Φίλης για κατάρριψη: «Προσπάθεια επανατοποθέτησης της Τουρκίας στη συριακή κρίση»

Μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό του ΑΠΕ-ΜΠΕ, «Πρακτορείο FM 104,9», ο Νίκος Φίλης αναφέρει ότι πρόκειται για ενέργεια λελογισμένου ρίσκου, καθώς «η Τουρκία μάλλον εκτιμά ότι η Ρωσία θα αντιδράσει προφανώς με κάποιες συνέπειες που θα είναι σε πολιτικοοικονομικό επίπεδο, αλλά δεν πιστεύω ότι η Μόσχα από την πλευρά της και αυτή με τα προβλήματα που έχει, είναι διατεθειμένη να πάει σε μια ρήξη στρατιωτικής φύσεως με την Τουρκία».

Ο κ. Φίλης εκτιμά ότι οι ΗΠΑ παρότι δείχνουν να στηρίζουν την τουρκική πολιτική, δεν θα διακινδυνεύσουν την διατάραξη των ισορροπιών με τη Ρωσία, καθώς ο ρόλος της Μόσχας στην προσπάθεια επίλυσης του συριακού προβλήματος είναι σημαντικός. Ερωτηθείς εάν φοβάται αντίποινα, ο υπουργός Παιδείας απαντά ότι «θα είναι διπλωματικά προφανώς και σε ένα επίπεδο πολιτικό και οικονομικό. Δε πιστεύω ότι η Ρωσία θα επιχειρήσει να πλήξει στρατιωτικά την Τουρκία».

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του Νίκου Φίλη στο «Πρακτορείο FM 104,9»

ΕΡΩΤΗΣΗ: Σας έχουμε ανάγκη διότι θέλουμε να ακούσουμε τις απόψεις σας για τα γεγονότα που τρέχουν για τις ραγδαίες εξελίξεις που έχουμε τόσο στην Τουρκία και από την πλευρά της Ρωσίας. Έχουμε ένα διπλωματικό θρίλερ ανατολής και δύσης. Και με ρωσική οργή για την Άγκυρα.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Να κάνουμε κατ’ αρχήν μια περιγραφή πως είχε η κατάσταση μέχρι χθες για να κατανοήσουν και οι ακροατές μας τι ακριβώς συνέβη και γιατί. Η Τουρκία ήταν από τους μεγάλους χαμένους της κρίσης στη Συρία, καθότι όλες οι φιλοδοξίες που είχε σε σχέση με την πτώση του καθεστώτος, σε σχέση με έναν ρόλο δικό της σε μια επόμενη μέρα στη Συρία δεν είχαν ούτε κατά το ελάχιστο εκπληρωθεί. Το δεύτερο είναι ότι η Ρωσία παρεμβαίνοντας πριν από περίπου ενάμισι μήνα όταν ξεκίνησε τις αεροπορικές επιδρομές άρχισε να ενισχύει το καθεστώς Ασαντ που είναι κόκκινο πανί για τους Τούρκους και επίσης άρχισε να πλήττει εκτός από τους τζιχαντιστές και μέρος της αντιπολίτευσης με την οποία συνομιλεί η Τουρκία. Το τρίτο είναι ότι μετά τις τρομοκρατικές ενέργειες στο Παρίσι είχαμε μια απόπειρα τουλάχιστον από πλευράς Γαλλίας και Γερμανίας σύγκλησης με τη Ρωσία όπως στην Συρία, το οποίο θεωρώ ότι ανησύχησε την Άγκυρα στη λογική ότι θα μπορούσε να συμφωνηθεί κάτι για την επόμενη μέρα στη Συρία χωρίς η ίδια, δηλαδή η Τουρκία, να έχει κάποιο λόγο και ρόλο σε αυτά. Έχω λοιπόν την αίσθηση για να μην πω την πεποίθηση ότι με αυτό το χθεσινό, την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού, η Τουρκία επιχειρεί να επανατοποθετηθεί στην συριακή κρίση από την μια και από την άλλη να πλήξει εν τη γενέσει του θα έλεγα το μέτωπο το οποίο θα πήγαινε να διαμορφωθεί μεταξύ Ρωσίας και μέρους των δυτικών κρατών.