Έκθεση: «Ξανά στις φλόγες η πρώην Γιουγκοσλαβία, αν δεν αντιμετωπίσει τη φρίκη παρελθόντος»

Η Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, Ντούνια Μιγιάτοβιτς λέει ότι ορισμένοι άνθρωποι που διώκονται στη Χάγη για εγκλήματα πολέμου «επιστρέφουν στις κοινότητές τους ως ήρωες» Η αποτυχία των χωρών της πρώην Γιουγκοσλαβίας να αντιμετωπίσουν το βίαιο παρελθόν τους είχε καταστροφικές συνέπειες για τα ανθρώπινα δικαιώματα και θα μπορούσε τελικά να οδηγήσει σε επιστροφή στη σύγκρουση στην περιοχή, σύμφωνα με νέα έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Η έκθεση, που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη από την επίτροπο Μιγιάτοβιτς, αναφέρει ότι η περιοχή παρουσιάζει εδώ και πολλά χρόνια οπισθοδρόμηση στην αναζήτηση δικαιοσύνης και λογοδοσίας για τους βάναυσους πολέμους της δεκαετίας του 1990 στην Κροατία, τη Βοσνία και το Κοσσυφοπέδιο, οι οποίοι σκότωσαν περισσότερους από 130.000 ανθρώπους.

Ο αντίκτυπος των νομικών επιτεύξεων στον απόηχο αυτών των πολέμων, όπως η ίδρυση δικαστηρίου εγκλημάτων πολέμου στη Χάγη και η σύλληψη και η καταδίκη πολλών από τους πολιτικούς και στρατιωτικούς ηγέτες που ευθύνονται για τις μαζικές δολοφονίες, αρχίζουν να εξασθενούν και η ατιμωρησία επιστρέφει, προτείνει η έκθεση

Υπήρχε ελπίδα ότι τα εθνικά δικαστήρια θα συνέχιζαν να καταδιώκουν τους χιλιάδες άλλους δράστες, αλλά η ορμή τους έχει επιβραδυνθεί δραματικά. Οι εθνικιστές κυριαρχούν πολιτικά σε όλη την περιοχή, προωθώντας τη ρητορική μίσους και την άρνηση της γενοκτονίας και άλλων εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας.

«Μετά τις δίκες στη Χάγη, οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που εξέτισαν ποινή και αναγνωρίστηκαν ως εγκληματίες πολέμου επέστρεψαν στις κοινότητές τους ως ήρωες, κάτι που μου φάνηκε καταστροφικό», είπε η Μιγιάτοβιτς. Η έκθεσή της με τίτλο «Αντιμετωπίζοντας το παρελθόν για ένα καλύτερο μέλλον» καταλήγει: «Ο χρόνος τελειώνει και τα θύματα περίμεναν πολύ καιρό.

«Το χειρότερο, οι διχαστικές αφηγήσεις μίσους που πρωτοστάτησαν στους πολέμους της δεκαετίας του 1990 επιστρέφουν και ανακτούν δύναμη», αναφέρει η έκθεση. «Αυτό δεν απειλεί μόνο τη συμφιλίωση αλλά ακόμη και την ειρήνη. Η αποτυχία να αντιμετωπιστεί πλήρως το βίαιο παρελθόν στην περιοχή έχει καταστροφικές συνέπειες για τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου».

Οι κυρίως σερβικές περιοχές του βόρειου Κοσσυφοπεδίου έχουν φτάσει σε σημείο ανάφλεξης πρόσφατα. Στις 24 Σεπτεμβρίου, σημειώθηκε ανταλλαγή πυροβολισμών κοντά σε ένα ορθόδοξο μοναστήρι στο χωριό Bajska μεταξύ μιας βαριά οπλισμένης παραστρατιωτικής ομάδας Σέρβων και της αστυνομίας του Κοσσυφοπεδίου. Τρεις Σέρβοι ένοπλοι και ένας αστυνομικός από την αλβανική πλειοψηφία σκοτώθηκαν σε μια σύγκρουση για την οποία η κυβέρνηση στην Πρίστινα κατηγόρησε τη σερβική ηγεσία στο Βελιγράδι.

Στη Βοσνία, η Σερβική Δημοκρατίας μία από τις δύο οντότητες που απαρτίζουν τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, η οποία δημιουργήθηκε σε μεγάλο βαθμό από την εθνοκάθαρση στον πόλεμο εκεί του 1992-95, έχει στο τιμόνι τον αυτονομιστή Μίλοραντ Ντόντικ, ο οποίος περιγράφει τη γενοκτονία του 1995 στη Σρεμπρένιτσα ως « ένα κατασκευασμένο μύθο».

Ο Ντόντικ και ο Σέρβος πρόεδρος, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, έχουν στενούς δεσμούς με τη Μόσχα. Στην έκθεσή της, η Μιγιάτοβιτς, η οποία θα εγκαταλείψει τη θέση της τον Μάρτιο, είπε: «Η ρωσική υποστήριξη προς τους Σέρβους δεξιούς ακτιβιστές και οργανώσεις είναι πολύπλευρη και εκτείνεται από την υποστήριξη για διαδικτυακές δραστηριότητες έως τη στρατιωτική εκπαίδευση».

Την περασμένη εβδομάδα, ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, προειδοποίησε ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν σχεδίαζε να αναζωπυρώσει μια νέα σύγκρουση στην πρώην Γιουγκοσλαβία. «Δώστε προσοχή στα Βαλκάνια. Πιστέψτε με, έχουμε τις πληροφορίες. Η Ρωσία έχει ένα μακρύ σχέδιο: Μέση Ανατολή, ο δεύτερος αντιπερισπασμός θα είναι τα Βαλκάνια», είπε ο Ζελένσκι. «Αν οι χώρες του κόσμου δεν κάνουν τίποτα τώρα, θα υπάρξει ξανά έκρηξη»