματίζονται, αναπτύσσουν εθελοντικές δράσεις και σαρώνουν τα πανελλήνια βραβεία
«Πες μου και θα ξεχάσω. Δείξε μου και ίσως να θυμάμαι. Κάνε με να το βιώσω και θα το καταλάβω» λέει μία παλιά κινέζικη παροιμία που εδώ και λίγα χρόνια βρίσκει νέα εφαρμογή στο 7ο ΓΕΛ Νέας Σμύρνης. Η μαθητική ομάδα Τέχνης και Εθελοντισμού HOMO LUDENS μαθαίνει μέσα στη σχολική αίθουσα, αλλά βιώνει εμπειρίες και συναισθήματα έξω από την τάξη, όταν χτυπάει το κουδούνι για το σχόλασμα και αρχίζει το...βιωματικό παιχνίδι. Μία σειρά από δράσεις, πρωτοβουλίες, εθελοντικές δράσεις, αλλά και ταινίες με φρέσκια ματιά και όραμα που εδώ και χρόνια διακρίνονται σε πανελλήνιους διαγωνισμούς.
Για το όνομα της, η ομάδα άντλησε έμπνευση από ένα εμβληματικό βιβλίο του Ολλανδού φιλοσόφου Γιόχαν Χουιζίνγκα. Το 1938 έγραψε το έργο με τον λατινικό τίτλο «Homo Ludens» που σε ελληνική μετάφραση σημαίνει ο «Άνθρωπος, ο παίκτης» ή «Ο παίζων άνθρωπος». Στις σελίδες του φωτίζει τη σημασία του παιγνιδιού, ως παράγοντα διαμόρφωσης κουλτούρας και κοινωνίας.
Η ομάδα «Homo Ludens» λοιπόν ξεκίνησε αρχικά να δουλεύει πάνω σε projects που σχετίζονται με το σινεμά, σταδιακά όμως απέκτησε πιο ανθρωπιστικό προσανατολισμό που εκφράζεται πλέον με τη συμμετοχή σε εθελοντικές δράσεις που ξεπερνούν το στενό πλαίσιο του σχολείου. Σήμερα αποτελείται από 10 μαθητές της Α’, Β’ και Γ’ Λυκείου και όλες οι συναντήσεις γίνονται εκτός σχολικού ωραρίου.
Τι σημαίνει λοιπόν περιεκτικά «Homo Ludens»; Είκοσι δύο πανελλήνια βραβεία σε διαγωνισμούς ταινιών μικρού μήκους. Δέκα μαθητές της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Ένας καθηγητής. Ένα δημόσιο σχολείο των Νοτίων Προαστίων. Δεκάδες εθελοντικές δράσεις.
Εμπνευστής και καθοδηγητής της ομάδας, είναι ο καθηγητής Χημείας, Πέτρος Μούγιος, ο οποίος -εκτός ωραρίου- αφουγκράζεται τις ανησυχίες των μαθητών του και τους δίνει σχήμα και μορφή, μέσα από δρώμενα και κινηματογραφικά εγχειρήματα. Ας αφήσουμε όμως τους ίδιους τους μαθητές να μιλήσουν για την ομάδα και τις δράσεις τους.
Οι τελευταίες σας ταινίες αναφέρονται σε ένα δυστοπικό μέλλον. Πιστεύετε ότι είμαστε κοντά στην έλευση του? Βλέπετε προεόρτια σημάδια?
Πάνος: Με την εξέλιξη της τεχνολογίας έχουμε αναμφίβολα επαφή με όλες τις πλευρές του κόσμου. Οι εικόνες που προβάλλονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, όπως και οι καταστάσεις που βιώνουμε καθημερινά στην τεχνοκρατική αυτή κοινωνία, δημιουργούν μία δυσάρεστη ατμόσφαιρα, προβάλλουν ανέκφραστα πρόσωπα και δημιουργούν την αίσθηση ότι, πράγματι, το μέλλον της ανθρωπότητας είναι αμφιλεγόμενο.
