Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: Έχει πράγματι «εξουσίες»;

Το 2004, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε την Οδηγία Μπολκενστάιν, που προέβλεπε την απελευθέρωση της αγοράς υπηρεσιών στην επικράτεια της ΕΕ. Η πολύκροτη Οδηγία ξεσήκωσε θύελλα διαμαρτυρίας σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, βαφτίστηκε «Φρανκενστάιν Οδηγία» και όταν έφτασε προς κύρωση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, απορρίφθηκε. Πέρασαν δύο χρόνια συνεχών διαπραγματεύσεων για να εγκριθεί τελικά από την Ευρωβουλή, αφού προηγουμένως τροποποιήθηκε ουσιωδώς και κυρίως άλλαξε η αρχική πρόβλεψη, που όριζε ότι οι εργαζόμενοι, οι οποίοι απασχολούνται σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα από αυτήν της καταγωγής τους, διέπονται από την εργατική νομοθεσία της χώρας προέλευσής τους. Με την τροποποίηση της Ευρωβουλής προβλέπεται, πλέον, ότι στον τομέα της απασχόλησης εφαρμόζεται η εργατική και ασφαλιστική νομοθεσία της χώρας υποδοχής, έτσι ώστε να μπορεί να αντιμετωπιστεί στην αγορά εργασίας η μαζική εισαγωγή εργαζομένων από χώρες «χαμηλού κόστους».

Το 2010, προέκυψε κρίση στις σχέσεις ΕΕ- ΗΠΑ εξαιτίας της απόρριψης από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο της συμφωνίας SWIFT, βάσει της οποίας οι Αμερικανοί αποκτούσαν πρόσβαση στα ατομικά δεδομένα, που είχε συγκεντρώσει το ευρωπαϊκό διατραπεζικό δίκτυο SWIFT, στο πλαίσιο καταπολέμησης της τρομοκρατίας. Η συμφωνία εγκρίθηκε από την Ευρωβουλή ύστερα από τέσσερις μήνες εντατικών διαπραγματεύσεων και αφού οι Ηνωμένες Πολιτείες δέχθηκαν: α) τη συνεχή παρουσία εντεταλμένου της ΕΕ στο αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών (όπου γίνεται η επεξεργασία των στοιχείων), ο οποίος θα ελέγχει αλλά θα μπορεί και να «μπλοκάρει» την όποια αναζήτηση υπερβαίνει τις αρχές της συμφωνίας και β) οι ΗΠΑ θα διατηρούν τα στοιχεία για έναν χρόνο και όχι επ' αόριστον.

Στα τέλη του 2012, κατατέθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η πρόταση οδηγίας για τα καπνικά προϊόντα, που επεδίωκε να τα καταστήσει λιγότερο ελκυστικά. Οι προβλέψεις της οδηγίας υπήρξαν αντικείμενο σκληρών διαπραγματεύσεων της Ευρωβουλής με τους εμπλεκόμενους φορείς και τελικά επικυρώθηκε τον Φεβρουάριο 2014.

Αυτά τα παραδείγματα είναι ενδεικτικά των εξουσιών που έχει -και ασκεί- το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, στο όνομα των Ευρωπαίων πολιτών. Με άλλα λόγια, η πρόβλεψη της συνθήκης της Λισαβόνας- ότι η Ευρωβουλή «συναποφασίζει» με το συμβούλιο υπουργών στη συντριπτική πλειοψηφία της ευρωπαϊκής νομοθεσίας- δεν είναι μία παθητική και αυτόματη διαδικασία. Η συμβατική δυνατότητα έχει πολιτική ουσία, η οποία ασκείται- μερικές φορές και κόντρα στις εισηγήσεις άλλων κοινοτικών θεσμών.

Εξάλλου, η συνθήκη της Λισαβόνας διεύρυνε το πεδίο των θεμάτων όπου απαιτείται «συναπόφαση» και, πλέον, περισσότεροι από 40 τομείς εντάσσονται στη συγκεκριμένη διαδικασία. Θέματα γεωργίας, ενεργειακής πολιτικής, μετανάστευσης, τα διαρθρωτικά ταμεία, η δικαιοσύνη- εσωτερικές υποθέσεις, η υγεία και φυσικά ο προϋπολογισμός της ΕΕ, περνούν από την ψήφο των ευρωβουλευτών στην Ολομέλεια του Στρασβούργου. Ακόμη, από το φίλτρο της Ευρωβουλής περνά ένα μεγάλο μέρος των διεθνών συμφωνιών που διαπραγματεύεται η ΕΕ με τρίτες χώρες, κυρίως αυτές που αφορούν το διεθνές εμπόριο.

Πάντως, ο προϋπολογισμός της ΕΕ παραμένει το σημαντικότερο «όπλο» που διαθέτουν οι ευρωβουλευτές για την άσκηση πίεσης στη χάραξη πολιτικών. Χαρακτηριστικά, αναφέρεται ότι το σχέδιο των δημοσιονομικών προοπτικών της ΕΕ (για την περίοδο 2014- 2020) εγκρίθηκε από την Ευρωβουλή έπειτα από δυόμισι χρόνια διαπραγματεύσεων (ανάμεσα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το συμβούλιο υπουργών) και ενώ η ΕΕ, ήδη, λειτουργούσε με «προσωρινό προϋπολογισμό».

Άλλωστε, η Ευρωβουλή ενεργεί ως διαμεσολαβητικό όργανο, ανάμεσα στους Ευρωπαίους ψηφοφόρους και τη διοίκηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην επιλογή των ανθρώπων που θα αναλάβουν τα ηνία των ευρωπαϊκών θεσμών. Το σύνολο των επιτρόπων καθώς και το πρόσωπο που τίθεται επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, περνούν από την έγκριση της Ευρωβουλής, με μία επιπλέον καινοτομία που ορίστηκε από τη συνθήκη της Λισαβόνας. Κατ' αντανάκλαση των αποτελεσμάτων των ευρωεκλογών, οι 28 ηγέτες συμφωνούν στις υποψηφιότητες του/της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του/της ύπατου εκπροσώπου για θέματα εξωτερικής πολιτικής και υποβάλλουν τις προτάσεις τους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, που αποφασίζει καταληκτικά.

Τέλος, η Ευρωβουλή εγγυάται την ορθή εφαρμογή των αστικών, πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων, προασπίζοντας έτσι τα δικαιώματα και τα συμφέροντα των πολιτών. Η εφαρμογή του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, που είναι ενσωματωμένος στη συνθήκη της Λισαβόνας, ελέγχεται από την Ευρωβουλή, η οποία εκπροσωπεί τους λαούς της Ευρώπης, δηλαδή περίπου 500 εκατ. πολίτες.

Διαβάστε επίσης:

Ευρωβαρόμετρο: Οι Έλληνες δεν εμπιστεύονται την Ευρωπαϊκή Ένωση