Κώστας Σημίτης: Τι έλεγε για τη σύνθετη σχέση του με τον Ανδρέα Παπανδρέου

Ο Κώστας Σημίτης στο βιβλίο του «Δρόμοι Ζωής» που εκδόθηκε το 2015 είχε αναφερθεί στη σύνθετη σχέση που είχε με τον Ανδρέα Παπανδρέου.

Ανδρέας Παπανδρέου και Κώστας Σημίτης γνωρίστηκαν το 1965 όταν ο δεύτερος επισκέφθηκε τον πρώτο στο γραφείο του.

Η συνάντηση Ανδρέα Παπανδρέου Κώστα Σημίτη

Ο Κώστας Σημίτης αναφέρεται στη γνωριμία τους. «Το 1965 συνάντησα για πρώτη φορά τον Ανδρέα Παπανδρέου. Τον επισκέφθηκα στο γραφείο του, που ήταν για ένα διάστημα στην οδό Ομήρου. Ο Νοταράς, ο Καράγιωργας και εγώ αποτελούσαμε την αντιπροσωπεία του Ομίλου (σ.σ.: Ομιλος Παπαναστασίου). {…} Ο Ανδρέας ήταν για μας το κατ’ εξοχήν πρόσωπο που θα μπορούσε να ηγηθεί μιας κίνησης όπως αυτή που θεωρούσαμε επιβεβλημένη. Αμφιβάλλαμε όμως αν ήταν σε θέση να υπερβεί το εμπόδιο που αποτελούσε η παραδοσιακή ηγεσία της Ένωσης Κέντρου. Ο Ανδρέας έδειχνε πιεσμένος από τα γεγονότα, τις πολλές εκδηλώσεις συμπαράστασης και τις προσδοκίες που εναποτίθεντο στο πρόσωπό του».

Ο Κώστας Σημίτης το 1969 ήταν καταζητούμενος από τη χούντα, καθώς ήταν μέλος της Δημοκρατικής Άμυνας. Τότε, διέφυγε για το Γκίσεν της Γερμανίας, όπου ζούσε ο αδελφός του Σπύρος. Για να τα καταφέρει χρειάστηκε τη βοήθεια της Αμαλίας Φλέμινγκ.

«Ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν από τους πρώτους που μου τηλεφώνησαν», έγραψε. Τότε ο Ανδρέας έμενε στον Καναδά. Οι δυο τους συναντήθηκαν σε μία από τις ευρωπαϊκές περιοδείες του και ο Κώστας Σημίτης δέχθηκε την πρότασή του να γίνει μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου του ΠΑΚ. «Διαπίστωσα λίγο αργότερα ότι ήταν ένα όργανο που υπήρχε μόνο στα χαρτιά. Λειτουργία απόντος του Ανδρέα δεν ήταν δυνατή. Στην Ευρώπη μια υποτυπώδης οργάνωση υπήρχε μόνο στη Σουηδία και στη Γερμανία. Επρόκειτο για ένα δίκτυο φίλων ή γνωστών που υποστήριζε τις εμφανίσεις του Ανδρέα και δημοσιοποιούσε τις ανακοινώσεις του».

«Είχε μια έμφυτη αβεβαιότητα και ανασφάλεια όσον αφορά τις προθέσεις των άλλων»

Ο Κώστας Σημίτης αναφέρθηκε και σε πτυχές της προσωπικότητας του Ανδρέα Παπανδρέου που έδειχναν τον τρόπο με τον οποίο ασκούσε την ηγεσία, καθώς επιδίωκε τη διατήρηση του προσωποκεντρικού χαρακτήρα του ΠΑΚ.

«Τα χρόνια μετά το ’69 έγιναν πολλές αλλαγές στην οργανωτική δομή του ΠΑΚ, στα πρόσωπα που συμμετείχαν στην ηγεσία του, στις σχέσεις τους με τον Ανδρέα. Κοινό χαρακτηριστικό όλων αυτών των αλλαγών ήταν η διατήρηση του προσωποκεντρικού χαρακτήρα της οργάνωσης, δηλαδή η απόλυτη εξάρτησή της από τον Ανδρέα. Ο μόνος που θα μπορούσε να έχει περιορίσει αυτή την τάση ήταν ο ίδιος. Είχε όμως μια έμφυτη αβεβαιότητα και ανασφάλεια όσον αφορά τις προθέσεις των άλλων. Προτιμούσε έτσι πρόσωπα τα οποία αντλούσαν την υπόστασή τους αποκλειστικά από εκείνον. Τους άλλους, που ήταν πιο αυτόνομοι, είχαν δικές τους απόψεις ή διέθεταν την ικανότητα να του αντιπαρατεθούν, τους αντιμετώπιζε με καχυποψία», έγραψε.

Διαφωνίες αλλά και σκεπτικισμό εξέφρασε ο Κώστας Σημίτης για την περίοδο της εξορίας αλλά και για την περίοδο της ίδρυσης του ΠΑΣΟΚ, το οποίο λειτουργούσε χαοτικά, χωρίς συγκροτημένο σχέδιο για τη χώρα. Το 1979 αναγκάστηκε σε παραίτηση από το Εκτελεστικό Γραφείο έπειτα από σχετικές διαρροές προερχόμενες από τον ίδιο τον Παπανδρέου εξαιτίας ενός φυλλαδίου που έγραφε το σύνθημα «Ναι στην Ευρώπη των λαών».

Δύο χρόνια μετά, στην πρώτη νίκη του ΠΑΣΟΚ το 1981, ο Κώστας Σημίτης δεν ήταν υποψήφιος βουλευτής, με απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής και σε αντίθεση με τις διαβεβαιώσεις του Ανδρέα.

Στη συνέχεια, ο Παπανδρέου του πρότεινε να μετάσχει στο ευρωψηφοδέλτιο. Ο Σημίτης εξηγεί γιατί δεν δέχτηκε: «Με ενόχλησε η εντύπωση που ήθελε να δημιουργήσει, ότι ζητούσα από το ΠαΣοΚ να μου εξασφαλίσει μια «σταδιοδρομία». Την είχα πετύχει μόνος μου και δεν χρειαζόμουν κανένα πόστο».

«Τον είχε πείσει ο Κουτσόγιωργας ότι θα του κόστιζε ψήφους στις εκλογές»

Το 1987 παραιτήθηκε από υπουργός Οικονομίας επειδή ο Παπανδρέου ανέτρεψε το πρόγραμμα σταθεροποίησης της οικονομίας που ο Σημίτης ζήτησε να εφαρμοστεί, καθώς «τον είχε πείσει ο Κουτσόγιωργας ότι θα του κόστιζε ψήφους στις εκλογές».