Φάκελος Φέτα: H CETA κι ένας λευκός πόλεμος σε μαύρο φόντο

Πώς μια εμπορική συμφωνία ανάμεσα στην ΕΕ και τον Καναδά θέτει σε κίνδυνο την Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης – Τελικά διασώζεται ή όχι η ελληνικότητα της φέτας;

Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή.

Τι ισχύει μέχρι τώρα

Εδώ και χρόνια, στην παγκόσμια συνείδηση, η φέτα έχει ταυτιστεί ως ένα καθαρά ελληνικό προϊόν με την ελληνική κουζίνα και στην Ευρώπη έχει κατοχυρωθεί ως προϊόν Π.Ο.Π. (Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης).

Μάλιστα, τα κριτήρια για να αποκαλείται «φέτα» ένα λευκό τυρί είναι τόσο αυστηρά, ώστε έχουν αποκλειστεί ακόμη και ολόκληρες ελληνικές περιοχές.

Τα προνόμια στη φέτα, ή αλλιώς την κατοχύρωση της ονομασίας και την προστασία της ως Π.Ο.Π., έχουν μέχρι σήμερα μόνο η ηπειρωτική Ελλάδα (Θράκη, Μακεδονία, Ήπειρος, Θεσσαλία, Στερεά Ελλάδα και Πελοπόννησος) και από τα νησιά μόνο η Μυτιλήνη.

Συνεπώς, με τα έως τώρα δεδομένα, ένας τυροκόμος από τα υπόλοιπα ελληνικά νησιά δεν μπορεί να αποκαλεί φέτα το τυρί του, ακόμη και εάν η διαδικασία παραγωγής που ακολουθεί είναι ίδια.

Επιπλέον, για να αποκαλείται ένα τυρί «φέτα Π.Ο.Π.», πρέπει το γάλα που χρησιμοποιείται να είναι νωπό ή παστεριωμένο πρόβειο, ή μίγμα πρόβειου γάλακτος με γίδινο σε αναλογία 70% με 30% αντίστοιχα, να προέρχεται μόνο από ελληνικές φυλές αιγοπροβάτων παραδοσιακά εκτρεφόμενες, η φέτα να έχει μέγιστη υγρασία 56% και ελάχιστη λιποπεριεκτικότητα επί ξηρού 43% και τέλος, η ωρίμανσή της να διαρκεί για τουλάχιστον δύο μήνες.

Η εντύπωση που αμέσως δημιουργείται από τα παραπάνω είναι πως υπάρχει ένα αρκετά ισχυρό κανονιστικό πλαίσιο, ώστε να θωρακίζεται ο Έλληνας παραγωγός απέναντι σε κάποιον, ο οποίος θα επιθυμούσε να οικειοποιηθεί την ονομασία «φέτα», ώστε να χαρακτηρίσει με αυτή ένα δικό του τυροκομικό προϊόν, το οποίο δεν πληροί τις προϋποθέσεις που προαναφέρθηκαν.

Πώς η εμπορική συμφωνία CETA φέρνει τα πάνω – κάτω

Ωστόσο, τα πράγματα δείχνουν ότι αυτό το αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο έχει πλέον μια «Κερκόπορτα». Και αυτή βρίσκεται στη Συμφωνία Στρατηγικής Εταιρικής Σχέσης Ε.Ε. – Καναδά, μια συνθήκη που είναι πιο γνωστή ως CETA.

Στις 15 Φεβρουαρίου 2017, η Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ψήφισε στο Στρασβούργο τη CETA. Από πλευράς Ελλάδας, η συμφωνία υπερψηφίστηκε από τους ευρωβουλευτές της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ και του Ποταμιού, ενώ αντίθετα οι ευρωβουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, του ΚΚΕ, της Χρυσής Αυγής αλλά και ο ανεξάρτητος Νότης Μαριάς την καταψήφισαν.

