Whistleblowers με Κωδικό Αριθμό Δραστηριότητας στο νομοσχέδιο για τους μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος

Για όσους δεν το γνωρίζουν τα κράτη μέλη είχαν προθεσμία έως τις 17 Δεκεμβρίου 2021 για να μεταφέρουν στο εθνικό τους δίκαιο την Οδηγία για τους μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος που εκδόθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2019 και τέθηκε σε ισχύ στις 16 Δεκεμβρίου 2019. Η Ελλάδα ωστόσο καθυστέρησε δραματικά στο να ενσωματώσει την Οδηγία και μετά από παλινωδίες της κυβέρνησης, το σχετικό νομοσχέδιο δόθηκε σε δημοσιά διαβούλευσή μόλις την προηγουμένη εβδομάδα.

Η ΕΕ με την Οδηγία (ΕΕ) 2019/1937 εξασφαλίζει υψηλό επίπεδο προστασίας των whistleblowers σε ευρύ φάσμα τομέων, όπως οι δημόσιες συμβάσεις, οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, η ασφάλεια των προϊόντων και των μεταφορών, η πυρηνική ασφάλεια, η δημόσια υγεία, η προστασία των καταναλωτών και των δεδομένων. Για τον σκοπό αυτό το κείμενο της οδηγίας προβλέπει την υποχρέωση δημιουργίας ουσιαστικών και αποτελεσματικών διαύλων αναφοράς δηλαδή οι καταγγέλλοντες υποχρεούνται να ορίσουν εξειδικευμένο πρόσωπο (νομικό ή φυσικό) που θα φέρει την ιδιότητα του Υπεύθυνου Παραλαβής και Παρακολούθησης Αναφορών (Υ.Π.Π.Α.) και θα συνεργάζεται στενά με αυτούς για το σκοπό αυτό.

Ωστόσο, όπως προαναφέρθηκε η ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης συμπεριέλαβε στο σχέδιο νόμου μεταβατικές διατάξεις που δεν φέρονται να συνάδουν με το πνεύμα της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1937. Είναι ενδεικτικό πως στο άρθρο 24 του σχεδίου νόμου που αναφέρεται στις εξουσιοδοτικές και μεταβατικές διατάξεις αναφέρεται πως «με κοινή απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού προσδιορίζονται οι Κωδικοί Αριθμοί Δραστηριότητας (Κ.Α.Δ.) των επιχειρήσεων που, λόγω της φύσης των δραστηριοτήτων τους, εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 9».

Τί λέει όμως η παράγραφος. 4 του άρθρου 9 ; Αναφέρει πως «οι φορείς του ιδιωτικού τομέα που δραστηριοποιούνται στους τομείς χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, προϊόντων και αγορών, μεταφορών και περιβάλλοντος, καθώς και οι φορείς που λειτουργούν βάσει απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων, ή των οποίων οι δραστηριότητες δύνανται από τη φύση τους να προκαλέσουν κίνδυνο για το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία, υποχρεούνται να ορίσουν Υπεύθυνο Παραλαβής και Παρακολούθησης Αναφορών (Υ.Π.Π.Α.) ανεξάρτητα από τον αριθμό εργαζομένων που απασχολούν».

Στην Κοινοτική Οδηγία δεν υπάρχει πουθενά αναφορά σε πρόβλεψη προσδιορισμού ΚΑΔ των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στο τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, προϊόντων και αγορών, μεταφορών και περιβάλλοντος. Αυτό είναι «πατέντα» ελληνικής έμπνευσης που αφενός περιορίζει το εύρος της εφαρμογής της Κοινοτικής Οδηγίας αφετέρου μπορεί να καθυστερήσει πρόσθετα την εφαρμογή της. Γιατί; Διότι θα πρέπει ο υπουργός Δικαιοσύνης να προσδιορίσει ποιες επιχειρήσεις υποχρεούνται να ορίσουν Υπεύθυνο Παραλαβής και Παρακολούθησης Αναφορών και ποιες όχι.