Σουδάν: Εκατόμβη νεκρών και φόβοι για ξέσπασμα εμφυλίου πολέμου - Εκκλήσεις για εκεχειρία

Τουλάχιστον 185 άνθρωποι σκοτώθηκαν και άλλοι 1.800 τραυματίστηκαν σε τρεις ημέρες συγκρούσεων μεταξύ αντίπαλων φατριών στο Σουδάν, σύμφωνα με τον ειδικό εκπρόσωπο των Ηνωμένων Εθνών για το Σουδάν, καθώς η G-7 προσχώρησε στις εκκλήσεις για άμεσο τερματισμό των εχθροπραξιών.

Eπίθεση στο σπίτι του στο Χαρτούμ δέχθηκε και πρεσβευτής της ΕΕ στο Σουδάν, Aιντάν Ο'Χάρα. Ο Ιρλανδός διπλωμάτης δεν «τραυματίστηκε σοβαρά», επιβεβαίωσε ο Ιρλανδός υπουργός Εξωτερικών Μισέλ Μάρτιν, ο οποίος χαρακτήρισε την επίθεση ως «κατάφωρη παραβίαση των υποχρεώσεων προστασίας των διπλωματών».

Ο Μάρτιν περιέγραψε τον πρεσβευτή ως «εξέχοντα Ιρλανδό και Ευρωπαίο διπλωμάτη που υπηρετεί την ΕΕ κάτω από τις πιο δύσκολες συνθήκες». «Τον ευχαριστούμε για την υπηρεσία του και καλούμε για επείγουσα παύση της βίας στο Σουδάν και επανάληψη του διαλόγου», είπε.

Νωρίτερα, ο επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ έγραψε στο Twitter ότι η ασφάλεια των διπλωματικών χώρων και του προσωπικού πρέπει να είναι «πρωταρχική ευθύνη» των σουδανικών αρχών. Η εκπρόσωπος της ΕΕ Ναμπίλα Μασράλι δήλωσε στο πρακτορείο ειδήσεων AFP ότι η αντιπροσωπεία της ΕΕ δεν είχε εκκενωθεί από το Χαρτούμ μετά την επίθεση.

«Είναι μια πολύ ρευστή κατάσταση, επομένως είναι δύσκολο να πούμε πού μετατοπίζεται η ισορροπία», δήλωσε ο Ειδικός Αντιπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για το Σουδάν, Φόλκερ Πέρθες σχετικά με τη βία μεταξύ του στρατού και των παραστρατιωτικών δυνάμεων υπό την ηγεσία αντίπαλων στρατηγών.

Οι δύο πλευρές χρησιμοποιούν τανκς, πυροβολικό και άλλα βαρέα όπλα σε πυκνοκατοικημένες περιοχές. Μαχητικά αεροσκάφη πετούν πάνω από τις πόλεις και αντιαεροπορικά πυρά φώτισαν τον ουρανό καθώς έπεφτε το σκοτάδι. Μιλώντας σε δημοσιογράφους στη Νέα Υόρκη μέσω βίντεο, ο Πέρθες είπε επίσης ότι οι αντιμαχόμενες πλευρές «δεν δίνουν την εντύπωση ότι θέλουν μεσολάβηση για μια ειρήνη μεταξύ τους».

Το ξαφνικό ξέσπασμα βίας το Σαββατοκύριακο μεταξύ των δύο κορυφαίων στρατηγών του έθνους, με τον καθένα να υποστηρίζεται από δεκάδες χιλιάδες βαριά οπλισμένους μαχητές, παγίδευσε εκατομμύρια ανθρώπους στα σπίτια τους ή όπου μπορούσαν να βρουν καταφύγιο, με τις προμήθειες να εξαντλούνται σε πολλές περιοχές.

Ο αγώνας για την εξουσία φέρνει αντιμέτωπους τον στρατηγό Aμπντέλ Φατάχ αλ-Μπουρχάν, τον διοικητή των ενόπλων δυνάμεων, εναντίον του στρατηγού Moχάμεντ Χαμντάν Νταγκάλο, επικεφαλής της παραστρατιωτικής ομάδας Δυνάμεος Ταχείας Υποστήριξης (RSF). Οι πρώην σύμμαχοι ενορχήστρωσαν από κοινού ένα στρατιωτικό πραξικόπημα τον Οκτώβριο του 2021.

«Πυροβολισμοί και βομβαρδισμοί ακούγονται παντού», είπε η Awadeya Mahmoud Koko, επικεφαλής ενός συνδικάτου για χιλιάδες πωλητές τσαγιού και άλλους εργάτες τροφίμων, από το σπίτι της σε μια νότια συνοικία του Χαρτούμ. Είπε ότι μια οβίδα έπεσε στο σπίτι ενός γείτονα την Κυριακή, σκοτώνοντας τουλάχιστον τρεις ανθρώπους. «Δεν μπορούσαμε να τους πάμε σε νοσοκομείο ή να τους θάψουμε».

Η βία έχει αυξήσει την απειλή εμφυλίου πολέμου ακριβώς τη στιγμή που οι Σουδανοί προσπαθούσαν να αναβιώσουν την προσπάθεια για μια δημοκρατική, πολιτική κυβέρνηση μετά από δεκαετίες στρατιωτικής διακυβέρνησης.

Εκκλήσεις για εκεχειρία

Τα Ηνωμένα Έθνη, οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλοι έχουν ζητήσει εκεχειρία. Η Αίγυπτος, η οποία υποστηρίζει τον στρατό του Σουδάν, και η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα – που δημιούργησαν στενούς δεσμούς με το RSF καθώς έστειλε χιλιάδες μαχητές για να υποστηρίξουν τον πόλεμο στην Υεμένη – έχουν επίσης καλέσει και τις δύο πλευρές να αποχωρήσουν.

