130 δις. δολ. κεφαλαιοποίηση για το χρηματιστήριο της Τεχεράνης

Το διεθνές της άνοιγμα, με αρχική στόχευση στο χώρο των ισλαμικών χωρών της Ασίας, στηριγμένο σε ένα πλαίσιο 8 MoU με ισάριθμες χώρες, αποτελεί μια πρώτη προσπάθεια προσέγγισης της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας, μιας αγοράς η οποία διαθέτει τέσσερα χρηματιστήρια με συνολικό τζίρο, για το 2012, της τάξης των περίπου 50 δισ. Δολαρίων. Η κεφαλαιοποίησή τους αντιστοιχεί στο σχεδόν 25% του ΑΕΠ της χώρας και όπως τονίζει ο κ. Καρίμ Καρίμι, Διευθύνων του τομέα Διεθνών Σχέσεων της τοπικής Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς (γνωστότερης και ως SEO -Securitiesand Exchange Organization of Iran)–ο οποίος βρέθηκε προ ημερών στη Θεσσαλονίκη- στόχος είναι σε δύο χρόνια να αντιπροσωπεύει το 30% του ΑΕΠ.

Ο κ. Καρίμ Καρίμι, Διευθύνων των Διεθνών Σχέσεων της Περσικής Επιτροπής Κεφαλαιοαγοράς

Ποια ήταν η ιστορική εξέλιξη του χρηματιστηριακού θεσμού στην Περσία ;

Η ιστορία της περσικής αγοράς ξεκινά τη δεκαετία του 1930 όταν μια ομάδα από ξένους ειδικούς προετοίμασε τον πρώτο νόμο για την κεφαλαιαγορά. Η αγορά, ωστόσο, παρέμεινε ανενεργή έως το 1966. Ένα χρόνο μετά ιδρύθηκε σε λειτουργική βάση το χρηματιστήριο της Τεχεράνης, το οποίο κινήθηκε ανοδικά, μέσα από σειρά διακυμάνσεων, λόγω των αυξημένων τιμών του πετρελαίου, μέχρι και τη δεκαετία του 1980. Με την ισλαμική επανάσταση οι συναλλαγές περιορίστηκαν κυρίως σε μετοχές και ομόλογα, ενώ καταργήθηκαν διάφορα προϊόντα που ήταν αντίθετα με τη σαρία. Ακολούθησε ο οκταετής πόλεμος με το Ιράκ, όταν η αγορά παρέμεινε και πάλι ανενεργή, για να επαναλειτουργήσει γύρω στο 1990, οπότε και σχεδιάστηκε ο γενικός δείκτης (TEPIX). Έως το 2005 η αγορά αναπτύχθηκε με ισχυρούς ρυθμούς, πολλές νέες εταιρείες εντάχθηκαν στο ταμπλό, ενώ ο γενικός δείκτης μέσα από μια σειρά μεταβολών παρουσίασε συνεχή άνοδο. Το 2005 καθιερώθηκε ο νέος νόμος για τις κεφαλαιαγορές που προσάρμοσε την τοπική αγορά με τα διεθνή standards. Βασικά χαρακτηριστικά του νέου νόμου ήταν η αποϋλοποίηση της αγοράς και η ίδρυση της επιτροπής εποπτείας χρηματιστηριακών συναλλαγών, διαχωρίζοντας τις εποπτικές με τις διαχειριστικές αρμοδιότητες, ενώ παράλληλα δημιουργήθηκε το πλαίσιο για την ίδρυση επενδυτικών τραπεζών, εταιρειών ratings και επενδυτικών συμβούλων και ολοκληρώθηκε το θεσμικό πλαίσιο ίδρυσης και διακίνησης ισλαμικών ομολόγων.

Πως είναι δομημένο το σύνολο της κεφαλαιαγοράς και σε ποιες επί μέρους αγορές αναφερόμαστε ;

