Ιράν: Η επανάσταση του χιτζάμπ, η οργή που βράζει και η «αστυνομία ηθών» - Στους δρόμους οι γυναίκες

Η Μαχσά Αμινί, που καταγόταν από το ιρανικό Κουρδιστάν συνελήφθη στις 13 Σεπτεμβρίου στην Τεχεράνη «επειδή δεν φορούσε σωστά το χιτζάμπ» από την «αστυνομία ηθών», μία πανίσχυρη δύναμη που κάνει περιπολίες για να επιβάλλει τους αυστηρούς ενδυματολογικούς κανόνες της χώρας.

Μετά τη σύλληψή της έπεσε σε κώμα και πέθανε στις 16 Σεπτεμβρίου στο νοσοκομείο όπου είχε διακομιστεί, όπως μετέδωσε η κρατική τηλεόραση και δήλωσε η οικογένειά της. Ακτιβιστές καταγγέλλουν ότι τραυματίστηκε στο κεφάλι όσο βρισκόταν υπό κράτηση.

Η οικογένεια της ισχυρίζεται ότι ξυλοκοπήθηκε στο βαν της αστυνομίας μετά τη σύλληψή της, επικαλούμενη αυτόπτες μάρτυρες. Η ιρανική αστυνομία απορρίπτει τους ισχυρισμούς, λέγοντας ότι πέθανε από καρδιακή προσβολή αφού μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο.

Ο πρόεδρος Ιμπραήμ Ραϊσι τηλεφώνησε στην οικογένεια της Aμίνι, διαβεβαιώνοντας τους οτι οι συνθήκες θανάτου της θα ερευνηθούν διεξοδικά. «Η κόρη σας είναι σαν τη δική μου κόρη και νιώθω ότι αυτό το περιστατικό συνέβη σε ένα από τα αγαπημένα μου πρόσωπα», είπε.

Τα Ηνωμένα Έθνη ζήτησαν να διεξαχθεί αμερόληπτη έρευνα. «Ο τραγικός θάνατος της Mάχσα Αμίνι και οι ισχυρισμοί για βασανιστήρια και κακομεταχείριση πρέπει να διερευνηθούν άμεσα, αμερόληπτα και αποτελεσματικά από μια ανεξάρτητη αρμόδια αρχή, η οποία διασφαλίζει, ειδικότερα, ότι η οικογένειά της έχει πρόσβαση στη δικαιοσύνη και την αλήθεια», είπε η προσωρινή Ύπατη Αρμοστής Νάντα Αλ-Νασίφ

Γυναίκες καίνε τα χιτζάμπ τους

Οι νόμοι που απαιτούν από τις γυναίκες στο Ιράν να καλύπτουν το κεφάλι τους δημόσια παραμένουν «ανησυχητικοί», ανέφερε ο ΟΗΕ, προσθέτοντας ότι η αστυνομία ηθικής έχει πρόσφατα εντείνει τις περιπολίες στους δρόμους.

Η φωτογραφία της Aμίνι να βρίσκεται σε κώμα στο νοσοκομείο βρίσκεται στο επίκεντρο της κραυγής διαμαρτυρίας για τους Ιρανούς που ζητούν περισσότερες ελευθερίες και δικαιώματα για τις γυναίκες. Η χώρα «βράζει» απο μαζικές διαδηλώσεις και συνθήματα κατά του αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ και της θεοκρατίας που επιβάλλει αυστηρούς περιορισμούς ντυσίματος και συμπεριφοράς στις γυναίκες. Πολίτες ξεσηκώθηκαν σε ολόκληρη τη χώρα, ζητώντας ίσα δικαιώματα και ελευθερίες, αλλά και να χυθεί άπλετο φως στην υπόθεση της Μάχσα Αμίνι.

Εκατοντάδες γυναίκες άρχισαν να καίνε τα χιτζάμπ τους και να κόβουν τα μαλλιά τους σε ένδειξη διαμαρτυρίας, ενώ και εκτός Ιράν χιλιάδες γυναίκες σε όλο τον κόσμο βγήκαν επίσης στους δρόμους, διεκδικώντας το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση.Το βίντεο που κοινοποιήθηκε από την κύρια παρουσιάστρια του BBC, Ράνα Ραχίμπουρ, δείχνει γυναίκες να στέκονται πάνω σε φλεγόμενα αυτοκίνητα της αστυνομίας και να φωνάζουν συνθήματα κατά της Ισλαμικής Δημοκρατίας.

«Αυτή είναι η στιγμή του Τζορτζ Φλόιντ του Ιράν», είπε ο Βρετανο-Ιρανός ηθοποιός Oμίντ Τζαλίλι σε βίντεο που αναρτήθηκε στο διαδίκτυο, κάνοντας έναν παραλληλισμό μεταξύ των διαδηλωτών που θέλουν αλλαγή στο Ιράν και των Αμερικανών που ζήτησαν μεταρρυθμίσεις στην αστυνομία μετά τον θάνατο του Αφροαμερικανού υπό κράτηση.

Η «μάχη» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης «βράζουν» επίσης. Το πρωί της Τετάρτης, τα κορυφαία hashtags στο Ιράν περιελάμβαναν αναρτήσεις με την απάντηση της αστυνομίας στις συνεχιζόμενες διαδηλώσεις και ένα άλλο που ουσιαστικά δηλώνει, «Όχι στην Ισλαμική Δημοκρατία».

Οι υποστηρικτές του κατεστημένου την ίδια ώρα απάντησαν με το δικό τους hashtag: «Ιράν μου». Με πατριωτικές εικόνες και φωτογραφίες προσωπικοτήτων εξουσίας, τα μηνύματα υπογραμμίζουν πόσο η τρέχουσα διαμάχη αποτελεί μέρος ενός μεγαλύτερου αγώνα για την εθνική ταυτότητα μιας χώρας.