Τη Δευτέρα, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες κάλεσε εκ νέου τα εμπόλεμα μέρη «να σταματήσουν αμέσως τις εχθροπραξίες» προειδοποιώντας ότι η περαιτέρω κλιμάκωση «θα μπορούσε να είναι καταστροφική για τη χώρα και την περιοχή».

Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν, ο οποίος συμμετέχει σε συνάντηση της G7 στην Ιαπωνία, μίλησε τηλεφωνικά με τον Μπουρχάν και τον Νταγκάλο χωριστά και υπογράμμισε την επείγουσα ανάγκη επίτευξης κατάπαυσης του πυρός, σύμφωνα με τον κύριο αναπληρωτή εκπρόσωπο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Βεντάντ Πατέλ.

Σε κοινή δήλωση την Τρίτη (18/4) οι υπουργοί Εξωτερικών της G7 καταδίκασαν τις μάχες. «Προτρέπουμε τα μέρη να τερματίσουν αμέσως τις εχθροπραξίες χωρίς προϋποθέσεις», ανέφερε, καλώντας τους να επιστρέψουν στις διαπραγματεύσεις και να μειώσουν τις εντάσεις. Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ πρόκειται επίσης να συζητήσει την κρίση.

Εν τω μεταξύ, ο στρατός του Σουδάν ανακήρυξε την RSF ομάδα ανταρτών και διέταξε τη διάλυσή της τη Δευτέρα. Καθώς οι μάχες δεν δείχνουν σημάδια υποχώρησης, ο Νταγκάλο έγραψε στο Twitter για να καλέσει τη διεθνή κοινότητα να παρέμβει εναντίον του αλ-Μπουρχάν, χαρακτηρίζοντάς τον ως «ριζοσπαστικό ισλαμιστή που βομβαρδίζει αμάχους από αέρος».

Σε μια σπάνια δήλωση από τότε που ξέσπασαν οι μάχες, ο αλ Μπουρχάν είπε στο Al Jazeera το Σάββατο ότι «εξεπλάγη από τις Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης που επιτέθηκαν στο σπίτι του» και ότι αυτό που συνέβαινε «θα έπρεπε να αποτρέψει το σχηματισμό δυνάμεων εκτός στρατού». Το συνδικάτο των γιατρών του Σουδάν προειδοποίησε ότι οι μάχες έχουν «προκαλέσει σοβαρές ζημιές» σε πολλά νοσοκομεία στο Χαρτούμ και σε άλλες πόλεις, με ορισμένα να έχουν τεθεί εντελώς «εκτός λειτουργίας».

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είχε ήδη προειδοποιήσει ότι πολλά από τα εννέα νοσοκομεία του Χαρτούμ που δέχονται τραυματισμένους πολίτες «έχουν ξεμείνει από αίμα, εξοπλισμό μετάγγισης, ενδοφλέβια υγρά και άλλες ζωτικής σημασίας προμήθειες».

Απαγόρευση κυκλοφορίας

Η βία ανάγκασε τους τρομοκρατημένους ανθρώπους να καταφύγουν στα σπίτια τους υπό την απειλή μίας παρατεταμένης σύγκρουσης που θα μπορούσε να βυθίσει το Σουδάν σε βαθύτερο χάος, καταργώντας τις ελπίδες για επιστροφή στην πολιτική διακυβέρνηση που διαταράχθηκε από το πραξικόπημα του 2021 που ενορχήστρωσαν οι αλ Μπουρχάν και Νταγκάλο.

«Και οι δύο πλευρές είναι πολύ δύσκολο να διαπραγματευτούν. Εδώ μιλάμε για στρατιώτες, για ανθρώπους στο έδαφος – όχι για ανώτερους διοικητές. Ακόμα κι αν καταφέρουμε να μιλήσουμε με την ηγεσία τους για να καταλάβουμε τι συμβαίνει από τη δική τους οπτική γωνία, όσοι βρίσκονται στο έδαφος δεν συμφωνούν απαραίτητα με το να μετακινούμαστε, επομένως βρισκόμαστε σε lockdown τις τελευταίες τρεις ημέρες», είπε η Hiba Morgan του Al Jazeera, η οποία μεταδίδσει από το Χαρτούμ.

Το RSF δημιουργήθηκε υπό τον πρώην πρόεδρο του Σουδάν Ομάρ αλ-Μπασίρ το 2013. Προέκυψε από τη λεγόμενη πολιτοφυλακή Janjaweed που η κυβέρνησή του εξαπέλυσε εναντίον μη αραβικών εθνοτικών μειονοτήτων στο Νταρφούρ μια δεκαετία νωρίτερα, προκαλώντας κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου.

Οι μάχες ξέσπασαν μετά από έντονες διαφωνίες μεταξύ των δύο στρατιωτικών σχετικά με την προγραμματισμένη ενσωμάτωση των RSF στον τακτικό στρατό, βασική προϋπόθεση για μια τελική συμφωνία με στόχο τον τερματισμό μιας κρίσης από το πραξικόπημα του 2021.

Οι δύο πλευρές αλληλοκατηγορούνται για την έναρξη των συγκρούσεων και αμφότερες ισχυρίζονται ότι έχουν τον έλεγχο βασικών τοποθεσιών, συμπεριλαμβανομένου του αεροδρομίου και του προεδρικού μεγάρου, κανένα από τα οποία δεν μπορούσε να επαληθευτεί ανεξάρτητα. Το Σουδάν βρίσκεται στη βορειοανατολική Αφρική και έχει ιστορικό αστάθειας: τέθηκε υπό στρατιωτική κυριαρχία το 2019, όταν ανατράπηκε ο μακροχρόνιος ηγέτης Oμάρ αλ Μπασίρ.