Γιατί, όμως αυτή η διχογνωμία; Πολύ απλά, γιατί ενώ το πλαίσιο της Π.Ο.Π. θωρακίζει τη φέτα μέσα σε μια αγορά 500 εκατ. πολιτών στην ΕΕ, την ίδια στιγμή δεν ισχύει το ίδιο για την αγορά του Καναδά.

Στο άρθρο 20.21 της CETA στις παραγράφους 1 και 2 εξηγείται ότι ο Καναδάς επιτρέπει την παραγωγή φέτας μόνο σε όσους είχαν αυτό το δικαίωμα ως τις 18 Οκτωβρίου 2013. Οι παραγωγοί του Καναδά που έφτιαχναν τυρί φέτα μέχρι τις 18 Οκτωβρίου του 2013 μπορούν να συνεχίσουν να το κάνουν, αλλά μόνο αυτοί. Δεν δίνεται, δηλαδή, καμία επιπλέον άδεια παραγωγής για φέτα. Όσοι άλλοι αποφασίσουν να δραστηριοποιηθούν στην παραγωγή τέτοιου είδους τυριού είναι υποχρεωμένοι να εξηγούν στη συσκευασία ότι πρόκειται για είδος ή τύπου ή στυλ ή απομίμηση φέτας και υπό την προϋπόθεση ότι σε τέτοιου είδους προϊόντα πρέπει να αναφέρεται η γεωγραφική προέλευσή τους.

Εδώ, όμως κρύβεται ένα «παραθυράκι»: Ενώ άλλα τυριά, όπως το γαλλικό ροκφόρ ή η ιταλική παρμεζάνα προστατεύονται πλήρως ως ονομασίες προέλευσης ακόμη και στον Καναδά, δεν θα ισχύει το ίδιο για τη φέτα και άλλα τέσσερα τυροκομικά είδη (Asiago, Gorgonzola, Fontina, Munster).

Ειδικότερα, στην έκθεση της Κομισιόν για τη CETA, υπογραμμίζεται χαρακτηριστικά: «Ο Καναδάς θα προστατεύσει, επίσης, την ονομασία πέντε τυριών με ειδική σημασία -Asiago, Gorgonzola, Feta, Fontina, and Munster- για τα οποία υπάρχει η εκτίμηση ότι δεν θα απολαμβάνουν την προστασία που δικαιούνται μέχρι τώρα στον Καναδά. Η χρήση αυτών των Ευρωπαϊκών προϊόντων Γεωγραφικών Ενδείξεων τώρα θα προστατεύεται στον Καναδά, με εξαίρεση τους υπάρχοντες παραγωγούς στην καναδική αγορά (‘grandfathering’). Νέες είσοδοι στην καναδική αγορά, προϋποθέτουν την αναγραφή στις συσκευασίες επεξηγηματικών εκφράσεων (στυλ, τύπος, είδος, απομίμηση)».

Τα κέρδη της Ελλάδας από τη φέτα σε αριθμούς

Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, της Eurostat, του IRI Worldwide και του περιοδικού «Τρόφιμα και Ποτά», για την παρασκευή φέτας στην χώρα μας απασχολούνται 100.000 κτηνοτρόφοι με 12.000.000 αιγοπρόβατα και 350.000 εργαζόμενοι συνολικά στην πρωτογενή παραγωγή, τη μεταποίηση και τις υπηρεσίες και παράγουν 120.000 τόνους ετησίως σε 500 τυροκομεία.

Οι ετήσιες εξαγωγές της χώρας μας συνεχώς αυξανόμενες ανέρχονται σε 45.000 τόνους και 260 εκατ. ευρώ τζίρο ετησίως, με διανομή σε 56 χώρες και στις πέντε ηπείρους.

H Ελλάδα παράγει και διακινεί το 28% της παγκόσμιας παραγωγής τυριών με ονομασία «φέτα». Συνεπώς, το 72% της παγκόσμιας κατανάλωσης αφορά μαζική παραγωγή και εμπορία προϊόντων απομίμησης φέτας κυρίως αγελαδινών λευκών τυριών από ΗΠΑ, Καναδά, Ν. Αφρική, Κίνα, κλπ.