Το μεγάλο ερώτημα είναι αν αυτό θα παραμείνει ως διαμαρτυρία για το χιτζάμπ ή αν θα γίνει η αρχή για ένα μεγαλύτερο αντικυβερνητικό κίνημα, λένε οι αναλυτές. Τουλάχιστον επτά άνθρωποι φέρονται να έχουν σκοτωθεί από τότε που ξεκίνησαν οι διαδηλώσεις σε όλο το Ιράν, ανέφερε το BBC.

Η «αστυνομία ηθών» και τα κέντρα κράτησης

Η «αστυνομία ηθών» είναι μια δύναμη επιβολής του νόμου με πρόσβαση στην εξουσία, τα όπλα και τα κέντρα κράτησης. Έχουν επίσης τον έλεγχο των «κέντρων επανεκπαίδευσης» που εισήχθησαν πρόσφατα.

Τα κέντρα λειτουργούν σαν εγκαταστάσεις κράτησης, όπου γυναίκες –και μερικές φορές άνδρες– τίθενται υπό κράτηση επειδή δεν συμμορφώνονται με τους κανόνες της πολιτείας για τη σεμνότητα. Μέσα στις εγκαταστάσεις, οι κρατούμενοι λαμβάνουν μαθήματα για το Ισλάμ και τη σημασία του χιτζάμπ και στη συνέχεια αναγκάζονται να υπογράψουν μια υπόσχεση οτι θα συμμορφωθούν με τους κανονισμούς ένδυσης του κράτους πριν «απελευθερωθούν».

Το πρώτο από αυτά τα ιδρύματα άνοιξε το 2019 λέει ο Χαντί Γκαέμι, εκτελεστικός διευθυντής του Κέντρου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Ιράν, που εδρεύει στη Νέα Υόρκη, προσθέτοντας ότι «από τη δημιουργία τους, που δεν έχει βάση σε κανέναν νόμο, οι πράκτορες αυτών των κέντρων κρατούν αυθαίρετα αμέτρητες γυναίκες με το πρόσχημα ότι δεν συμμορφώνονται με την καταναγκαστική χρήση του χιτζάμπ».

«Στη συνέχεια οι γυναίκες αντιμετωπίζονται σαν εγκληματίες, κρατούνται για το έγκλημά τους, φωτογραφίζονται και αναγκάζονται να παρακολουθήσουν ένα μάθημα για το πώς να φορούν σωστό χιτζάμπ και την ισλαμική ηθική», πρόσθεσε.

Το Ιράν υπαγόρευε στις γυναίκες πώς θα έπρεπε να ντύνονται πολύ πριν την ίδρυση της σημερινής Ισλαμικής Δημοκρατίας. Το 1936, ο φιλοδυτικός ηγέτης Ρεζά Σαχ απαγόρευσε τη χρήση μαντήλιων και μαντήλων σε μια προσπάθεια εκσυγχρονισμού της χώρας. Πολλές γυναίκες αντιστάθηκαν. Στη συνέχεια, το ισλαμικό καθεστώς που ανέτρεψε τη δυναστεία των Παχλαβί του Σάχη κατέστησε το χιτζάμπ υποχρεωτικό το 1979, αλλά ο κανόνας εγγράφηκε σε νόμο μόλις το 1983.

Μια σειρά από κινήματα κατά του χιτζάμπ αναδύονται κάθε λίγα χρόνια στο Ιράν, οδηγώντας συχνά σε κύματα συλλήψεων και διώξεων. Αυτά περιλαμβάνουν τα «Girls of Revolution Street» το 2017, καθώς και τις φετινές σύντομες διαμαρτυρίες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για την Εθνική Ημέρα Χιτζάμπ και Αγνότητας της χώρας, η οποία γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 12 Ιουλίου.

Η καταπίεση των γυναικών στο Ιράν

Η Aμίνι είναι το τελευταίο σύμβολο της καταπίεσης των γυναικών του Ιράν. Το 2019 μια Ιρανή ονόματι Σαχάρ Χονταγιάρι ντύθηκε άντρας για να μπει κρυφά σε ένα γήπεδο και να παρακολουθήσει έναν αγώνα ανδρικού ποδοσφαίρου. Όταν η 29χρονη συνελήφθη από την αστυνομία και έμαθε ότι μπορούσε να περάσει έξι μήνες στη φυλακή, αυτοπυρπολήθηκε σε ένδειξη διαμαρτυρίας και πέθανε.

Το περιστατικό προκάλεσε οργή στη χώρα για τους αυστηρούς κανόνες και τις συνέπειες για την παραβίαση αυτών των κανόνων που αντιμετωπίζουν καθημερινά οι γυναίκες στο Ιράν. Η βία με βάση το φύλο κατά των γυναικών, συμπεριλαμβανομένων των λεγόμενων «εγκλημάτων τιμής» συνεχίζεται στο Ιράν και οι νόμοι της χώρας κάνουν ελάχιστα για την προστασία τους, λένε οι ειδικοί.

Σχετικές ειδήσεις:

Iράν: Γυναίκες καίνε χιτζάμπ και διαδηλώνουν για τον θάνατο 22χρονης - Πληροφορίες για 6 νεκρούς

Ιράν: 22χρονη γυναίκα πέθανε αφού ξυλοκοπήθηκε από την «αστυνομία ηθικής» για το χιτζάμπ

Ιράν: Σχεδιάστρια μόδας επιλέγει ως μοντέλα γυναίκες που έπεσαν θύματα επιθέσεων με οξύ