Παρέμβαση Δένδια στην εκδήλωση της ΟΝΝΕΔ «Η βία δεν έχει χρώμα»

Ειδικότερα ο Υπουργός Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη στην παρέμβασή του ανέφερε τα εξής: «Καταρχήν θα ήθελα να πω καλησπέρα σε όλους, να ζητήσω συγγνώμη γιατί δεν μπόρεσα -εξαιτίας του γνωστού έκτακτου συμβάντος- να είμαι μαζί σας. Θα ήθελα να εκφράσω τα συγχαρητήριά μου και την ευγνωμοσύνη μου προς την Οργάνωση Νέων της Νέας Δημοκρατίας για τη σημαντική πρωτοβουλία να οργανώσει αυτή την εκδήλωση και να επιτρέψει να υπάρξει μία ανταλλαγή απόψεων σ΄ αυτό το οποίο είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό θέμα. Ας μου επιτραπεί να κάνω μία πρόχειρη αναδρομή στο φιλοσοφικό υπόβαθρο που νομίζω ότι υποκρύπτεται κάτω από το αίτημα της ανθρώπινης κοινωνίας για την μη ύπαρξη της βίας στο πλαίσιο της λειτουργίας της.

Νομίζω ότι είναι ευρύτατα γνωστό από τη σχολή του Φυσικού Δικαίου, από τον Locke, από τον Ηοbbes, από τον Rousseau ότι ο άνθρωπος μετακινήθηκε από το στάδιο του Ηomο Νaturalis, του ανθρώπου με τα φυσικά δικαιώματα, στο επίπεδο του Ηomo Civilis δηλαδή του ανθρώπου πολίτη. Και σε αυτό το πλαίσιο οικοδομήθηκε η θεωρία του Κοινωνικού Συμβολαίου, δηλαδή μίας συμφωνίας αμοιβαίου περιορισμού των δικαιωμάτων με αντάλλαγμα τη δυνατότητα κοινής επιβίωσης με ασφάλεια, με ελευθερία, με δικαιοσύνη. Περνώντας μετά στην εποχή της Γαλλικής Επανάστασης και με βάση τον Διαφωτισμό, ακόμα και η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Πολίτη περιλαμβάνει στο άρθρο 2, ως αυτονόητα δικαιώματα, πρώτον με την ελευθερία, αλλά αμέσως μετά την ασφάλεια και την ιδιοκτησία.

Και από εκεί και πέρα διαχέονται οι ιδέες αυτές στα Συντάγματα όλων των ευρωπαϊκών κρατών και στο δικό μας Σύνταγμα και στο νομοθετικό πλαίσιο λειτουργίας όλων των κοινωνιών. Αξίζει να πω κάτι το οποίο ίσως δεν θα έχετε παρατηρήσει, ότι ακόμα και η 17Νοέμβρη, στην προκήρυξη, στην οποία έβγαλε μετά τη σύλληψη των στελεχών της αναγκάζεται να κάνει αναφορά στον Αδαμάντιο Κοραή, το οποίο είναι απίστευτο εάν σκεφθεί κανείς την ιδεολογική βάση της οργάνωσης. Και το κάνει αυτό, βέβαια, για να διατηρήσει μία επαφή, με αυτό το οποίο η κοινωνία θεωρεί ως αυτονόητο.

Φεύγοντας τώρα από το συγκεκριμένο επίπεδο πρέπει να απαντήσουμε στο αν η βία είναι αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης. Δηλαδή του γεγονότος ότι πάρα πολλοί συνάνθρωποί μας, πάρα πολλοί συμπολίτες μας περνάνε μια πολύ δύσκολη οικονομική συγκυρία. Αφού λοιπόν συμφωνήσαμε πρώτα ότι η βία δεν είναι σύνθετη με το κοινωνικό φαινόμενο, να δούμε αν είναι σύνθετη με την οικονομική κρίση. Υπάρχει ένα πολύ ενδιαφέρον πείραμα του 1969, του καθηγητή ψυχολογίας Zimbardo στο πανεπιστήμιο του Standford στην Αμερική, ο οποίος τοποθέτησε αυτοκίνητα με ανοιχτό το καπό, αφενός μεν στο Bronx, που ήταν μια πολύ φτωχή και με βία συνοικία της Νέας Υόρκης, και από την άλλη στο Palo Alto, μια συνοικία εύπορων κατοίκων στην Καλιφόρνια.

Κι αυτό προκειμένου να διαπιστώσει κατά πόσο υπήρχε εγγενής τάση περισσότερης εγκληματικότητας στις φτωχές περιοχές και εάν αντίθετα στις πλούσιες περιοχές δεν θα υπήρχε διάρρηξη αυτού του αυτοκινήτου που φαινόταν ωστόσο εύκολος στόχος. Αυτό το οποίο απεδείχθη είναι ότι υπήρξαν διαρρήξεις των αυτοκινήτων και στις φτωχές και στις εύπορες περιοχές. Δηλαδή, δεν παρατηρήθηκε διαφορά ανάμεσα στις φτωχές και στις εύπορες περιοχές, σημαντική τέτοια που να επιτρέπει να καταλήξει κανείς στο συμπέρασμα ότι η οικονομική στέρηση είναι ο κύριος παράγων που οδηγεί στην εγκληματικότητα.