Ως έφηβος, όσο μεγαλώνω, προσπαθώ να διευρύνω τους ορίζοντές μου και η αλήθεια είναι ότι προβληματίζομαι κάθε φορά που σκέφτομαι τι θα συμβεί στο μέλλον. Απογοητεύομαι συνεχώς από την συμπεριφορά, την αδιαφορία και τον εγωισμό των ανθρώπων και η αλήθεια είναι ότι, ναι, αν δεν δράσουμε σύντομα, πιστεύω ότι η έλευση του δυστοπικού μέλλοντος στο οποίο αναφερόμαστε στις ταινίες μας είναι αναπόφευκτη και θα γίνει σταδιακά πραγματικότητα.
Σε ποια εποχή στο μέλλον θα ήθελες να πας αν υπήρχε η δυνατότητα;
Πάνος: Δεν μπορώ να απαντήσω με βεβαιότητα σε αυτή την ερώτηση διότι δεν αναφέρεται σε γεγονότα που γνωρίζουμε ότι συνέβησαν, όπως το ταξίδι στο παρελθόν, παρά σε υποθετικά σενάρια. Ακόμα και αν είχα την δυνατότητα να ταξιδέψω στο μέλλον, δεν θα το έκανα, διότι δεν επιθυμώ να μάθω τι θα συμβεί, αλλά να το ζήσω.
Όταν αποφασίζετε να φτιάξετε μία ταινία, προσθέτετε και στοιχεία από την προσωπική σας ζωή ή επηρεάζεστε από την κοινωνική συγκυρία (επικαιρότητα);
Νόρα: Ως πρόσφατο μέλος της σκηνοθετικής ομάδας, έχω συμμετάσχει μόνο στην τελευταία μας ταινία, TheSheeple. Για να δημιουργήσουμε μία ταινία συνεργαζόμαστε όλοι μαζί, συνθέτοντας τις ιδέες μας. Καθένας μας βάζει ένα κομμάτι του, την δίκη του πινελιά και κάπως έτσι δημιουργείται το τελικό αποτέλεσμα. Καταστάσεις που βιώνουμε, η σημερινή κοινωνία που μας περιβάλλει και είμαστε μέλη της, όπως και η επικαιρότητα, είναι οι πηγές έμπνευσης μας, τα θεμέλια μας. Για παράδειγμα στο TheSheeple σκεφτήκαμε να φορέσουμε μερικοί από εμάς μάσκες λόγω της πανδημίας του κορονοϊού, αλλά τελικά ακυρώσαμε αυτή την ιδέα.
Σκοπός των ταινιών μας είναι να παρουσιάσουμε μέσα από τον μαγικό κόσμο του κινηματογράφου τη ζωή μας, να θίξουμε κοινωνικά ζητήματα που μας μαστίζουν σαν ανθρωπότητα, να τα προβάλλουμε από την δική μας οπτική γωνία. Να προκαλέσουμε προβληματισμό, να δραστηριοποιήσουμε το κοινό μας, να μιλήσουμε στη συνείδησή του. Ο κινηματογράφος είναι μία τέχνη άρα ένας τρόπος έκφρασης… ο τρόπος για να εξωτερικεύσουμε τα συναισθήματα μας, τον εσωτερικό/ψυχικό μας κόσμο.
Ζούμε σε μια κοινωνία ατομοκεντρικη όπου προβάλλεται η προσωπική επιθυμία κ το κέρδος. Πιστεύετε ότι οι εθελοντικές σας δράσεις μπορούν να κάνουν κάποια διαφορά ;
Άθως: Σίγουρα ισχύουν και τα δυο. Μέσω της συμμετοχής σε εθελοντικές πράξεις, ο καθένας μπορεί να επωφεληθεί σε προσωπικό επίπεδο, αλλά και να συμβάλλει σε μία ευρύτερη εικόνα. Η διάπλαση του χαρακτήρα μας και η υιοθέτηση διαφόρων αρετών στη καθημερινή μας ζωή εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από την ενασχόληση του ατόμου με αλτρουιστικές πράξεις.
Επίσης, είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως οι αλλαγές δεν συμβαίνουν από την μια μέρα στην άλλη. Κάθε εθελοντική δράση επηρεάζει θετικά την κοινωνία, και σαφώς σε συνολικό επίπεδο είναι δυνατή η επίτευξη ακόμη μεγαλύτερων στόχων!