Η περσική κεφαλαιαγορά έπειτα από μια σειρά από προσαρμογές στη νομοθεσία της, ώστε να είναι συμβατή με τα διεθνή standards, αποτελείται από τον οργανισμό εποπτείας χρηματιστηριακών συναλλαγών, που προΐσταται 5 χρηματιστηριακών φορέων. Οι φορείς αυτοί είναι το Χρηματιστήριο της Τεχεράνης, που αποτελεί την κύρια αγορά μετοχών, η OTC (IranFarabourseCo., που αναπτύσσεται ως ανεξάρτητο χρηματιστήριο) αγορά μετοχών -η οποία μάλιστα από την ίδρυσή της πριν τρία χρόνια και εντεύθεν κάθε χρόνο διπλασιάζει τους τζίρους της- το Ιρανικό Χρηματιστήριο Εμπορευμάτων (IranMercantile Exchange) που προέκυψε το 2007 από τη συγχώνευση του Χρηματιστηρίου Μεταλλευμάτων της Τεχεράνης και του Αγροτικού Χρηματιστηρίου και το Ενεργειακό Χρηματιστήριο, που ιδρύθηκε πριν 3 μήνες και είναι στο στάδιο της επάνδρωσης. Σκοπός της συγκεκριμένης αγοράς είναι να διαπραγματεύονται η ηλεκτρική ενέργεια, το αργό πετρέλαιο και τα παραπροϊόντα του.

Ο πέμπτος φορέας που έχουμε υπό την εποπτεία μας είναι ο Οργανισμός Εκκαθάρισης Συναλλαγών και Αποθετηρίου (CentralSecuritiesDepository of Iran), ενώ η αγορά συμπληρώνεται, σε θεσμικό επίπεδο, από επενδυτικές τράπεζες, χρηματιστές, επενδυτικά funds και τους συμβούλους επενδύσεων με την ένωση χρηματιστηριακών εταιρειών.

Μεσομακροπρόθεσμος στόχος τέλος είναι η επιτροπή κεφαλαιαγοράς (SEO) να γίνει ο εποπτικός οργανισμός όλων των εταιρειών του Ιράν και όχι μόνο των εισηγμένων.

Πόσο ανεπτυγμένη είναι η χρηματιστηριακή ιδέα και γενικότερα η επένδυση στο χρηματιστήριο για τους Ιρανούς ;

Το Ιράν είναι μια χώρα με 75 εκ. κατοίκους και ταυτόχρονα αποτελεί την 18η πιο μεγάλη οικονομία του πλανήτη, με ΑΕΠ που προσεγγίζει τα 990 δισ. δολάρια. Πριν τη ψήφιση του νέου νόμου για τις κεφαλαιαγορές (2006), στο πλαίσιο της αγοράς υπήρχαν 2,7 εκ. κωδικοί επενδυτών. Ένα χρόνο μετά, ο αριθμός τους έφθασε στα 3,3 εκ., ενώ σήμερα υπάρχουν 6,2 εκ. κωδικοί επενδυτών. Η χρηματιστηριακή αγορά έγινε ευρύτερα γνωστή στο περσικό κοινό κατά τα τελευταία χρόνια και η κεφαλαιοποίησή της από το 18% του ΑΕΠ πριν από 10 χρόνια, τώρα ξεπερνά το 25%. Στόχος είναι στα επόμενα δύο χρόνια να υπερβεί το 30%. Λόγω της σημαντικής εμπλοκής του πληθυσμού στην αγορά αποφασίστηκε η ίδρυση ειδικού δικαστηρίου για θέματα κεφαλαιαγοράς, το οποίο έχει διαχειριστεί 40 υποθέσεις, με την περαίωσή τους, μάλιστα, να διαρκεί από 4 έως 8 μήνες, που σημαίνει πως η απόδοση της δικαιοσύνης είναι ιδιαίτερα ταχεία.

Aπό πλευράς τζίρου και κεφαλαιοποίησης, σε ποιο επίπεδο κινούνται οι περσικές χρηματιστηριακές αγορές ;

Το χρηματιστήριο της Τεχεράνης εμφανίζει μια συνολική κεφαλαιοποίηση της τάξης των 130 δισ. δολαρίων, ενώ η ιρανική OTC αγορά έχει κεφαλαιοποίηση ύψους 20 δισ. δολαρίων. Ο τζίρος των δύο αγορών το 2011 έφθασε τα 20 δισ. δολ., εκ των οποίων τα 12 δισ. δολ., από το χρηματιστήριο της Τεχεράνης και τα 8 δισ. δολ., από την αγορά εμπορευμάτων, Για φέτος ο τζίρος έκλεισε γύρω στα 50 δισ. δολάρια. Ο γενικός δείκτης από τον Ιανουάριο έως τα μέσα Δεκεμβρίου παρουσίασε απόδοση της τάξης του 50% και είναι μια από τις 3 καλύτερες αποδόσεις διεθνώς. Σε βάθος 10ετίας το περσικό χρηματιστήριο απέδωσε γύρω στο 600% σε όρους γενικού δείκτη και αύξησε την κεφαλαιοποίησή του κατά 1000%.

