Αγρότες «στα όπλα»: Οι διάδρομοι αλληλεγγύης ΕΕ- Ουκρανίας και τα τρία σενάρια για το μέλλον

Στη δίωρη τηλεοπτική του ομιλία στις 16 Ιανουαρίου, ο Εμανουέλ Μακρόν αφιέρωσε μόλις πέντε δευτερόλεπτα στο θέμα των αγροτών, γράφει η Monde Diplomatique. Δύο ημέρες αργότερα, ξέσπασε μια από τις μεγαλύτερες αγροτικές διαδηλώσεις των τελευταίων δεκαετιών. Σε όλη τη Γαλλία, τρακτέρ απέκλεισαν αυτοκινητόδρομους, αγρότες πέταξαν κοπριά έξω από σούπερ μάρκετ, έκαψαν λάστιχα στα σκαλιά δημαρχείων και στοχοποίησαν τα γραφεία τοπικών αξιωματούχων.

Τα σημάδια ότι ο θυμός των αγροτών έβραζε, ωστόσο, είχαν αρχίζει να γίνονται όλο και πιο εμφανή τις προηγούμενες εβδομάδες. Στην Ευρώπη, όπου έχει σημειωθεί αναταραχή στη Γερμανία, την Πολωνία, τη Ρουμανία, την Ολλανδία, την Ισπανία και το Βέλγιο. Και ιδίως στη Γαλλία, τη μεγαλύτερη παραγωγό αγροτικών προϊόντων στην ΕΕ, όπου οι αγρότες από τον Νοέμβριο αναποδογυρίζουν πινακίδες σήμανσης στην είσοδο κοινοτήτων για να σηματοδοτήσουν ότι τα πάντα στον αγροτικό τομέα είναι πλέον «ανάποδα», στρεβλά και μη διαχειρίσιμα.

Στις 10 Ιανουαρίου, σε ένα ανησυχητικό δελτίο τύπου, έξι ευρωπαϊκές συνδικαλιστικές ομοσπονδίες έφτασαν στο σημείο να χαρακτηρίσουν την κατάσταση «μη βιώσιμη», τονίζοντας ότι ουσιαστικά «διακυβεύεται η επιβίωση των παραγωγών στην Ευρωπαϊκή Ένωση».

Το σύστημα «ευνοεί τους μεγάλους παίκτες»

Οι Ευρωπαίοι αγρότες ισορροπούν εδώ και καιρό σε τεντωμένο σκοινί, παλεύουν με το χρέος, πιέζονται από μεγάλους λιανοπωλητές και γίγαντες τροφίμων, έχουν πληγεί από μια σειρά από ξηρασίες και πλημμύρες, αναγκάζονται να ανταγωνιστούν τους ξένους παραγωγούς και τις φθηνές εισαγωγές και εξαρτώνται από ένα σύστημα επιδοτήσεων που ευνοεί τους «μεγάλους παίκτες».

Μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, η κατάσταση έχει χειροτερέψει. Με την κατάργηση των τελωνειακών δασμών και τη δημιουργία «διαδρόμων αλληλεγγύης» που καθορίζονται από τις Βρυξέλλες, τα αγροτικά προϊόντα της Ουκρανίας έχουν πλημμυρίσει την ανατολική Ευρώπη, προκαλώντας πτώση των τιμών που επηρεάζει πλέον ολόκληρη τη «γηραιά ήπειρο» και επηρεάζει το εισόδημα των αγροτών, των οποίων οι λογαριασμοί (ενέργεια, νερό, εξοπλισμός, σπόροι) έχουν εκτοξευθεί.

Με άλλα λόγια μειωμένο εισόδημα, αύξηση του κόστους παραγωγής κι όλα αυτά σε έναν ήδη εύθραυστο τομέα: η παραμικρή σπίθα θα μπορούσε να πυρπολήσει ολόκληρο το τοπίο. Στη Γερμανία, η σπίθα ήταν η κατάργηση της φορολογικής έκπτωσης για το ντίζελ. στο Βέλγιο και τις Κάτω Χώρες, τα μέτρα για να περιοριστεί το μέγεθος των κοπαδιών ζώων.

Στη Γαλλία, μια αύξηση της χρέωσης που πληρώνουν οι αγρότες για τη λεγόμενη «διάχυτη» ρύπανση. Οι σχολιαστές, εστιάζοντας στο δέντρο και όχι στο δάσος και όλα τα δεινά που προηγήθηκαν, αποκάλεσαν την οργή των αγροτών μια «διαμαρτυρία ενάντια στα περιβαλλοντικά πρότυπα», σαν να ήταν εξ ορισμού ανενόχλητοι από την κλιματική κρίση.

Αλλά γι' αυτό ακριβώς είναι θυμωμένοι οι διαδηλωτές σε όλη την Ευρώπη: ένα γελοίο σύστημα που τους κάνει κοινωνούς στη δική τους καταστροφή, καθώς πρέπει να υπερασπιστούν, ελλείψει άμεσα διαθέσιμων εναλλακτικών λύσεων, τα φυτοφάρμακα των οποίων είναι τα πρώτα θύματα, τα κέρδη παραγωγικότητας που τους οδηγούν να αντικαταστήσουν τον εαυτό τους με ρομπότ και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος από το οποίο εξαρτώνται τα προς το ζην.