Πρέπει, λοιπόν να δούμε πως φτάσαμε εδώ που είμαστε, στην Ελλάδα, σήμερα, αν υποθέσουμε ότι η βία δεν είναι σύμφυτο φαινόμενο με την κοινωνία και δεν είναι σύμφυτη με την οικονομική κρίση. Νομίζω ότι η βία, η οποία διεκδικεί ένα πολιτικό προκάλυμμα, προέρχεται από τα απόλυτα άκρα του πολιτικού φάσματος, ή την απόλυτη άκρα δεξιά ή την απόλυτη άκρα αριστερά. Η ακροδεξιά βία στην Ελλάδα, μετά τη μεταπολίτευση, εμφανίστηκε στη δεκαετία του '70, σε εμβρυώδη μορφή, σαν παρακολούθημα παρόμοιων εκδηλώσεων βίας πολύ πιο σημαντικών και πολύνεκρων που έγιναν στη γειτονική μας Ιταλία. Υπήρξε ένα τέτοιο επεισόδιο, που αφορούσε την τοποθέτηση βόμβας, αν θυμάμαι καλά σε κινηματογράφο, το όμως οποίο αντιμετωπίστηκε.

Από τα άκρα αριστερά τώρα, οφείλει κανείς να παρατηρήσει, ότι ενώ μετά τη μεταπολίτευση στην Ελλάδα υπήρχαν ακροαριστερές οργανώσεις, όλου του φάσματος των ακραία αριστερών οργανώσεων, με εξαίρεση το φαινόμενο της «17 Νοέμβρη», δεν υπήρξαν γενικευμένες εκδηλώσεις βίας. Αυτό, δηλαδή, το οποίο τώρα βλέπουμε σαν φαινόμενο «μπαχαλάκηδων» ούτε καν αυτό δεν υπήρχε τότε.

Αυτό, νομίζω, μας οδηγεί σιγά-σιγά να ιχνηλατήσουμε ότι η αρχή της γενίκευσης του φαινομένου της βίας έχει να κάνει με την σταδιακή, από τις αρχές της δεκαετίας του '80, παραίτηση του Κράτους της Ελληνικής Δημοκρατίας από την επιβολή της νομιμότητας.
Στις αρχές της δεκαετίας του '80, παρουσιάζεται η τάση σιγά-σιγά συγκεκριμένη περιοχή των Αθηνών, να μην αστυνομεύεται. Να επιτρέπεται, δηλαδή, μέσα σ' αυτήν την περιοχή η ύπαρξη φαινομένων και η αστυνομία να μην ασχολείται μαζί τους, να τα επιτρέπει. Και θέλω να είμαι ξεκάθαρος σ' αυτό. Αυτό δεν είναι κατ' ανάγκην σύμφυτο, ούτε με τον αναρχισμό, ούτε με την θεωρία των αντιεξουσιαστών. Ο αναρχισμός δεν είναι κατ' ανάγκη βίαιος, ούτε οι αντιεξουσιαστές είναι κατ' ανάγκην βίαιοι αντιεξουσιαστές.

Εάν πούμε ότι θα έπρεπε κανείς στον αναρχισμό να βρει μια αρχή για την άσκηση βίας, θα μπορούσαμε θεωρητικά να πάμε στον Στίρνερ στο 1884, ο οποίος θεωρούσε ότι το μόνο όριο του ατόμου είναι η εξουσία που μπορεί να αποκτήσει για να αποκτήσει ότι θέλει. Αλλά ένα θεωρητικό τέτοιο γεγονός δεν καταλήγει κατ' ανάγκην σε τέτοια συμπεράσματα. Όπως τώρα στη Δανία και στη Βαρκελώνη, δεν σημαίνει κατ' ανάγκην βία. Δεν υπάρχει δηλαδή παράλληλη εκδήλωση βίας. Γι' αυτό θα πρέπει να είμαστε και εκεί ιδιαίτερα προσεκτικοί. Εδώ όμως στη χώρα αυτή, στην Ελλάδα, αυτό το οποίο συνέβη σταδιακά, είναι ότι επετράπη να επικρατήσει ένα καθεστώς το οποίο δεν ήταν απλώς σε θεωρητικό επίπεδο προπαγάνδας μιας άποψης, αλλά το οποίο πρακτικά συνέβη στη διαδικασία της έμπρακτης αμφισβήτησης της επιβολής της νομιμότητας, είτε μέχρι στιγμής διά των Εξαρχείων είτε σε καταλήψεις τύπου Βίλα Αμαλία, που αποτελούσαν έμπρακτη άρνηση της νομιμότητας.