Αυτή η πλεονάζουσα διεθνής ζήτηση των 400.000 τόνων περίπου φέτας και πάνω από ένα δισ. ευρώ τζίρου είναι το πεδίο εμπορικής διαμάχης έως σήμερα και θα είναι τα επόμενα χρόνια ανάμεσα στην Ελληνική ΠΟΠ Φέτα και στις απομιμήσεις των ανταγωνιστών της.

Νότης Μαριάς: Η CETA ευνοεί τον Σκοπιανό - Καναδό παραγωγό δήθεν «φέτας»

Τι σημαίνει πρακτικά όλο αυτό; Το Newsbomb.gr μίλησε με τον ανεξάρτητο ευρωβουλευτή Νότη Μαριά, ο οποίος μας εξήγησε πως πίσω από τη «θριαμβολογία» για το άνοιγμα της αγοράς της φέτας στο εξωτερικό και δη στον Καναδά, κρύβονται πολύ μεγάλα συμφέροντα, τα οποία υπάγονται στην κατηγορία του «grandfathering» που αναφέρθηκε πιο πάνω.

Σύμφωνα με τον κ. Μαριά, «Το 63% της καναδικής παραγωγής δήθεν “φέτας” που γίνεται από αγελαδινό και όχι από αιγοπρόβειο γάλα, ελέγχεται από επιχειρηματία σκοπιανής καταγωγής, ο οποίος ουσιαστικά, θέλει να έχει τα ηνία της εκεί αγοράς, οικειοποιούμενος μια ονομασία που δεν του ανήκει».

«Η φέτα δεν προστατεύεται και το ερώτημα είναι εάν η φέτα έχει την προστασία που είχε μέχρι χτες ή κάποια που δεν είναι ίδια. Και σίγουρα από αύριο δεν θα είναι ίδια, αλλά χειρότερη. Εάν εγώ έχω μια προστασία 100% σε μια αγορά 500 εκατ. πολιτών στην Ευρώπη, γιατί να έχω λιγότερη προστασία, ώστε να μπορώ να πουλάω σε άλλα 30 εκατ. πολίτες που είναι οι Καναδοί;», ανέφερε χαρακτηριστικά ο ανεξάρτητος ευρωβουλευτής.

Και πρόσθεσε: «Η CETA διαλύει την αγροτική οικονομία σε Ευρώπη και Ελλάδα και καταργεί το καθεστώς αυξημένης προστασίας που είχε η ελληνική φέτα ως προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (Π.Ο.Π.) ζημιώνοντας ανεπανόρθωτα την παραγωγή και την ποιότητα της ελληνικής φέτας ενός παραδοσιακού προϊόντος το οποίο μόνο από τις εξαγωγές αποφέρει στην Ελλάδα πάνω από 185 εκατ. ευρώ».

Συνεπώς, κατά τον κ. Μαριά, το ζήτημα της φέτας, πέρα από οικονομικό είναι και εθνικό.

Πολιτικοί διαξιφισμοί

Ωστόσο, η Συνθήκη CETA και η συνακόλουθη απειλή που συνιστά για την ελληνικότητα της φέτας σε μια περιοχή όπως ο Καναδάς, έγιναν το τελευταίο διάστημα πεδίο σφοδρής πολιτικής αντιπαράθεσης.

Με ανακοίνωσή της την Παρασκευή (24/02/2017), η Νέα Δημοκρατία υπεραμύνθηκε της συμφωνίας, επισημαίνοντας ότι «η Συμφωνία Ευρωπαϊκής Ένωσης - Καναδά (CETA) φέρνει την προστασία της φέτας σε σαφώς καλύτερο επίπεδο από αυτό που ήταν πριν».