Τα τρία πιθανά σενάρια για τον αγροτικό κόσμο

Το ποσοστό των εργαζομένων στη γεωργία στο γαλλικό εργατικό δυναμικό έχει μειωθεί από 35% το 1946 σε λιγότερο από 2% σήμερα. Ο αγροτικός κόσμος βρίσκεται αντιμέτωπος με τρία πιθανά σενάρια. Εξαφάνιση, ως αποτέλεσμα του καταμερισμού εργασίας της ΕΕ και της προσχώρησης μεγάλων κρατών μελών που παράγουν δημητριακά.

Επιβίωση, ακολουθώντας το μονοπάτι που χάραξαν οι γραφειοκράτες και τα επενδυτικά κεφάλαια, αυτό της αδυσώπητης εκβιομηχάνισης – αλλά με περιβαλλοντικό και ανθρώπινο κόστος που ήδη προκαλεί εξέγερση. Ή μια μάχη για την επιβολή της γεωργίας μικρής κλίμακας που θα μπορούσε να ανακτήσει την κλίση της να θρέψει και ταυτόχρονα να εξασφαλίσει την αυτονομία των εργαζομένων της. Ποιο πολιτικό κόμμα θα υποστηρίξει έναν τέτοιο δρόμο; Πολλοί κτηνοτρόφοι και αγρότες το επιδιώκουν. οι καταναλωτές το θέλουν και μακροπρόθεσμα, η κοινή λογική το απαιτεί, σημειώνει ο Μπενουά Μπρεβίλ της Monde Diplomatique.

Tο Βέλγιο, στο «χορό» των κινητοποιήσεων

Βέλγοι αγρότες θυμωμένοι για το αυξανόμενο κόστος, τις περιβαλλοντικές πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις φθηνές εισαγωγές τροφίμων σχεδιάζουν να αποκλείσουν από σήμερα Τρίτη (30/1) τους δρόμους πρόσβασης στο λιμάνι εμπορευματοκιβωτίων Zέμπρουγκε δήλωσε το λιμάνι, επιβεβαιώνοντας μια αναφορά της οικονομικής εφημερίδας De Tijd.

Οι διαδηλωτές σχεδιάζουν να απαγορεύσουν την πρόσβαση στο λιμάνι της Βόρειας Θάλασσας, το δεύτερο μεγαλύτερο της χώρας, για τουλάχιστον 36 ώρες από τις 14:00 (τοπική ώρα), ανέφερε η εφημερίδα, επικαλούμενη διοργανωτές και αστυνομία. «Οι αστυνομικές υπηρεσίες έλαβαν πληροφορίες για μια ενέργεια στο λιμάνι, δήλωσε εκπρόσωπος της λιμενικής αρχής.

Το κίνημα διαμαρτυρίας του Βελγίου έχει ενισχυθεί από παρόμοιες ενέργειες και στη Γαλλία , όπου εξαγριωμένοι αγρότες έχουν δημιουργήσει δεκάδες οδοφράγματα και διαταράσσουν την κυκλοφορία γύρω από το Παρίσι, θέτοντας την κυβέρνηση υπό πίεση. Βέλγοι αγρότες διέκοψαν επίσης την κυκλοφορία κατά την πρωινή ώρα αιχμής, μεταξύ άλλων κοντά στα ολλανδικά σύνορα στον αυτοκινητόδρομο Ε19, ανέφεραν τοπικά μέσα ενημέρωσης.

Ο πρωθυπουργός του Βελγίου Αλεξάντερ Ντε Κρου πρόκειται να συναντηθεί με ενώσεις αγροτών μέσα στις επόμενες ώρες «Είναι σημαντικό να ακούγονται», είπε στους δημοσιογράφους, αναφερόμενος στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι αγρότες όσον αφορά, μεταξύ άλλων, τη βιωσιμότητά τους. Είπε ότι το Βέλγιο, το οποίο αυτή τη στιγμή ασκεί την 6μηνη προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, θα συζητήσει μια σειρά ευρωπαϊκών γεωργικών κανόνων με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Την Πέμπτη (1/2) η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόκειται να προτείνει εξαίρεση για τους κανόνες που απαιτούν από τους αγρότες να αφήνουν μέρος της γης τους σε αγρανάπαυση εάν υποβάλουν αίτηση για επιδοτήσεις της ΕΕ, δήλωσε εκπρόσωπος της ΕΕ. Οι κανόνες για την αγρανάπαυση ήταν μέρος των παραπόνων που οδήγησαν σε πολλές χώρες τις τελευταίες εβδομάδες. Τη Δευτέρα (29/1), Βέλγοι αγρότες απέκλεισαν αυτοκινητόδρομους στο νότιο Βέλγιο και στάθμευσαν τρακτέρ κοντά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες.

Monde Diplomatique, Reuters