Ιωάννα, είσαι από τα παλιότερα μέλη της ομάδας HomoLudens, και παρότι έχεις αποφοιτήσει από το Λύκειο, είσαι ακόμα ενεργό μέλος, όπως και δυο ακόμα παιδιά. Τι θα θυμάσαι περισσότερο μετά από μερικά χρόνια;
Σίγουρα την παρέα και την ομαδική δουλειά. Η κάθε ιδέα για πιθανή ταινία αντιμετωπίζεται με τέτοια όρεξη που πάντα καταλήγει σε κάτι καλύτερο από ό,τι περιμέναμε. Με τα παιδιά έχουμε αναπτύξει φιλίες και αυτός είναι ένας ακόμη λόγος παραμονής στην ομάδα.
Στη θεματική των ταινιών σας έχει θέση και το Ολοκαύτωμα. Γιατί είναι σημαντική η διατήρηση της μνήμης του Ολοκαυτώματος? Εντοπίζετε στοιχεία υφέρποντος φασισμού/ρατσισμού στην ελληνική κοινωνία;
Άλκης: Σε όλες σχεδόν τις κοινωνίες στις μέρες μας παρατηρείται αναβίωση ρατσιστικών και οπισθοδρομικών αξιών, καθώς ο κόσμος πλήττεται από αμέτρητες κρίσεις, και όσοι ασπάζονται τέτοιες αξίες βρίσκουν εύκολα ακολούθους που θέλουν κάποιον/κάτι να κατηγορήσουν για την κατάσταση τους. Ιδεολογίες όπως ο φασισμός εκμεταλλεύονται την αγανάκτηση αυτή του μέσου ανθρώπου με υπάρχοντα συστήματα και την επιθυμία του να αποδώσει ευθύνες σε οποιονδήποτε εκτός από τον εαυτό του.
Έτσι πέτυχαν οι μεγάλοι δημαγωγοί της ιστορίας να πάρουν με το μέρος τους τον κόσμο για να διαπράξουν τα εγκλήματα τους. Διατήρηση λοιπόν της μνήμης τραγωδιών όπως του Ολοκαυτώματος, και καταπολέμηση των όσων προσπαθούν να διαστρεβλώσουν αυτή την μνήμη είναι απαραίτητη πρώτα από όλα για την αποφυγή της επανάληψης τους. Για τον ίδιο λόγο είναι σημαντική και η γνώση της ιστορίας. Διότι γνώση της ιστορίας δεν είναι η γνώση του ότι στο Ολοκαύτωμα σκοτώθηκαν εκατομμύρια Εβραίοι, αλλά η κατανόηση του γιατί εκατομμύρια Γερμανοί πείστηκαν ότι ήταν απαραίτητο.
Ορέστη, η τελευταία σας ταινία βασίζεται σε ένα διήγημα του Ιταλό Καλβίνο. Πες μας λίγα λόγια για την υπόθεση και για τον πρωταγωνιστικό σου ρόλο
O Ιταλό Καλβίνο στο βιβλίο του αναφέρει έναν άντρα ο οποίος φωνάζει το όνομα Τερέζα. Στη συνέχεια περισσότεροι άνθρωποι συγκεντρώνονται γύρω του και φωνάζουν το όνομα αυτό μέχρι το τέλος της ιστορίας χωρίς κάνεις να αναρωτιέται το λόγο που φώναζε αυτός ο άντρας. Στην ταινία μας υποδύομαι αυτόν ακριβώς, γύρω από τον οποίο συγκεντρώνονται οι υπόλοιποι.