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Οπότε κάνει απλώς δοκιμές αυτοκρατορικού ρόλου ή θα φτάσει στη ρήξη μέχρι το τέλος, έτσι όπως τα περιγράφετε;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Κοιτάξτε. Έχουμε μιλήσει πολλές φορές για την Τουρκία για το ρόλο του περιφερειακού ηγεμόνα τον οποίο θέλει να αναπτύξει. Εμένα δεν μου αρέσει ούτε να υποτιμώ ούτε να υπερτιμώ τις χώρες και τις δυνατότητές τους. Δε νομίζω ότι η Τουρκία έχει τη δυνατότητα να ηγεμονεύσει περιφερειακά. Αυτό άλλωστε φαίνεται από το γεγονός ότι αυτή τη στιγμή περισσότερα μέτωπα ανοιχτά έχει, παρά ένα ρόλο ηγεμόνα στην περιοχή. Θα έλεγα δε ότι η χθεσινή ενέργεια είναι μια κίνηση ρίσκου μεν αλλά σχετικά λελογισμένου στην κατεύθυνση ότι η Τουρκία μάλλον εκτιμά ότι η Ρωσία θα αντιδράσει προφανώς με κάποιες συνέπειες που θα είναι σε πολιτικοοικονομικό επίπεδο, αλλά δεν πιστεύω ότι η Μόσχα από την πλευρά της και αυτή με τα προβλήματα που έχει, είναι διατεθειμένη να πάει σε μια ρήξη στρατιωτικής φύσεως με την Τουρκία, η οποία βέβαια θα πλήξει και το κύρος της ίδιας αλλά κυρίως θα πλήξει και τη θέση της στην ευρύτερη περιοχή. Γιατί, κακά τα ψέματα, το τελευταίο διάστημα η Ρωσία έχει καταφέρει με μια σειρά κινήσεων να ενισχύσει τη δική της επιρροή στην ευρύτερη Μέση Ανατολή, ενώ αντίστοιχα η τουρκική έχει υποχωρήσει σημαντικά.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Ούτως ή άλλως γνωρίζουμε και βλέπουμε ότι υπάρχουν δυο ηγέτες δύο χωρών που έχουνε νοοτροπία -να μου επιτραπεί η έκφραση- σουλτάνου .
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Έχουν κοινά χαρακτηριστικά πράγματι στον τρόπο αντίληψης ακόμα και στον δεσποτικό τρόπο με τον οποίο κυβερνούν τις χώρες τους. Από κει και πέρα να μην ξεχνάμε ότι Τουρκία και Ρωσία είναι παραδοσιακά περιφερειακοί και όχι μόνο ανταγωνιστές. Δηλαδή να κοιτάξει κανείς την ιστορία δύσκολα θα βρει περιόδους όπου η Ρωσία με την Τουρκία είχαν κοινούς παρανομαστές στη σχέση τους. Δε νομίζω ότι επανερχόμαστε σε μια 19ου αιώνα, ας πούμε, τύπου κατάστασης της σχέσης τους, αλλά σίγουρα θα περάσουν από ισχυρή δοκιμασία γιατί μεταξύ άλλων αν και εφόσον επιβεβαιωθούν οι πληροφορίες ότι έχουμε έναν ή δυο πιλότους νεκρούς όπως αντιλαμβάνεστε για την ρωσική κοινή γνώμη, η οποία όλο το περασμένο διάστημα είχε τροφοδοτηθεί με μια ρητορική από πλευράς Πούτιν επανάκαμψης και επαναφοράς της θρησκείας της Ρωσίας, είναι κάτι που θα έχει σοβαρές συνέπειες και αυτές μήπως θα πρέπει να διαχειριστεί και ο πρόεδρος Πούτιν.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Κύριε Φίλη ποιος είναι ο ρόλος των ΗΠΑ σε όλο αυτό;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Είναι δύσκολο να το πει κανείς αυτή τη στιγμή με βεβαιότητα. Οι ΗΠΑ χθες μέσω του Ομπάμα στήριξαν την Τουρκία, αλλά με έναν τρόπο σαφή μεν χωρίς όμως να επαναφέρουν μια ρητορική απέναντι στη Ρωσία την οποία έχουμε δει να αναπτύσσεται εδώ και πάρα πολύ καιρό. Έχω την αίσθηση ότι οι ΗΠΑ βρίσκονται μπροστά σε ένα δίλλημα με ποια έννοια; Με την έννοια ότι αν και εφόσον στηρίξουν αναφανδόν και μέχρι τέλους την Τουρκία κινδυνεύουν να χάσουν εν δυνάμει έναν πολύ σημαντικό σύμμαχο για την επίλυση της συριακής κρίσης όπως είναι η Ρωσία. Άρα από τη μια προφανώς από τη στιγμή που βρίσκονται και οι δυο χώρες στη Νατοϊκή συμμαχία θα προσφέρουν υποστήριξη στην Τουρκία και στην τουρκική εκδοχή για το πώς συνέβη αυτό το περιστατικό αλλά δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι θέλουν να πάνε μέχρι τέλους. Εκτός εάν οι ΗΠΑ εκτιμούν ότι το μέτωπο με τη Ρωσία πρέπει με κάποιο τρόπο να μην διαμορφωθεί όπως το επιθυμούν η Γαλλία και η Γερμανία και θέλει να το διαρρήξει. Αυτό είναι κάτι το οποίο θα το δούμε το αμέσως επόμενο διάστημα. Δεν πιστεύω όμως ότι είναι προς το αμερικανικό συμφέρον να επιδεινωθούν περαιτέρω οι σχέσεις με τη Ρωσία, καθότι στη διαδικασία επίλυσης του συριακού, που είναι μια πολύ σύνθετη διαδικασία και απ’ ότι φαίνεται θα είναι και μακρόσυρτη, ο ρόλος της Ρωσίας πλέον είναι σημαίνον.