Η άποψη λοιπόν, την οποία βλέπω ότι μπορούμε με βάση να υποστηρίξουμε είναι ότι σιγά-σιγά το κράτος υποχώρησε από την απαίτησή του να εφαρμόζεται η νομιμότητα. Από την άλλη, είναι νομίζω ευρύτερα γνωστή σε όλους η «θεωρία του σπασμένου παραθύρου» των Wilson και Kelling. Την έχουν διατυπώσει στο ομώνυμο άρθρο τους για το «Broken window». Τι λέει με απλά λόγια αυτή η θεωρία; Λέει ότι αν σε ένα κτίριο σπάσει ένα παράθυρο και σε έναν εύλογο χρόνο δεν επισκευαστεί, το πιο πιθανό είναι να δεις ότι θα σπάνε και άλλα παράθυρα, τα οποία επίσης να μην επισκευάζονται και μετά στα διπλανά κτήρια να σπάνε επίσης παράθυρα. Και σιγά - σιγά ολόκληρη η γειτονιά να μετατραπεί σε μια γειτονιά ανοχής του «φαινομένου των σπασμένων παραθύρων» και σταδιακά χειροτέρευσης των όρων ζωής, απομάκρυνσης των κατοίκων. Το φαινόμενο αυτό της ανομίας τους διώχνει και ούτω καθεξής.

Αυτό περίπου είδαμε να γίνεται στο κέντρο της Αθήνας. Και πάνω σε αυτό ήρθε και έδεσε κάτι το οποίο δεν είναι ευνόητο σε άλλα κράτη και αυτό είναι το φαινόμενο της μετανάστευσης. Δηλαδή, η Ελληνική Δημοκρατία «παραιτήθηκε» ως ένα βαθμό από τον έλεγχο των συνόρων της και επετράπη από τον Έβρο να μπαίνουν 400 και 500 άτομα την ημέρα. Επετράπη αυτά τα άτομα να εγκατασταθούν στο κέντρο της πρωτεύουσας του Κράτους και σταδιακά να μετατραπούν σε γκέτο ολόκληρες συνοικίες του κέντρου, σχεδόν ολόκληρο το κέντρο. Πάνω σε αυτό δε το φαινόμενο, που προκάλεσε την αντίδραση των κατοίκων, των Ελλήνων κατοίκων που ζούσαν σε αυτές τις περιοχές, ήρθε πια να χτίσει την παρουσία της η Χρυσή Αυγή, καταρχήν μεν με έναν ακραίο νεοναζιστικό πολιτικό λόγο, αλλά επίσης και με άσκηση ρατσιστικής βίας, επίσης απόλυτα και κάθετα απαράδεκτης.

Καταλήγω γιατί ίσως πήρα περισσότερο από τον πολύτιμο χρόνο σας. Έχω την εντύπωση ότι εύκολες λύσεις βεβαίως δεν υπάρχουν. Μαγικές λύσεις βεβαίως δεν υπάρχουν. Κανένα πρόβλημα δεν πρόκειται να λυθεί αύριο το πρωί. Αλλά στο βαθμό που το Κράτος, η Δημοκρατική Πολιτεία, όπως εκφράζεται μέσα από το Σύνταγμα και τους νόμους της, τους νόμους που ψηφίζει η Βουλή των Ελλήνων, δεν επιδιώξει την επιβολή της νομιμότητας, τότε για την ίδια την χώρα το παιχνίδι είναι χαμένο. Χωρίς επιβολή της νομιμότητας και ασφάλεια δεν είναι δυνατό να υπάρξει στην χώρα οικονομική ανάκαμψη.

Κανείς δεν πρόκειται να έρθει να επενδύσει σε μία χώρα που η νομιμότητα δεν μπορεί να επιβληθεί. Κανείς δεν πρόκειται να βάλει χρήματα σε μία χώρα που δεν υπάρχει ασφάλεια. Άρα το αγαθό της ασφάλειας, η άρνηση, η καθολική άρνηση της βίας είναι ένα απαραίτητο βήμα για να επιτύχουμε αυτό το οποίο είναι απαραίτητο για να επιβιώσει η πατρίδα, δηλαδή την οικονομική της ανάκαμψη. Βέβαια δεν μπορεί κανείς ποτέ να πιστέψει ότι με μία ανεργία 1,5 εκατομμυρίου ανθρώπων, με μία ανεργία των νέων στο 55% ότι μπορεί η χώρα αυτή να βρει το δρόμο της.

Παρά ταύτα θέλω να εκφράσω την ελπίδα ότι η κοινωνία θα ομονοήσει γύρω από τα αυτονόητα προτάγματα της επιβολής της τάξης και του νόμου, ώστε να εξασφαλιστεί η ασφάλεια των Ελλήνων πολιτών και των ξένων που θα επιδιώξουν να επενδύσουν στη χώρα μας, ώστε να μπορέσουμε τελικά να βγούμε από την παρούσα, βαθύτατη κρίση. Σας ευχαριστώ πολύ για την ανοχή σας και ζητώ και πάλι συγγνώμη γιατί δεν είχα την ευκαιρία να είμαι κοντά σας».