Οφείλω να πω ότι ήταν ένας πολύ δύσκολος ρόλος καθώς έπρεπε να έχω μια συνεχώς σκοτεινή όψη και ουδετερότητα. Το πιο δύσκολο κομμάτι αυτού του ρόλου θα έλεγα ότι ήταν το χαμόγελο στο τέλος της ταινίας. Ξαφνικά από το πουθενά πρέπει να χαμογελάσω με έναν τρόπο που να δείξω ότι είμαι λίγο διεστραμμένος. Μην έχοντας παίξει ποτέ κάποιο μεγάλο ρόλο ή γενικά σε ταινία χρειάστηκαν κάποιες λήψεις μέχρι να φτάσουμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Αυτός ο ρόλος είναι σιγουρά μια εμπειρία που θα μείνει στην μνήμη μου ανεξίτηλη, αλλά είναι και τιμή μου που μου δόθηκε η ευκαιρία να παίξω έναν τόσο σημαντικό ρόλο
Δημήτρη, στην τελευταία σας ταινία ήσουν πίσω από την κάμερα. Ο κινηματογραφικός φακός σου θα ήθελες να δρα ενισχυτικά ή παραμορφωτικά της πραγματικότητας;
Δημήτρης: Θεωρώ ότι στις μέρες μας οι άνθρωποι ήδη έχουν να αντιμετωπίσουν πολλές δυσκολίες ανεξαρτήτως ποιες είναι ή από που πηγάζουν. Θα ήθελα να απεικονίζει την πραγματικότητα όπως σε πρώτο πλάνο φαίνεται να είναι, αλλά περισσότερο θα ήθελα να δρα και να αποτυπώνει αυτή που δεν φαίνεται αλλά κρύβεται πίσω από τις εικόνες, τα πρόσωπα και την έκφρασή τους. Με άλλα λόγια αυτή που σου θυμίζει κάτι που ενώ νιώθεις ότι το ξέρεις, συγχρόνως νιώθεις ότι κάτι σου διαφεύγει
Έρικα, στο γυμνάσιο συμμετείχες σε θεατρική ομάδα και τώρα στο λύκειο στην κινηματογραφική. Πώς θα σου φαινόταν ένα σχολείο χωρίς καθόλου καλλιτεχνικές δράσεις;
Μια σχολική, κινηματογραφική/θεατρική πράξη πιστεύω πως δεν είναι απλά ένα γεγονός για την σχολική πραγματικότητα. Είναι μια πολύπλευρη εκπαιδευτική ενασχόληση που αναδεικνύει τις ανάγκες και διαθέσεις τόσο μαθητών όσο και των καθηγητών και αποσκοπεί στην δημιουργία συνεργασίας, στην δημιουργική έκφραση των μαθητών και στην ευαισθητοποίηση τους σε θέματα που αφορούν το ευρύτερο περιβάλλον τους.
Έτσι πιστεύω ότι στις μέρες μας η καλλιτεχνική παιδεία είναι αναγκαία και η έλλειψη της από την εκπαίδευση δυστυχώς γίνεται όλο και περισσότερο ορατή. Ειδικότερα σε μια χώρα που γέννησε το θέατρο, η απουσία του από την εκπαίδευση γίνεται όλο και πιο αισθητή
Φωτεινή, θα αντάλλασσες τις εμπειρίες που έχεις αποκτήσει τρία χρόνια μέσα σ αυτήν την καλλιτεχνική ομάδα με εικοσάρια σε όλα τα μαθήματα?
Όχι δεν θα την αντάλλαζα , καθώς οι εμπειρίες που έχω αποκτήσει μέσα από αυτή με έχουν διαμορφώσει θετικά σαν προσωπικότητα και έχουν συμβάλει στην πνευματική, καλλιτεχνική και ψυχική καλλιέργεια μου
Μερικά από τα βραβεία της «Homo Ludens»
• 1o βραβείο Μυθοπλασίας Λυκείων στον 12o Διεθνή Μαθητικό Διαγωνισμό Ταινιών Μικρού Μήκους (2022) που διοργανώνει το Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους της Δράμας, η Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας/Προεδρία της Κυβέρνησης, το Τμήμα Εκπαιδευτικής Ραδιοτηλεόρασης του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων της Ελλάδας, η ΕΡΤ ΑΕ (Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση), το ΕΚΟΜΕ (Εθνικό Κέντρο Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας) και η Πρεσβεία της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ελλάδα – Μορφωτικό Γραφείο –Σπίτι της Κύπρου, με την ταινία «TheSheeple»
• 1o βραβείο ντοκιμαντέρ στο διαγωνισμό «Κύπρος-Ελλάδα-Ομογένεια: εκπαιδευτικές γέφυρες» (2020) που διοργάνωσαν η Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Σερρών, το Υπουργείο Εσωτερικών (Μακεδονίας-Θράκης), η Πρεσβεία της Κύπρου στην Ελλάδα – Μορφωτικό Γραφείο – Σπίτι της Κύπρου και το Τμήμα Εκπαιδευτικής Ραδιοτηλεόρασης και Ψηφιακών Μέσων του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων της Ελλάδος, με την ταινία «Εξ Ύδατος Ψυχή».