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Πάντως το «πόιντ» το έδωσε ο πρόεδρος Ομπάμα, καλώντας τη Ρωσία να είναι πιο προσεκτική εντός εισαγωγικών με τις επιχειρήσεις απέναντι στο ISIS. Είναι μια μικρή περιοχή που γίνονται επιχειρήσεις από πάρα πολλούς κιόλας έτσι;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Αυτό είναι ένα στοιχείο και το άλλο στοιχείο είναι ότι οι Ρώσοι και οι Αμερικανοί και οι σύμμαχοί τους έχουν την εικόνα ότι πολλές από αυτές τις επιχειρήσεις δεν στρέφονται εναντίον του ISIS, αλλά εναντίον των αντιπολιτευόμενων στον Ασαντ που είναι ουσιαστικά αυτούς που στηρίζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες. Άρα είναι λογικό να πάρει αυτή τη θέση η Ουάσιγκτον ξαναλέω όμως ας κρατήσουμε ότι και ο γενικός γραμματέας της Νατοϊκής συμμαχίας και ο Ομπάμα και ο Ολάντ μίλησαν για την ανάγκη άμεσης αποκλιμάκωσης στις σχέσεις Ρωσίας-Τουρκίας ακριβώς γιατί αντιλαμβάνονται ότι η Μόσχα έχει μια σημασία ιδιαίτερη στην όποια επίλυση της συριακής κρίσης.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Κύριε Φίλη φοβάστε ότι θα έχουμε αντίποινα; Και αν θα έχουμε ποιας μορφής θα είναι αυτά;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Τα αντίποινα έχω την εντύπωση ότι θα είναι διπλωματικά προφανώς και σε ένα επίπεδο πολιτικό και οικονομικό. Δε πιστεύω ότι η Ρωσία θα επιχειρήσει να πλήξει στρατιωτικά την Τουρκία. Μπορεί να έχουν περιστασιακά ένα πόλεμο δια αντιπροσώπων, δηλαδή να δούμε τη Ρωσία να στηρίζει τους Κούρδους ας πούμε της Συρίας έναντι της Τουρκίας ή να δούμε την Τουρκία να στηρίζει τους Τουρκομάνους, που είναι μια φυλή η οποία έχει κοινές ρίζες με τους Τούρκους , έναντι του Ασαντ. Δεν θεωρώ ότι θα έχουμε μια απευθείας αντιπαράθεση στρατιωτική μεταξύ των δυο. Δεν είναι άλλωστε προς το συμφέρον καμίας πλευράς. Ούτε πιστεύω ότι η κλιμάκωση αυτή μπορεί να φτάσει στο σημείο να δούμε διακοπές στην παροχή φυσικού αερίου από πλευράς Ρωσίας προς την Τουρκία. Μπορεί όμως να δούμε τη διακοπή των ροών των τουριστών προς την Τουρκία κάτι το οποίο θα πλήξει καίρια την τουρκική οικονομία. Άρα αντιλαμβάνεστε τι μεγάλο πλήγμα θα είναι για την τουρκική οικονομία αν η Ρωσία επιχειρήσει να περιορίσει δραστικά αυτές τις ροές.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Έχετε δίκιο. Το 2014 είχαν επισκεφθεί την Τουρκία περίπου 4,5 εκατ.(Ρώσοι) τουρίστες. Αριθμός που ισοδυναμεί με το 12% των επισκέψεων ξένων τουριστών στην Τουρκία, που ήταν συνολικά 36 εκατ. Πάντως μένω σε αυτό που είπατε. Ότι δεν θα υπάρξει διατάραξη σχέσεων όσον αφορά των εισαγωγών του φυσικού αερίου της Τουρκίας παρόλο που το 54% προέρχεται από τη Ρωσία. Στοιχείο αρκετά εντυπωσιακό.