Οι «απαισιόδοξοι» Έλληνες, η «διαχειριστική» Ευρώπη και το κόλπο «πέτα την μπάλα στην εξέδρα»
Το αποκαλύπτουν τα πρόσφατα στοιχεία του Ευρωβαρόμετρου. Το χαρτογραφούν με ακρίβει τα στοιχεία των εγχώριων δημοσκοπήσεων, που μας δείχνουν ότι το κυρίαρχο συναίσθημα των Ελλήνων περιγράφεται με δύο «όμορες» λέξεις: παραίτηση - απογοήτευση. Πρόκειται άραγε για «εθνικό καπρίτσιο»; Μάλλον όχι, από τη στιγμή που είμαστε, «με τη βούλα», οι δεύτεροι φτωχότεροι στην ΕΕ, μετά τους πολίτες της γειτονικής Βουλγαρίας. Και δεν πρόκειται μόνο για το παρόν, προδιαγράφεται ταυτόχρονα και δυσοίωνο το μέλλον, κάτι σαν μακρύ ταξίδι μέσα σε τούνελ, αν κρίνω από την πρόβλεψη του κεντρικού τραπεζίτη Γιάννη Στουρνάρα: ότι δηλαδή θας μας πάρει καμιά εικοσαριά χρόνια, για να προσεγγίσουμε το μέσο ευρωπαϊκό εισόδημα. Και αυτό υπό την προϋπόθεση ότι το δημοσιονομικό κοντέρ θα γράφει ανάπτυξη μιάμιση μονάδα πάνω από το αντίστοιχο ευρωπαϊκό μέγεθος.
Το τελευταίο θα μπορούσε να θεωρηθεί περίπου «όνειρο θερινής νυκτός», αρκεί και μόνο να σκεφτούμε πως ένας σημαντικός προωθητικός μηχανισμός (της ανάπτυξης) και συγκεκριμένα τα γερά κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης δεν είναι για... χόρταση. Μια διετία ακόμη και μετά... μόνοι μας. Αλλά ακόμη και αν τον θεωρούσαμε εφικτό στόχο, στην πράξη για το σημερινό εικοσάχρονο θα σήμαινε... καλά σαράντα.
Ας σταθούμε λίγο στους αριθμούς: Από το Ευρωβαρόμετρο προκύπτει ότι έχουμε χαμηλότερες προσδοκίες κατά 9 μονάδες από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους πολίτες για την εξέλιξη της οικονομικής κατάστασης στη χώρα μας. Υψηλότερος επίσης είναι ο δείκτης απαισιοδοξίας μας για την πορεία της εγχώριας αγοράς εργασίας, για την οποία προβλέπουμε επιδείνωση. Και επιπροσθέτως κρίνουμε ότι τα συνολικά οικονομικά ευρωπαϊκά κουμάντα θα χειροτερέψουν.
Είμαστε ενδεχομένως «κακομαθημένοι», όπως μας θεωρούσαν στο πρόσφατο παρελθόν ισχυροί ευρωπαϊκοί μας εταίροι -των υπαλλήλων τους περιλαμβανομένων- με αποτέλεσμα, λόγω ακραίας προκατάληψης, να μας υποβάλουν σε άχρηστα και ταπεινωτικά καψόνια; Μήπως είμαστε λαός θερμόαιμος και άρα παρορμητικός, επομένως μακριά από τον ορθολογισμό της Κεντρικής Ευρώπης; Μας βάρεσε κατακέφαλα, ειδικά εμάς, ο ιός του ευρωσκεπτικισμού, επειδή... ξυπνήσαμε κάπως περίεργα κάποιο πρωί;
Τίποτε από όλα αυτά, θέλω να πιστεύω. Να τα δούμε με τη σειρά. Έχουμε σοβαρούς λόγους να ανησυχούμε για το μέλλον της οικονομίας μας. Σήμερα (και τις προηγούμενες χρονιές) τα δημόσια ταμεία γεμίζουν με τη δική μας «χρυσή χορηγία» λόγω των έμμεσεων φόρων, που εμείς πληρώνουμε. Πέραν της κατανάλωσης, το παραγωγικό μοντέλο της χώρας βασίζεται κυρίως στον τουρισμό (να 'ναι καλά) και το ρίαλ εστέιτ. Μείγμα που κάθε άλλο παρά εγγυάται σταθερή και δυναμική προοπτική. Πάμε παρακάτω. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι έχει ενισχυθεί ο κατώτατος μισθός, ενώ οι εργασιακές σχέσεις κινούνται συχνά στη «γκρίζα» ζώνη. Ξέρετε τι μου θυμίζουν οι αυξήσεις του κατώτατου μισθού αλλά και το γενικότερο μισθολογικό επίπεδο; Δυχτυχώς το κοτέτσι του Χότζα. Όταν εκείνος διαμαρτυρήθηκε γιατί το κοτέτσι του είναι στενόχωρο, του «έχωσαν» στην ψύχρα ό,τι κατσίκες είχαν πρόχειρες και αφού εν συνεχεία τις απέσυραν εν τη μεγαλοψυχία τους, ο Χότζας ικανοποιήθηκε τα μάλα.
Ως προς την ευρωπαϊκή προοπτική, που εν όψει των ευρωεκλογών αναδεικνύεται σε μείζον διακύβευμα, πώς ακριβώς θα επηρεαστεί; Με την πιθανή αλλαγή σκυτάλης μεταξύ Ούρσουλα και Ρομπέρτα; Με την πλειοψηφία των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων που θεωρούν ότι πρέπει να κάνουν τα χατήρια της Ουάσινγκτον ως προς την Ουκρανία και να οδηγούν συνειδητά την ευρωπαϊκή οικονομία και τους Ευρωπαίος πολίτες στην παρακμή και τη μιζέρια; Οι κεντρικές επιλογές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως αυτές διαμορφώνονται, απογοητεύουν αν δεν εξοργίζουν τον κόσμο και εμάς επίσης και στέλνουν αέρα στα πανιά της ακροδεξιάς.
Με το να ξορκίζουμε τα συμπτώματα, δουλειά δεν γίνεται. Ας σκεφτούμε απλώς, ότι το «ακροδεξιό» AFD κάνει καριέρα στις γερμανικές περιοχές χαμηλής οικονομικής δύναμης και ασήμαντου ποσοστού μετανάστευσης. Ας σκεφτούμε, επίσης, ότι ο Γκέερτ Βίλντερς «πήρε τη χαρτούρα» σε μια χώρα (Ολλανδία) όπου η μεγάλη μερίδα του πλούτου βρίσκεται στα χέρια του 10% του πληθυσμού. Ας σκεφτούμε, απλώς, ότι με βάση στοιχεία που παρουσιάστηκαν στο Νταβός την περίοδο 2019-2020, η παγκόσμια ανισότητα αυξήθηκε ταχύτερα από οποιαδήποτε άλλη περίοδο μετά το 1945. Μήπως και καταλάβουμε ότι ο βασικός εχθρός του συστήματος είναι το ίδιο το σύστημα και το πρόβλημα δεν επιλύεται με τη γνωστή ποδοσφαιρική μέθοδο: Πέτα την μπάλα στην εξέδρα!