Λιβύη: Εκρηκτικό «κοκτέιλ» της καταστροφής -Επικίνδυνα φράγματα, διαφθορά και απαγόρευση κυκλοφορίας

Ο γενικός εισαγγελέας της Λιβύης κλήθηκε από ανώτερους πολιτικούς να ξεκινήσει μια επείγουσα έρευνα για τις καταστροφικές πλημμύρες που έχουν σκοτώσει δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους. Μεταξύ άλλων ερευνούν ισχυρισμούς οτι οι τοπικοί αξιωματούχοι είχαν επιβάλει απαγόρευση κυκλοφορίας τη νύχτα που χτύπησε η καταιγίδα «Ντάνιελ».

Η Λιβυκή Ερυθρά Ημισέληνος ανέφερε τον απολογισμό των νεκρών σε περισσότερους από 11.000 ανθρώπους, με σχεδόν 20.000 να εξακολουθούν να αγνοούνται, η υψηλότερη εκτίμηση μέχρι στιγμής από επίσημη πηγή. Ανέφερε ότι σχεδόν 2.000 πτώματα παρασύρθηκαν στη θάλασσα από τις πλημμύρες.

Αξιωματούχοι στο λιμάνι της Ντέρνα, ανάμεσά τους και ο δήμαρχος Abdulmenam al-Ghaithi, πιστεύουν ότι μπορεί να έχουν χάσει τη ζωή τους 20.000 άνθρωποι. Τουλάχιστον 5.500 άνθρωποι έχουν επιβεβαιωθεί νεκροί.

Πολλοί έχουν ταφεί σε ομαδικούς τάφους, αλλά μία από τις κύριες ελλείψεις στην πόλη, εκτός από το πόσιμο νερό, είναι οι σακούλες που απαιτούνται για την πρόληψη της εξάπλωσης ασθενειών από τα άταφα πτώματα. Τα σωστικά συνεργεία μπόρεσαν να εισέλθουν στην πόλη και καθαρίζουν ερείπια και συντρίμμια που άφησαν οι πλημμύρες.

Η έκκληση για την έρευνα ήρθε χωριστά και από τις δύο πλευρές μιας χώρας διχασμένης μεταξύ αντίπαλων ανατολικών και δυτικών διοικήσεων: τον επικεφαλής του προεδρικού συμβουλίου της Λιβύης, Μοχάμεντ αλ-Μενφί, στα ανατολικά και τον προσωρινό πρωθυπουργό της κυβέρνησης με έδρα την Τρίπολη, Αμπντέλ Χαμίντ Νταμπάιμπα. Ο Mενφί είπε ότι χρειάζεται έρευνα για «να λογοδοτήσει όποιος έκανε λάθος ή αμέλησε με την αποχή ή τη λήψη μέτρων που είχαν ως αποτέλεσμα την κατάρρευση των φραγμάτων της πόλης».

Η Λιβύη διχάζεται μεταξύ παράλληλων διοικήσεων εδώ και χρόνια, αλλά ο γενικός εισαγγελέας, Aλ Σιντίκ αλ-Σουρ, είναι ένας από τους λίγους αξιωματούχους που έχουν απομείνει, του οποίου η δικαιοδοσία υποτίθεται ότι διατρέχει ολόκληρη τη χώρα.

Το κύμα θυμού φουντώνει για το αν αγνοήθηκαν οι προειδοποιήσεις σχετικά με την κατάσταση των δύο φραγμάτων, η αποτυχία εύρεσης νέων εργολάβων για τη συντήρηση του φράγματος μετά τον εμφύλιο πόλεμο της Λιβύης το 2011 και οι ακριβείς οδηγίες που εκδόθηκαν από την αστυνομία και τη διεύθυνση ασφαλείας τη νύχτα της πλημμύρας.

Μια τουρκική εταιρεία, η Arsel, είχε συνάψει σύμβαση για να εργαστεί στα φράγματα το 2007, αλλά έφυγε από τη Λιβύη το 2011 όταν ξέσπασαν μάχες και δεν επέστρεψε. Μέρος του ποσού των 39 εκατομμυρίων δηναρίων που είχε διατεθεί για τη συντήρηση του φράγματος το 2003 αργότερα αφαιρέθηκε από το Υπουργείο Υδάτινων Πόρων. Μετά την αποχώρηση της εταιρείας από τη χώρα, τα μηχανήματα της κλάπηκαν και το εργοτάξιο τέθηκε σε αχρηστία, σύμφωνα με πληροφορίες που κοινοποιήθηκαν.

Ποιος διοικεί τη Ντέρνα

Οποιαδήποτε έρευνα θα πρέπει να εξετάσει τις συνθήκες που οδήγησαν στη σύλληψη του κορυφαίου υποψηφίου για να κερδίσει τις δημοτικές εκλογές της Ντέρνα, με αποτέλεσμα οι εκλογές, που ήταν προγραμματισμένες για τον Σεπτέμβριο, να ακυρωθούν και να αφεθεί η πόλη υπό τον έλεγχο στρατιωτικών αξιωματούχων. Η Ντέρνα έχει περάσει από μια ποικιλία διαφορετικών διοικήσεων, αλλά η συνολική περιοχή βρίσκεται υπό τον έλεγχο του Εθνικού Στρατού της Λιβύης, με επικεφαλής τον αυταρχικό στρατηγό Χαλίφα Χαφτάτ και τους γιους του.