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Αυτό λέει η λογική με την έννοια ότι αν γινόταν κάτι τέτοιο η Ρωσία και η Gasrom εν προκειμένω θα ρίσκαραν και την εικόνα που έχουν προς την αγορά ενέργειας, μια εικόνα που μετά την κρίση στην Ουκρανία έχει αρχίσει να επανακάμπτει ενώ είχε επιδεινωθεί. Δεν πιστεύω λοιπόν ότι η Ρωσία θα επιθυμούσε να πλήξει αυτήν την εικόνα. Άλλωστε η Τουρκία παρότι αγοράζει πολύ ακριβά το αέριο από διάφορες εναλλακτικές που έχει θα είχε τη δυνατότητα να καλύψει αυτές τις χαμένες ποσότητες. Θα ήταν μια αντιεμπορική κίνηση από πλευράς Ρωσίας με καθαρά πολιτικά χαρακτηριστικά, την οποία νομίζω ότι οι Ρώσοι θα μετρήσουν και πιστεύω ότι θα αποφύγουν χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι αν αποφασίσει η Ρωσία να κινηθεί με πολύ επιθετικότατο τρόπο δεν θα χρησιμοποιήσει και αυτό το εργαλείο.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Αν κινηθεί με επιθετικό τρόπο πιστεύεται ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα ενεργοποιήσουν το ΝΑΤΟ;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Όχι. Δεν το βλέπω. Ξέρετε η κατάσταση στη Συρία είναι τόσο ρευστή ώστε το ΝΑΤΟ αν είχε οποιουδήποτε είδους εμπλοκή περισσότερο πρόβλημα θα δημιουργούσε στη Νατοϊκή συμμαχία και λιγότερο θα έλυνε κάποιο άλλο. Ήδη επιχειρούν εναντίον των τζιχαντιστών και όχι μόνο θα προσέθετα μια σειρά από Νατοϊκές δυνάμεις. Η επίκληση του άρθρου 5 επί παραδείγματι για να υπάρξει εμπλοκή του ΝΑΤΟ συμβαίνει μόνο σε περίπτωση επιθετικής ενέργειας σε στρατιωτικό επίπεδο. Εξ ου και προκάλεσε απορία η χθεσινή σύγκληση του συμβουλίου που έγινε κατόπιν αιτήματος της Τουρκίας. Γιατί δεν είχαμε κατάρρευση τουρκικού μαχητικού είχαμε ρωσικού. Δε νομίζω ότι θα εμπλακεί το ΝΑΤΟ μεταξύ άλλων γιατί βλέπω και από την χθεσινή αδυναμία ενός κοινού ανακοινωθέντος, δηλαδή να βγει ένα κοινό ανακοινωθέν, ότι κάποιες χώρες του ΝΑΤΟ κάνουν κάποιες δεύτερες σκέψεις για το κατά πόσο η χθεσινή ενέργεια της Τουρκίας βοηθά στην αποκατάσταση της τάξης στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής ή όχι.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Κλείνοντας να σας ρωτήσω πιστεύετε ότι έχει και μια εσωτερική δυναμική η κίνηση αυτή της Τουρκίας;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Από την στιγμή που ο Ερντογάν αναβαπτίστηκε μέσα από το αποτέλεσμα των εκλογών πριν από τρεις εβδομάδες είναι λογικό ότι οι ενέργειες οι οποίες κάνει πλέον παραπέμπουν όπως και λίγο πριν στην κουβέντα μας σε έναν σουλτάνο ο οποίος αισθάνεται ότι είναι παντοδύναμος και ότι δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει την κυριαρχία του. Αυτό είναι και το πρόβλημα πολλές φορές με τους πολιτικούς. Ότι έχουν μια αίσθηση της αιωνιότητας ως προς την παραμονή τους στην εξουσία, κάτι το οποίο όμως τις περισσότερες φορές το συναντούν αργά ή γρήγορα μπροστά τους.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Έτσι είναι πάντως η ιστορία αυτό λέει κ. Φίλη πράγματι ότι ακόμα και αυτοί οι σουλτάνοι έρχεται κάποια στιγμή που πέφτουν από τις θέσεις τους . Και δεν έχουμε έναν σουλτάνο έχουμε δυο έχουμε και τον Πούτιν.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ο Πούτιν είναι τσάρος.

Σχετικές ειδήσεις

• Τηλεφωνικές επαφές Κοτζιά με Λαβρόφ, Σταϊνμάγιερ και Τσαβούσογλου
• Στην Ιταλία για επίσημη επίσκεψη ο Παυλόπουλος στις 26 και 27 Νοεμβρίου
• Παυλόπουλος στη «Ρεπούμπλικα»: Πρέπει να σταματήσουμε τους τρομοκράτες, όχι όποιον ζητά άσυλο