Οικονομία: Πόρτα ανοιχτή στον «εφιάλτη»

Εάν συνυπολογίσουμε όμως ότι στην πρόσφατη κρίση μεταξύ Ρωσίας και Ευρωπαϊκής Ενωσης, που ήδη επηρεάζει δραματικά την αλυσίδα εφοδιασμού, έρχεται να προστεθεί και το τυχαίο γεγονός ότι τίθεται εκτός λειτουργίας μια σημαντική εγκατάσταση εξαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου στο Τέξας, στην οποία πόνταρε η Ευρώπη, στο οικονομικό γίγνεσθαι ο παράγοντας ζήτηση μπορεί να προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις –στη συγκεκριμένη περίπτωση ιδιαίτερα ανησυχητικές. Γιατί όλα αυτά συμβαίνουν ενώ δεν έχουν καταγραφεί ακόμη οι αυξημένες ανάγκες των καταναλωτών λόγω αναμενόμενου θερμότατου καλοκαιριού.

Γι’ αυτό άλλωστε και άπαντες οι ειδικοί προειδοποιούν ότι «τον χειμώνα οι τιμές του φυσικού αερίου θα είναι υψηλές, οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος θα είναι υψηλές». Επιπλέον εκδηλώνονται και άλλα παρατράγουδα. Η Wall Street έχει κάνει βουτιά 20% από τις αρχές του χρόνου, και τα θεωρούμενα «χρυσορυχεία» της νέας οικονομίας –Meta Platforms, Amazon, αγορά τεχνολογίας– αιμορραγούν συνεχώς. Οσο για τα κρυπτονομίσματα που είχαν αναγορευθεί σε καταφύγιο των επενδυτών «τις δύσκολες ώρες», καταποντίστηκαν, με αποτέλεσμα να επιβληθούν, για πρώτη φορά στην ιστορία των crypto, ακόμη και άτυπα capital controls.

Και τι να πει κανείς για τα κρατικά ομόλογα (εδώ ερχόμαστε σιγά σιγά στην «αυλή μας»). Οι αποδόσεις των αμερικανικών ομολόγων εκτινάχθηκαν, και εκείνες των ευρωπαϊκών ακολούθησαν, με την Ελλάδα να σέρνει πρώτη τον χορό.

Θέλετε νούμερα; Η απόδοση του (δικού μας) δεκαετούς έσπασε την περασμένη εβδομάδα το φράγμα του 4,6% και κατέγραψε άνοδο που είχαμε να δούμε από τα τέλη του 2015 και την περίοδο του τρίτου Μνημονίου. Πώς είπατε; Βγαίνουμε από την αυξημένη εποπτεία, η Ελλάδα έπαψε να είναι το «μαύρο πρόβατο» της Ευρώπης και το κοντέρ έγραψε 7% ανάπτυξη; Ναι μεν, αλλά.

Πρώτα απ’ όλα τα προβλήματα που βαρύνουν τους πάντες (πληγές της πανδημίας, ανεξέλεγκτη ενεργειακή κρίση, δοκιμαζόμενα ομόλογα, υψηλός πληθωρισμός) καλείται σε ό,τι μας αφορά να τα σηκώσει μια οικονομία που έχει το βαρύτερο πρόβλημα χρέους στην ευρωζώνη και που η εξυπηρέτησή του ακριβαίνει μέρα με την μέρα. Ζωηρώς αμφιβάλω ότι ο ΟΔΔΗΧ θα τολμήσει σύντομα νέα έξοδο στις αγορές, γεγονός που σημαίνει ότι –πλην απροόπτου– θα λείψουν από την «τσέπη» του κράτους έως το τέλος του χρόνου περίπου 7 δισ. ευρώ που είχε προγραμματιστεί να αντληθεί μέσω δανεισμού.

Η ζημιά δεν σταματά ωστόσο εδώ. Μ’ αυτά και μ’ αυτά γίνεται περίπου απαγορευτικός ο σχεδιασμός οποιασδήποτε γενναίας δημοσιονομικής χαλάρωσης – μέτρων στήριξης με απλά λόγια. Και για όσους πιθανώς έτρεφαν αυταπάτες παραπέμπω στην ειδική «αφιέρωση» που μας έκανε ο διάδοχος του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος με απλά γερμανικά μας είπε –επισκεπτόμενος μάλιστα την Αθήνα– ότι προέχει η αταλάντευτη προσήλωση στις μεταρρυθμίσεις ή –αν προτιμάτε– στη δημοσιονομική προσαρμογή, εν ολίγοις στη λιτότητα. Σε ό,τι αφορά τώρα στον υψηλό ρυθμό ανάπτυξης, ας κρατάμε μικρό καλάθι γιατί ενισχύθηκε από την κατανάλωση η οποία τροφοδοτήθηκε σε μεγάλο βαθμό από τα «έτοιμα», δεδομένου ότι, παράλληλα, καταγράφεται μείωση των ιδιωτικών καταθέσεων κατά περίπου 1 δισ.!

Γενικά, ας έχουμε στο νου μας ότι οι καιροί είναι ταραγμένοι. Η απόφαση της ΕΚΤ να επιδείξει «ευελιξία», να επαναγοράσει (να ξαναγοράσει) τα ομόλογα που λήγουν και βρίσκονται στο χαρτοφυλάκιο της πανδημίας, ναι μεν υπαγορεύθηκε από το ιταλικό πρόβλημα, αλλά αναμφίβολα ευνοεί και εμάς και την Πορτογαλία. Όχι ότι λύθηκε η εξίσωση γιατί και τα πρώτα σχόλια για τους σχεδιασμούς της Φραγκφούρτης δεν ήταν ιδιαιτέρως ενθαρρυντικά. Εκτιμήθηκε ότι η Κριστίν Λαγκάρντ απλώς επιχείρησε να αγοράσει χρόνο, αποφεύγοντας επί του παρόντος τα τολμηρά βήματα.

Με δυο κουβέντες, το τέλος του φθηνού χρήματος (λόγω των αυξήσεων των επιτοκίων σε Ευρώπη και Ηνωμένες Πολιτείες) ενδέχεται να βαρύνει την τρέχουσα κρίση και, από την άλλη, επηρεάζοντας αρνητικά την ζήτηση, να ανοίξει την πόρτα στον εφιάλτη του στασιμοπληθωρισμού. Ένας εφιάλτης που αφορά όλους φυσικά αλλά εμάς λίγο περισσότερο, γιατί για εμάς ισχύει (δυστυχώς) η γνωστή λαϊκή ρήση «ήταν στραβό το κλήμα, το ‘φαγε και ο γάιδαρος».

Υ.Γ: Επιχείρησα μια καταγραφή των σύνθετων οικονομικών προβλημάτων και των κινδύνων που ελλοχεύουν. Η εικόνα που αναδύεται θα μπορούσε ενδεχομένως να αποτελέσει και απάντηση στο ερώτημα: Γιατί πρόωρες εκλογές;