Αlex Danzig: Ποιος είναι ο ιστορικός του Ολοκαυτώματος που απήχθη απο τη Χαμάς

Η δολοφονία τουλάχιστον 1.400 ανθρώπων στο Ισραήλ από μέλη της Χαμάς και η σύλληψη περισσότερων από 100 ομήρων έχουν αντηχήσει σε όλο τον κόσμο, ιδίως στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, με τις ισχυρές εβραϊκές διασυνδέσεις και τις μνήμες του Ολοκαυτώματος. Εκεί, η σύλληψη ενός άνδρα προκάλεσε ιδιαίτερη αγωνία και θλίψη.

Ο Alex Danzig, ένας 75χρονος μελετητής και ιστορικός του Ολοκαυτώματος, έχει περάσει τα τελευταία 30 χρόνια εργαζόμενος στο Yad Vashem, το κέντρο μνήμης του Ολοκαυτώματος του Ισραήλ, μιλώντας σε Εβραίους και Πολωνούς για το τι συνέβη στα τελευταία χρόνια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

Ζούσε στο Nir Oz, ένα κιμπούτς στο νότιο Ισραήλ που βρίσκεται κοντά στη Γάζα και η οικογένειά του δεν είχε νέα του από τις 7 Οκτωβρίου, την ημέρα της επίθεσης. Αν και ο ίδιος γεννήθηκε στην Πολωνία μετά τον πόλεμο -το 1948, την ίδια χρονιά με τη δημιουργία του Κράτους του Ισραήλ- η μεγαλύτερη αδελφή του Έντιθ είναι επιζήσασα του Ολοκαυτώματος. Γεννημένη το 1941 υπό γερμανική κατοχή στη σημερινή δυτική Ουκρανία, οι γονείς της τη βοήθησαν να βρει καταφύγιο με μια Πολωνή μητέρα και κόρη, τη Μαρία και τη Χαλίνα Ασανόβιτς, που την έσωσαν από τους Ναζί.

Αυτή η ανθρωπιστική πράξη επέτρεψε επίσης στους γονείς της 'Έντιθ να έχουν περισσότερη ελευθερία κινήσεων, παρά την κατοχή και τη δίωξη των Εβραίων, και αργότερα κατέθεσαν ότι οι ίδιοι όφειλαν τη ζωή τους στους Aσάνοβιτς. Το ζευγάρι αναγνωρίστηκε από τον Yad Vashem ως Δίκαιοι Μεταξύ των Εθνών το 1982, την υψηλότερη τιμή που μπορεί να απονείμει το Ισραήλ σε μη Εβραίους σωτήρες Εβραίων στο Ολοκαύτωμα.

Δεν θα ήταν λοιπόν υπερβολή να πούμε ότι σε αυτούς τους ανθρώπους όφειλε και ο Alex Danzig. Ο Άλεξ πέρασε τα πρώτα του εννέα χρόνια στην Πολωνία και μετά τη μετανάστευση των γονιών του στο Ισραήλ το 1957 πέρασε χρόνο στον στρατό, πολεμώντας σε πολλούς πολέμους, εντάχθηκε σε μια αριστερή οργάνωση νεολαίας, πήρε πτυχίο ιστορίας και έκανε οικογένεια στο κιμπούτς.

Ήταν η επιστροφή του στην Πολωνία σε ένα ταξίδι το 1986 και μια επίσκεψη στο Άουσβιτς- που τροφοδότησε το ενδιαφέρον του για το Ολοκαύτωμα. Πέρασε τις επόμενες δεκαετίες κάνοντας περιοδείες στα στρατόπεδα θανάτου και εκπαιδεύοντας Ισραηλινούς και Πολωνούς φοιτητές.

Μιλώντας στο BBC, ο στενός του φίλος και πρώην συνάδελφος Orit Margilot - που δούλευε μαζί του στο πολωνικό γραφείο στο Yad Vashem - τον περιγράφει ως «το πιο ενημερωμένο άτομο που γνωρίζω». Ξέρει όπως λέει να μιλάει σε νέους και μπορεί να σπάσει τα εμπόδια - για παράδειγμα με αναφορές στις αγαπημένες ποδοσφαιρικές ομάδες των ανθρώπων.

Λέει ότι ο αντίκτυπός του ήταν τεράστιος. «Ξέρει πώς να ανοίγει καρδιές σε αυτό το θέμα [Πολωνο-Εβραϊκές σχέσεις]. Δεν είναι πραγματικά εύκολο. Λειτουργούσε τόσο καλά [στην Πολωνία] που έγιναν όλοι φίλοι του.» «Έχει χιλιάδες μαθητές που τον λατρεύουν και τον αγαπούν», είπε ο γιος του Μάτι στο BBC. «Είναι ένας εξαιρετικός δάσκαλος - κάθε φορά που έχω παρακολουθήσει διάλεξή του με γοήτευε».