• 1o βραβείο στον Πανελλήνιο Μαθητικό Διαγωνισμό του Διεθνούς Φεστιβάλ Ολυμπίας και της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων με θέμα «Το Φύλο σε Πρώτο Πλάνο» (2019), με την ταινία «GroupTherapy»
• 1ο βραβείο animation στον 9ο Διεθνή Μαθητικό Διαγωνισμό Ταινιών Μικρού Μήκους (2019) που διοργάνωσαν το Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους της Δράμας, η ΔΠΕ Σερρών, η Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας του ΥΠ.Π.Ε.Θ, το Τμήμα Εκπαιδευτικής Ραδιοτηλεόρασης, η ΕΡΤ ΑΕ και η Πρεσβεία της Κυπριακής Δημοκρατίας, με την ταινία «Το Θαμμένο Χειρόγραφο»
• 1o βραβείο στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό του Εβραϊκού Μουσείου και του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων (2019) , με την ταινία animation «To Θαμμένο Χειρόγραφο»
• 1o βραβείο στον Πανελλήνιο Μαθητικό Διαγωνισμό Ψηφιακής Δημιουργίας για την Οδική Ασφάλεια (2019) της Εκπαιδευτικής Ραδιοτηλεόρασης του ΥΠ.Π.Ε.Θκαι του Ινστιτούτου Οδικής Ασφάλειας «Πάνος Μυλωνάς», με την ταινία «(Υπ)ενθύμηση»
• 2ο βραβείο στον 4ο Πανελλήνιο Διαγωνισμό Ιστορικού Ντοκιμαντέρ (2018) με θέμα «Προσεγγίζουμε βιωματικά το παρελθόν: Αφηγήσεις (μαρτυρίες) από την οικογενειακή, την τοπική και τη σύγχρονη εθνική, ευρωπαϊκή και παγκόσμια ιστορία» του Μεταπτυχιακού Προγράμματος «Ιστορική Έρευνα, Διδακτική και Νέες Τεχνολογίες» του Ιονίου Πανεπιστημίου και του περιοδικό ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ, με το ντοκιμαντέρ «Ο Νέος Κόσμος των Αρμενίων»
Οι δράσεις τους σε σχέση με τον εθελοντισμό
Οι περισσότερες δράσεις έγιναν σε συνεργασία με φορείς, ιδρύματα και ΜΚΟ. Επίσης, το 7ο ΓΕ.Λ Νέας Σμύρνης ήταν από τα λίγα λύκεια της Αθήνας που είχε ενταχθεί στο παρελθόν στο τριετές Πρόγραμμα «Νοιάζομαι και Δρω», το οποίο υποστηρίχθηκε από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, το Ίδρυμα Μποδοσάκη, το Ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντη και άλλους φορείς.
Χριστούγεννα στο ΕΕΕΕΚ Καλλιθέας
Στις 19 Δεκεμβρίου 2021, έξι μαθητές επισκέφτηκαν το ΕΕΕΕΚ Καλλιθέας, κατόπιν συνεννόησης με την εκεί καθηγήτρια Λία Δεσποτίδου. Η υποδοχή ήταν θερμή. Αρχικά, παιδιά και από τα δύο σχολεία αφηγήθηκαν χριστουγεννιάτικα έθιμα των περιοχών καταγωγής τους. Έπειτα, τραγούδησαν μαζί, συνοδεία κιθάρας και γιουκαλίλι που έπαιξαν ο Δημήτρης Ροζάκης και ο Παναγιώτης Καραμάνης. Στη συνέχεια, έγραψαν και ζωγράφισαν σε χαρτόνι εορταστικές ευχές!