Παράλληλα, η ΝΔ χρεώνει στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ την αποτυχία πλήρους προστασίας της ελληνικής φέτας, σημειώνοντας: «Το γεγονός ότι δεν επιτεύχθηκε η πλήρης προστασία της φέτας οφείλεται αποκλειστικά στους χειρισμούς της Κυβέρνησης Τσίπρα – Καμμένου. Οι ευρωβουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, σε αντίθεση με την κυβερνητική γραμμή και την υπογραφή του Υπουργού Οικονομίας κ. Γ. Σταθάκη, καταψήφισαν τη CETA, όχι για τη φέτα, αλλά για εργασιακά θέματα». (Διαβάστε περισσότερα ΕΔΩ)

Ωστόσο και εντός της ΝΔ φαίνεται πως υπάρχουν φωνές που δείχνουν να κρατούν αποστάσεις για το θέμα της CETA, όπως ο Μάκης Βορίδης, ο οποίος είπε στον τηλεοπτικό σταθμό ΑΝΤ1 τη Δευτέρα (20/02/2017): «Η συμφωνία αυτή θα έρθει προς κύρωση από το ελληνικό κοινοβούλιο. Σε κάθε περίπτωση, το θέμα της φέτας από τον Καναδά χρειάζεται συζήτηση και στο εσωτερικό της ΝΔ».

Από πλευράς ΣΥΡΙΖΑ, η βουλευτής Ολυμπία Τελιγιορίδου μιλώντας προ ημερών για τη CETA στον ραδιοσταθμό «Πρακτορείο FM», είχε πει χαρακτηριστικά: «Υπάρχει μια διαφορετική στάση στο εσωτερικό και διαφορετική στο εξωτερικό για το συγκεκριμένο θέμα. Τον Οκτώβριο του 2016, 28 της ΝΔ έκαναν μια ερώτηση στο ελληνικό Κοινοβούλιο, κατηγορώντας την ελληνική κυβέρνηση για την προσπάθεια που έκανε τότε, ώστε να αλλάξει στη Συμφωνία αυτό που αφορούσε την ελληνική φέτα. Εκεί υπήρχε ένας έντονος καταγγελτικός λόγος, ότι η κυβέρνηση δεν κάνει τίποτε, ότι το πρόβλημα είναι πολύ μεγάλο και ότι αυτοί ποτέ δεν θα ψηφίσουν κάτι τέτοιο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο».

Και πρόσθεσε: «Τρεις μήνες μετά ψηφίζεται η Συμφωνία CETA που περιλαμβάνει αυτά για τα οποία κατηγορούσαν τότε την ελληνική κυβέρνηση και ψηφίζεται από όλους τους ευρωβουλευτές της Ν.Δ ως μια Συμφωνία πολύ καλή για τη φέτα. Εδώ, λοιπόν, υπάρχει μια υποκρισία και μία διγλωσσία, άλλα να λέμε στο εσωτερικό για να δημιουργούμε εντυπώσεις και άλλα να κάνουμε στο εξωτερικό γιατί θα πρέπει να συμβαδίζουμε με αυτά που μας επιτάσσουν αυτοί, οι οποίοι βρίσκονται στο ευρωπαϊκό διευθυντήριο».

Νίκος Νικολόπουλος: Άφησαν τη φέτα στο έλεος των Καναδών

Την ίδια στιγμή, δριμύ «κατηγορώ» εναντίον της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ αλλά και κατά των ευρωβουλευτών της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ και του Ποταμιού που υπερψήφισαν τη CETA εξαπολύει ο ανεξάρτητος βουλευτής Αχαΐας και πρόεδρος του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος Ελλάδος (ΧΡΙ.Κ.Ε.), Νίκος Νικολόπουλος.

Μιλώντας στο Newsbomb.gr, ο κ. Νικολόπουλος επισήμανε πως η αντιπαράθεση ανάμεσα στη ΝΔ και τον ΣΥΡΙΖΑ στο θέμα της φέτας είναι άκρως επιζήμια για τα ελληνικά συμφέροντα, ενώ σημείωσε πως αυτή γίνεται για λόγους μικροπολιτικής σκοπιμότητας. «Άφησαν τη φέτα στο έλεος των Καναδών, είναι λυπηρό», ανέφερε ο κ. Νικολόπουλος.