Αλλά εκτός από το πνευματικό του έργο, του αρέσει επίσης να εργάζεται στη γη και εναλλάσσεται μεταξύ των διαλέξεων και του σπιτιού του στο κιμπούτς. Εκεί εξαφανίστηκε όταν ήρθαν οι επιτιθέμενοι της Χαμάς. Ο Μάτι, ο οποίος ζει επίσης στο Nir Oz αλλά επέζησε της επίθεσης με την οικογένειά του, βρίσκεται αυτή τη στιγμή στη σχετική ασφάλεια του θερέτρου Εϊλάτ στην Ερυθρά Θάλασσα μαζί με άλλους επιζώντες. Περιέγραψε τα τρομερά γεγονότα εκείνης της ημέρας.

Είπε ότι έλαβαν μια ειδοποίηση, την οποία θεώρησαν ότι ήταν μια επίθεση με ρουκέτα, όχι ασυνήθιστη σε αυτό το τμήμα του Ισραήλ. Στην αρχή ο Μάτι νόμιζε ότι οι δράστες λεηλάτησαν τα σπίτια των ανθρώπων, αλλά σύντομα άρχισαν να εμφανίζονται μηνύματα ότι είχαν πυροβολήσει ανθρώπους και έγινε σαφές ότι σκότωναν ή απήγαγαν όποιον μπορούσαν. Ο Μάτι και η οικογένειά του πέρασαν οκτώ ώρες φοβούμενοι ότι θα ήταν οι επόμενοι.

«Κοιτάω τις τρεις κόρες μου και λέω ότι αυτή είναι η τελευταία φορά που θα τις δω και είναι κρίμα που αυτά τα ζώα θα αφαιρέσουν τις ζωές αθώων παιδιών», είπε. Αλλά οι επιτιθέμενοι δεν ήρθαν ποτέ για αυτούς. «Ήμασταν ένα από τα πολύ λίγα σπίτια, ίσως τρία ή τέσσερα σπίτια, που δεν μπήκαν μέσα, κάποια τύχη από τον Θεό».

Η μητέρα του Μάτι, αποξενωμένη από τον Άλεξ η οποία ζούσε στο Νιρ Οζ, επέζησε επίσης, λέει, κρατώντας γενναία την πόρτα της ενάντια στους επιτιθέμενους. Δύο από τα αδέρφια του Μάτι και τα παιδιά τους επίσης γλίτωσαν με κάποιο τρόπο από το μακελειό. Ο Alex Danzig δεν ήταν τόσο τυχερός.

«Ο αδερφός μου ο Γιουβάλ του μίλησε περίπου στις 08:30 και αυτή ήταν η τελευταία φορά που κάναμε επαφή μαζί του», λέει ο Μάτι. «Γνωρίζουμε με βεβαιότητα ότι απήχθη, δεν υπήρχε καμία αμφιβολία - μαζί με άλλους 80 από τα Κιμπούτς - δεν υπήρχαν πουθενά στοιχεία για αυτούς».

Λέει ότι όλοι φοβούνται για την ασφάλειά του. Δεν έχει εμφανιστεί σε καμία από τις φωτογραφίες ή τα βίντεο που έδωσε στη δημοσιότητα η Χαμάς μετά τις απαγωγές. Ο ιστορικός πριν από αρκετά χρόνια υπέστη σοβαρό έμφραγμα και χειρουργική επέμβαση και χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή, την οποία δεν έχει μαζί του. «Κάθε λεπτό που περνά είναι επικίνδυνο για αυτόν», λέει ο Μάτι.

Η εξαφάνισή του πυροδότησε μια εκστρατεία για την απελευθέρωσή του, τόσο στο Ισραήλ όσο και στην Πολωνία. Η εκστρατεία #StandwithAlex προσπαθεί να ασκήσει πίεση στην πολωνική κυβέρνηση για να εξασφαλίσει την απελευθέρωσή του. «Βοηθήστε μας να τον βοηθήσουμε. Τον θέλουμε πίσω», αναφέρει μια δήλωση στη σελίδα της καμπάνιας στο Facebook.

«Θέλουμε να επιστρέψει ασφαλής και όλοι αυτοί οι αθώοι που συνελήφθησαν βάναυσα από τη Χαμάς να επιστρέψουν στα σπίτια τους, με ασφάλεια». Ο Μάτι λέει ότι αυτός και ο πατέρας του ήταν πάντα «πολύ δεμένοι», παρόλο που για πολλά χρόνια ήταν μακριά. Γεννημένος στο κιμπούτς, ο Μάτι επέστρεψε με την οικογένειά του όταν η μεγαλύτερη κόρη του ήταν τριών ετών.

Από τότε έβλεπαν τον Άλεξ τουλάχιστον τρεις φορές την εβδομάδα. Ο γιος του είπε ότι μια μέρα πριν από την επίθεση τον είχαν επισκεφτεί για ένα οικογενειακό δείπνο και χάρηκε πολύ που τους είδε. «Ήταν πολύ όμορφο, η ατμόσφαιρα ήταν υπέροχη», είπε. «Και μετά έπεσε ο ουρανός».

ΒΒC