Οίκος Φροντίδας Ηλικιωμένων Εστίας Ν. Σμύρνης «Γαλήνη»
Η ομάδα είναι σε συνεχή επαφή με τον Οίκο Φροντίδας Ηλικιωμένων «Γαλήνη» Η συνεργασία ξεκίνησε το 2017 με τα γυρίσματα της ταινίας «Δεξαμενή Αγάπης», που γυρίστηκε εκεί. Έκτοτε αρκετές φορές το χρόνο, παιδιά της ομάδας επισκέπτονται το γηροκομείο, ιδίως σε περιόδους εορτών, συζητώντας και τραγουδώντας.
Δομή Προσφύγων Σκαραμαγκά
Στις 20 Μαΐου και στις 13 Ιουνίου του 2019, επτά μαθητές και ένας καθηγητής επισκέφτηκαν τη Δομή Προσφύγων Σκαραμαγκά. Εκεί, αφού ξεναγήθηκαν στο χώρο, κατέληξαν στο νηπιαγωγείο που λειτουργεί μέσα στη δομή. Όπως περιγράφει ο Νικόλας, ένα παιδί της ομάδας «…Αν το σκεφτεί κανείς δεν κάναμε κάτι το αδιανόητο απλώς παίξαμε με τα παιδιά του νηπιαγωγείου, κι όμως ήταν κάτι που το σκεφτόμασταν μετά και όλοι είχαμε στερέψει από λέξεις για να το περιγράψουμε…όλα έγιναν χωρίς να υπάρχει κάποια λεκτική επικοινωνία καθώς ούτε εμείς μπορούσαμε να κατανοήσουμε τις γλώσσες που μιλούσαν ούτε και εκείνα αυτή που μιλούσαμε εμείς.Ένα μόνο πράγμα χρειαστήκαμε,την αγάπη…»
ΜΚΟ «Διαβάζω για τους Άλλους»
H MKO «Διαβάζω για τους Άλλους» δημιουργεί τη δυνατότητα ζωντανών αναγνώσεων σε ιδρύματα, γηροκομεία, ορφανοτροφεία, νοσοκομεία και όπου αλλού φιλοξενούνται κοινωνικά ευπαθείς πληθυσμοί. Το χειμώνα του 2018 έγινε συνάντηση στο σχολείο με τον αντιπρόεδρο του Οργανισμού «Διαβάζω για τους Άλλους», Θοδωρή Τσάτσο, και τη Χρυσέλλα Λαγαριά όπου οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να μιλήσουν με δύο ανθρώπους με προβλήματα όρασης, να τους ρωτήσουν για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στην καθημερινότητά τους αλλά και να εμπνευστούν από τα επιτεύγματα τους.
Έγιναν άλλες δύο συναντήσεις στο σχολείο με την εκπαιδεύτρια/εμψυχώτρια Χριστίνα Λιόγαρη, συνολικής διάρκειας οχτώ ωρών. Τον Ιούνιο του 2018, οι μαθητές επισκέφτηκαν το Μερόπειο ίδρυμα στην Καλλιθέα, όπου τα παιδιά αφηγήθηκαν ιστορίες σε ενοίκους του ιδρύματος, και στη συνέχεια άκουσαν δικές τους ιστορίες από τα παιδικά τους χρόνια. Η επίσκεψη έληξε με μουσική και τραγούδι.
Τον Μάιο του 2018 όλα τα παιδιά της ομάδας επισκέφθηκαν την οργάνωση ΕΛΙΞ, στο κέντρο της Αθήνας, όπου πληροφορήθηκαν για τα προγράμματα εθελοντικής εργασίας και τα workcamps ανά τον πλανήτη. Επίσης ενημερώθηκαν πως μπορούν ως φοιτητές αλλά και μετέπειτα, μέσα από τον εθελοντισμό, να γίνουν παγκόσμιοι πολίτες, φορείς πολιτισμών, ιδεών και αξιών πρωτόγνωρων και εμπειριών μοναδικών.