«Δυστυχώς βρέθηκαν οκτώ Έλληνες ευρωβουλευτές της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ και του Ποταμιού που έκριναν σκόπιμο να μπασταρδέψουν την αυθεντικότητα και τη μοναδικότητα της Ελληνικής φέτας. Εγείρεται τεράστιο ζήτημα για την στάση τους. Υποτάχθηκαν σε γενικότερα συμφέροντα της Ε.Ε., που έχουν μνημονιακό χρώμα, αν και γνώριζαν ότι με αυτόν τον τρόπο υπονόμευαν την ισχύ της ελληνικής φέτας στην παγκόσμια αγορά», υπογράμμισε εξάλλου ο πρόεδρος του ΧΡΙ.Κ.Ε., παραπέμποντας στην επίκαιρη ερώτηση που κατέθεσε την Πέμπτη (23/02/2017) στη Βουλή, προς τους υπουργούς Οικονομίας και Αγροτικής Ανάπτυξης για το θέμα της φέτας.

«Δεν έχουμε δικαίωμα να σιωπούμε και να εγκαταλείψουμε τον αγώνα, γιατί σε διαφορετική περίπτωση, στο άμεσο μέλλον, θα χάσουμε την υπεροχή της μοναδικότητας κι άλλων ελληνικών προϊόντων, όπως άλλωστε έχει συμβεί και με τις ελιές Καλαμών», τόνισε – μεταξύ άλλων – ο κ. Νικολόπουλος.

Όλα εξαρτώνται πλέον από τη Βουλή...

Σε κάθε περίπτωση και με βάση τα παραπάνω, η τελευταία πράξη στην «τραγωδία» της φέτας αναμένεται όταν και όποτε έρθει προς κύρωση και ψήφιση στη Βουλή το κείμενο της Συνθήκης CETA.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι το θέμα έχει τριπλή σημασία: είναι πρωτίστως εθνικό, γιατί η «α λα καρτ» ελληνικότητα της φέτας σε μια χώρα, όπως για παράδειγμα ο Καναδάς, ανοίγει το δρόμο σε διάφορους «μνηστήρες» να οικειοποιηθούν με το «έτσι θέλω» μια ονομασία, για να βαφτίσουν απομιμήσεις τυροκομικών προϊόντων.

Είναι, όμως, και οικονομικό το θέμα, αφού η Ελλάδα έχει τεράστιο οικονομικό όφελος ως εξαγωγέας φέτας στο εξωτερικό.

Και, βεβαίως, δεν θα πρέπει να υποβαθμίζεται και η πολιτική διάσταση του προβλήματος. Μπορεί η πολιτική αντιπαράθεση να τοποθετεί την αλήθεια για τον πόλεμο της φέτας κάπου στη μέση, αλλά η μικροπολιτική εκμετάλλευση ενός τέτοιου ζητήματος είναι επικίνδυνη και άκρως επιζήμια για τα ελληνικά συμφέροντα.

Συνεπώς, μένει να δούμε τι θα αποφασίσει η Βουλή, όταν έρθει η συζήτηση για το κείμενο της CETA μέσα στην Ολομέλεια.

Για εμάς τα πράγματα είναι ξεκάθαρα: Στο Newsbomb.gr πιστεύουμε πως το εθνικό συμφέρον είναι πέρα και πάνω από όλα. Επομένως αναμένουμε από τους εκπροσώπους της χώρας στη Βουλή να πράξουν το αυτονόητο.

Σχετικές ειδήσεις

• ΝΔ: Η CETA φέρνει την προστασία της φέτας σε σαφώς καλύτερο επίπεδο
• Νικολόπουλος: Άφησαν την ελληνική φέτα στο… έλεος των Καναδών!
• ΗΠΑ: Η «φέτα» στο τραπέζι των συζητήσεων με την ΕΕ