Όλο και πιο πολλοί ζητούν αύξηση προεδρικών αρμοδιοτήτων

Ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου του Πανεπιστημίου Αθηνών υποστηρίζει πως μετά την αναθεώρηση του Συντάγματος του 1986 οι αρμοδιότητες του Προέδρου της Δημοκρατίας είναι πολύ περιορισμένες. Στην πραγματικότητα σημειώνει ότι δεν έχει ουσιαστικές αρμοδιότητες. Επισημαίνει, μάλιστα, ότι το τελευταίο διάστημα ο Πρόεδρος «ουσιαστικά δεν άσκησε τις αρμοδιότητες που έχει με τέτοιο τρόπο που θα οδηγούσε στον έλεγχο του άλλου πόλου της εκτελεστικής εξουσίας» δηλαδή της κυβέρνησης και του πρωθυπουργού.

Σε αυτό το πλαίσιο, τονίζει την ανάγκη διεύρυνσης των εξουσιών του Προέδρου της Δημοκρατίας και κατ' επέκταση ενίσχυσης του θεσμικού του ρόλου. Αναλυτικότερα, ο καθηγητής Σωτηρέλης εκφράζει τη γνώμη πως ο Πρόεδρος πρέπει να ανακτήσει πολλές από τις αρμοδιότητες που του αφαίρεσε η αναθεώρηση του 1986, αλλά και να αποκτήσει καινούργιες. Ενδεικτικά αναφέρει ότι θα μπορούσε να επιλέγει την ηγεσία της Δικαιοσύνης και των Ανεξάρτητων Αρχών και να συγκαλεί σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών υπό την προεδρία του, χωρίς τα κόμματα να έχουν τη δυνατότητα να αρνηθούν.

Βασική συνισταμένη της θέσης του συνταγματολόγου είναι ότι με την ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα μπορούσε να αποτελέσει έναν ισχυρό πόλο της εκτελεστικής εξουσίας, αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες ιδιαίτερα σε κρίσιμες περιστάσεις και όταν τα κόμματα αδυνατούν να δώσουν λύσεις. Με την έννοια αυτή, ο κ. Σωτηρέλης κάνει λόγο για ανάγκη αποκατάστασης της ισορροπίας ανάμεσα στους θεσμούς του Προέδρου της Δημοκρατίας και του πρωθυπουργού, «ώστε να υπάρχει ένα σταθερό συμβολικό και ουσιαστικό σημείο αναφοράς που να μπορεί να συνθέσει τα κόμματα». Η ανάγκη για νέα αναδιάταξη της εκτελεστικής εξουσίας αναδείχθηκε, σύμφωνα με τον καθηγητή, το τελευταίο διάστημα με την κρίση και με τα όσα επακολούθησαν. Ξεκαθαρίζει, μάλιστα, ότι αυτό είναι συμβατό με το Σύνταγμα καθώς, όπως εξηγεί, «υπό το καθεστώς της Προεδρευόμενης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας δόθηκαν και πριν αυτές οι αρμοδιότητες».

Η δεύτερη πρόταση του γνωστού συνταγματολόγου εστιάζεται στον τρόπο εκλογής του Προέδρου. Ο ίδιος τάσσεται υπέρ της άμεσης εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας από τον λαό και προκρίνει δύο τρόπους. Ο ένας τρόπος που προτάσσει είναι να ακολουθηθεί το σημερινό μοντέλο μέχρι τις τρεις ψηφοφορίες, και εάν δεν εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας με 3/5, τότε αντί να προκηρύσσονται βουλευτικές εκλογές, να υπάρξει προσφυγή στο εκλογικό σώμα για εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας. Δηλαδή, όπως αποσαφηνίζει ο ίδιος, «παρεμβολή της λαϊκής κυριαρχίας, αλλά αμέσως και χωρίς να πάμε σε προκήρυξη (βουλευτικών) εκλογών, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί, όπως ήδη χρησιμοποιείται σήμερα, για άλλους λόγους».

Ο δεύτερος τρόπος που προτείνει ο καθηγητής Σωτηρέλης, είναι να υπάρξει απευθείας άμεση εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας από τον λαό. Ο τρόπος αυτός, υποστηρίζει, ότι είναι συμβατός με το σύστημα της Προεδρευόμενης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας και προς επίρρωση της άποψής του επισημαίνει ότι ισχύει ήδη σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, αναφέροντας ενδεικτικά την Πορτογαλία, τη Φιλανδία και την Αυστρία.

Συμπερασματικά, ο συνταγματολόγος ξεκαθαρίζει ότι ένα σύστημα ενίσχυσης των αρμοδιοτήτων του Προέδρου με άμεση εκλογή δεν είναι έξω από το πεδίο της Προεδρευόμενης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας, αλλά θα μπορούσε να προσδώσει ακόμα μεγαλύτερη νομιμοποίηση στον θεσμό. Αν και αναγνωρίζει ότι ενδεχομένως θα μπορούσε να δημιουργήσει κάποια ζητήματα τριβών μεταξύ των δύο θεσμών της εκτελεστικής εξουσίας, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών εκφράζει την άποψη ότι η αναγκαία ισορροπία που απαιτείται ανάμεσα στους δύο πόλους, κάποια στιγμή θα διασφαλιστεί, ώστε το πολίτευμα να λειτουργεί με έναν τρόπο που να είναι πιο κοντά στις αναγκαίες συναινέσεις και συγκλίσεις που χρειάζεται σήμερα η πορεία του τόπου.

Σχετικές ειδήσεις

• Πρόεδρος της Επιτροπής Αναθεώρησης Συντάγματος ο Τραγάκης
• Στουρνάρας: Ανεπανόρθωτη βλάβη αν δεν εκλεγεί Πρόεδρος
• Μόνο με «θαύμα» εκλέγεται Πρόεδρος της Δημοκρατίας