Οι διεθνείς συνεργασίες αποτελούν προτεραιότητα και σε ποιο βαθμό ;

Έχουμε δώσει ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη του IT και μάλιστα ο οργανισμός του αποθετηρίου έχει αναπτύξει την απαραίτητη τεχνογνωσία για τη διασύνδεσή του με ξένα αποθετήρια. Προτεραιότητά μας είναι σε πρώτη φάση τα αποθετήρια κάποιων γειτονικών χωρών. Ο σκοπός της διασύνδεσης θα είναι τέτοιος, ώστε μεσοπρόθεσμα να επιτραπούν τα dual ή τα mutuallisting, καθώς και η δυνατότητα στους brokers να διαπραγματεύονται και στις τρεις αγορές ταυτόχρονα. Παράλληλα, με τεχνική βοήθεια από το Πακιστάν και συγκεκριμένα από εταιρεία η οποία υπήρξε θυγατρική της αμερικανικής Fitch, ιδρύσαμε το πρώτο CreditRatingAgency, τις υπηρεσίες του οποίου αναμένεται να αξιοποιήσουν οι συμμετέχοντες στην κεφαλαιαγορά και τα διάφορα όργανα, για να λαμβάνουν τις αποφάσεις τους. Σε διεθνές επίπεδο, επίσης, ο SEO έχει υπογράψει σειρά από MoU με τις αντίστοιχες επιτροπές κεφαλαιαγοράς του Πακιστάν, του Ομάν, του Κιργιστάν των Φιλιππίνων, της Ινδονησίας, της Μαλαισίας, του Μαυροβουνίου (σ.σ. είναι η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που κάνει κάτι τέτοιο), αλλά και της Βραζιλίας. Ως EπιτροπήKεφαλαιαγοράς δε, συμμετέχουμε και σε διεθνή φόρα και συνεδριάσεις αντίστοιχων οργάνων σε παγκόσμιο επίπεδο, είτε ισλαμικών χωρών, είτε ασιατικών, ενώ ταυτόχρονα κάθε χρόνο διοργανώνεται η διεθνής οικονομική έκθεση στο Ιράν, με την τελευταία να πραγματοποιείται στις 22 Μαΐου 2012, με συμμετοχές 15 εταιρειών από 7 χώρες (σ. σ. μεταξύ των οποίων από τον Καναδά, το Αφγανιστάν, το Πακιστάν, την Τουρκία, τη Λευκορωσία, την Ινδία και τα ΗΑΕ), γεγονός πολύ σημαντικό αν σκεφθεί κανείς τις διεθνείς κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στη χώρα μας. Η επόμενη οργάνωση προγραμματίζεται στην Τεχεράνη από τις 30 Απριλίου έως τις 2 Μαΐου 2013. Σε συνεργασία με την Ισλαμική Τράπεζα Ανάπτυξης (IBD) οργανώνουμε σεμινάρια για τα ισλαμικά χρηματιστήρια και κάθε χρόνο έχουμε συμμετοχές από χώρες ισλαμικές και μη, όπως η Ταϊλάνδη, η Ν. Αφρική ή η Ν. Κορέα. Το διεθνές ενδιαφέρον για τα συγκεκριμένα προϊόντα βαίνει διαρκώς αυξανόμενο κι είναι λογικό αν σκεφτεί κανείς ότι το 20% του παγκόσμιου πλούτου βρίσκεται σε χέρια μουσουλμάνων. Για αυτό άλλωστε σε χρηματιστήρια όπως το Παρίσι, το Λονδίνο και το Λουξεμβούργο υπάρχουν και διαπραγματεύονται τέτοια προϊόντα.

Και ένα θέμα με «ελληνικό ενδιαφέρον»;

Στο παρελθόν είχαμε τη χαρά να συνεργαστούμε με Έλληνες ειδικούς στον τομέα της κεφαλαιαγοράς. Αυτή τη χρονιά σχεδιάζουμε να οργανώσουμε ένα σεμινάριο σχετικά με τη διεθνή κρίση και στο πλαίσιο αυτό, να προσκαλέσουμε έναν Έλληνα ειδικό προκειμένου να παρουσιάσει στην ιρανική επενδυτική κοινότητα τους λόγους και τον αντίκτυπο της ελληνικής κρίσης στις διεθνείς αγορές, ευελπιστώντας να προωθήσουμε μια καθαρά «ελληνική άποψη» πάνω στο θέμα και να μη μείνουμε στην πληροφόρηση που μας διοχετεύουν τα διεθνή Media.