Η διεθνής βοήθεια άρχισε να φτάνει στην πόλη το απόγευμα της Τετάρτης (13/9), μετά από καθυστερήσεις που προκλήθηκαν εν μέρει από τη διακοπή της πρόσβασης στο διαδίκτυο και τους αδιάβατους δρόμους. Συνολικά, τα σωστικά συνεργεία κατάφεραν να βγάλουν 39 ανθρώπους από τα ερείπια την Τετάρτη, μεταξύ των οποίων μια ολόκληρη οικογένεια. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, συμπεριλαμβανομένου του Facebook, χρησιμοποιήθηκαν για να μεταδώσουν τον εντοπισμό όσων χρειάζονται διάσωση.

Επικίνδυνα τα φράγματα

Οι πολίτες της Ντέρνα γνώριζαν πολύ καλά την επικίνδυνη κατάσταση των φραγμάτων και του ποταμού Wadi Derna που διασχίζει την πόλη χωρίς ανάχωμα. Κατηγορούνται ότι αξιωματούχοι της Διεύθυνσης Ασφαλείας του Εθνικού Στρατού της Λιβύης μπορεί να προσπαθούν να συγκαλύψουν ότι καθώς χτύπησε η καταιγίδα "Ντάνιελ" το βράδυ της Κυριακής, οι αξιωματούχοι βγήκαν στην τηλεόραση για να δώσουν εντολή στους πολίτες να παραμείνουν στα σπίτια τους υπό απαγόρευση κυκλοφορίας αντί να εκκενώσουν.

Ο Wolfram Lacquer, ειδικός στη Λιβύη με έδρα τη Γερμανία, είπε ωστόσο ότι φαινόταν ξεκάθαρο ότι η τοπική αστυνομία συνάντησε τον δήμαρχο την Κυριακή καθώς πλησίαζε η καταιγίδα και ότι στη συνέχεια μεταδόθηκαν μηνύματα από φορτηγά σε όλη την πόλη που ζητούσαν εκκένωση των περιοχών που πιθανόν να επηρεαστούν, αλλά η κλήση μπορεί να αντιμετωπίστηκε με απροθυμία.

Φαίνεται ότι δεν είχε πραγματοποιηθεί καμία συντήρηση στο φράγμα που βρίσκεται πλησιέστερα στην πόλη από το 2011 και τα χρήματα που είχαν διατεθεί δεν είχαν χρησιμοποιηθεί. Πολλοί εργολάβοι στο εξωτερικό δεν επέστρεψαν στη Λιβύη μετά το 2011, είτε επειδή διεκδίκησαν αξιώσεις αποζημίωσης είτε επειδή δεν θεωρούσαν τη χώρα ασφαλή.

Ο πυρήνας των δύο αδρανών φραγμάτων είναι κατασκευασμένος από συμπαγή άργιλο και οι πλευρές από πέτρες και βράχους. Το φράγμα Al-Bilad, το οποίο βρίσκεται περίπου 1 χλμ νότια της καρδιάς της πόλης, έχει χωρητικότητα αποθήκευσης περίπου 1,5 m κυβικά μέτρα, ενώ το φράγμα Abu, περίπου 13 km νότια του πρώτου φράγματος, έχει χωρητικότητα περίπου 22,5 m κυβικά μέτρα. Στη Ντέρνα, η παραλία ήταν γεμάτη περιουσίες που παρασύρθηκαν από τον χείμαρρο που αναπτύχθηκε με ταχύτητα καθώς το νερό χύθηκε από τα Πράσινα βουνά στο ποτάμι.

Οι πλημμύρες έχουν εκτοπίσει τουλάχιστον 30.000 ανθρώπους στη Ντέρνα, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης, και κατέστρεψαν πολλούς δρόμους πρόσβασης προς τη Ντέρνα. Οι τοπικές αρχές μπόρεσαν να εκκαθαρίσουν ορισμένες διαδρομές και ανθρωπιστικές συνοδείες μπόρεσαν να εισέλθουν στην πόλη.

Ομάδες διάσωσης έχουν φτάσει στη Λιβύη από την Αίγυπτο, την Τυνησία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Τουρκία και το Κατάρ. Οι περισσότεροι έχουν φτάσει πλέον στην πόλη. Η Τουρκία στέλνει ένα πλοίο που μεταφέρει εξοπλισμό για τη δημιουργία δύο νοσοκομείων, ενώ η Αίγυπτος συγκέντρωσε έναν σχεδόν στρατό από οχήματα διάσωσης που παρέλασαν μπροστά από τον πρόεδρο της χώρας, Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι, πριν περάσουν τα σύνορα.