Νίκος Καββαδίας - Ο ποιητής των ναυτικών: 15 άγνωστες λέξεις από το έργο του

Ο ποιητής της θάλασσας και των ναυτικών, Νίκος Καββαδίας πέθανε σαν σήμερα στις 10 Φεβρουαρίου 1975

Το έργο του ποιητή έμελλε να αναγνωρισθεί περισσότερο από το ευρύ κοινό, μετά το θάνατό του χάρη -κατά κύριο λόγο- στις μελοποιήσεις των ποιημάτων του από τον Θάνο Μικρούτσικο, αλλά και στις συνθέσεις του Γιάννη Σπανού, της Μαρίζας Κωχ, των αδελφών Κατσιμίχα, κ.ά.

Ο Καββαδίας δεν σταμάτησε ποτέ να γράφει. Έγραφε μέχρι το τέλος της ζωής του, ταξιδεύοντας ως ασυρματιστής. Η πρώτη του ποιητική συλλογή κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1933 και είχε τίτλο «Μαραμπού», αφιερωμένη στο φίλο του και ποιητή, Μεμά Γαλιατσάτο. Εκτός από ποιήματα ο Καββαδίας ασχολήθηκε και με την πεζογραφία. Το 1954 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημα «Βάρδια», ενώ το 1987 το «Λι» που το 1995 έγινε κινηματογραφική ταινία με τίτλο «Between the Devil and the Deep Blue Sea». Επίσης το 1987 κυκλοφόρησε το διήγημα «Του Πολέμου» το οποίο επίσης μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο σε σκηνοθεσία Χρήστου Παληγιαννόπουλου.

Ο Θάνος Μικρούτσικος, ο συνθέτης που τον αγάπησε περισσότερο, γράφει στο «Ο Θάνος κι ο Μικρούτσικος – Μια αυτοβιογραφία μέσα από 24 συναντήσεις», Οδυσσέας Ιωάννου, εκδόσεις Πατάκη:

«Ο Καββαδίας νομιμοποιεί τη φυγή, την αμαρτία και την παρακμή, με μια ειλικρίνεια που σπάει κόκαλα. Δεν μιλάμε εδώ για μια ρεαλιστική αναπαράσταση της ζωής στα λιμάνια ή στο καράβι, αλλά για ένα συνεχές ταξίδι, για μια φυγή στο όνειρο, έξω από τη μίζερη πραγματικότητα που μας περιβάλλει.

Αυτό που ο ποιητής θέλει να πει με πεδίο τη θάλασσα είναι ότι αξίζει να ζούμε πάνω σε αυτόν τον πλανήτη αν συνεχώς προσπαθούμε να ξεπεράσουμε τις καταγεγραμμένες μας δυνατότητες. Να διευρύνουμε τα όριά μας. Τελικά, να κατακτήσουμε το αδύνατο»…

Γλωσσάρι Στο Έργο Του Νίκου Καββαδία - Γιώργος Τράπαλης

Το 1992 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Άγρα ένα μικρό βιβλιαράκι 114 σελίδων με τίτλο Γλωσσάρι στο έργο του Νίκου Καββαδία. Ο γλωσσολόγος Γιώργος Τράπαλης με αυτή την εργασία συνέχισε την προσπάθεια δημιουργίας ενός γλωσσικού οδηγού στο έργο του Καββαδία που είχε ξεκινήσει με το γλωσσάρι που είχε εκπονήσει παλαιότερα ο K. Πλαστήρας για το Μαραμπού και το Πούσι.

Δέκα χρόνια μετά την πρώτη του έκδοση, το Γλωσσάρι στο έργο του Νίκου Καββαδία επανεκδόθηκε με σημαντικές αλλαγές. Το υλικό του αυξήθηκε κατά πολύ, αφού μεγάλος αριθμός νέων λημμάτων προστέθηκε σε όλα του τα τμήματα. Πολλά λήμματα διορθώθηκαν και ακόμη περισσότερα συμπληρώθηκαν ή βελτιώθηκαν και ενσωματώθηκαν όσες χρήσιμες παρατηρήσεις στάλθηκαν. Τα ερμηνεύματα των περισσότερων λημμάτων ξαναγράφτηκαν, ώστε να γίνουν πιο απλά και εύληπτα από τον αναγνώστη που δεν έχει ειδικές γνώσεις και, γενικά, δόθηκε έμφαση στην προβολή της χρήσιμης πληροφορίας. Τέλος προστέθηκαν νέα τμήματα με κατηγοριοποιημένα λήμματα.

15 λέξεις από το Γλωσσάρι στο έργο του Νίκου Καββαδία

ανεμορούφουλας, ο : ανεμοστρόβιλος

άστρο της Ανατολής : η Πούλια, η Αφροδίτη

άστρο της τραμουντάνας : ο πολικὸς αστέρας

γύφτος, ο : ο ναύτης της μηχανής

διπλαρώνω : φέρνω το σκάφος δίπλα σε άλλο, πλευρίζω

καραντί, το : σκαμπανέβασμα του καραβιού εξαιτίας θαλασσοταραχής που συνεχίζεται και μετλα την παύση του ανέμου, φουσκοθαλασσιά

κοράκι, το : η μύτη του βαποριού

μαρκόνης, ο : ασυρματιστὴς (εκ του ονόματος του εφευρέτη του ασυρμάτου)

μοράβια, η : ἰταλ. moravia : εκλεκτὴ βαφή, χρώμα εξαιρετικής αντοχής που χρησιμοποιείται για τη βαφή των υφάλων του πλοίου

ξενερίζω : χάνω τα νερά μου, βγαίνω από την επιφάνεια της θάλασσας / αλλάζω τὸ νερό για να φύγει η αρμύρα κι η πικρίλα / συνέρχομαι από μεθύσι

πρύμα πλώρα : σ᾿ όλο το μήκος του πλοίου

σταβέντο, το : ιταλ. sottovento : απάνεμος, πλεύση σε απάνεμη πλευρά

τζόβενο, το : ιταλ. giovane : μούτσος, ναυτόπαις

Φάτα Μοργκάνα, η : βρετ. μυθ. Morgan LeFay, ιταλ. Fata Morgana : η διεστραμμένη μάγισσα αδελφή του βασιλιά Αρθούρου, στην ιστορία των Ιπποτών της στρογγυλής τραπέζης / μτφ. αντικατοπτρισμός στην επιφάνεια της θάλασσας, όταν το στρώμα του αέρα πάνω από το νερό είναι πιο ψυχρό απ᾿ ό,τι στα ψηλότερα στρώματα.
Ο ίδιος ο Ν. Καββαδίας λέει «.... συμβαίνει στῆς Σικελίας τὸ στενὸ ἢ στὴ Νάπολη ἀπ᾿ ἔξω, νύχτα τρεῖς ἡ ὥρα, καὶ παρουσιάζει τρεῖς γυναῖκες ποὺ χορεύουν στὸν ὁρίζοντα. Βαστάει ἕνα δύο λεπτὰ κι ὕστερα χάνεται ...»

ψωμάκια, τα : τραπουλόχαρτα


Διαβάστε επίσης

Ξυλούρης - Βαμβακάρης: Ο «Αρχάγγελος» της Κρήτης και ο «Πατριάρχης» του ρεμπέτικου

Λουκιανός Κηλαηδόνης: Όταν πέρασε την κόρη του από οντισιόν - Το τραγούδι που της έδωσε

Έξι χρόνια χωρίς τον Τζίμη Πανούση: Το όνειρο που δεν πρόλαβε να πραγματοποιήσει

Θάνος Μικρούτσικος: Ο λόγος που θύμωσε με την κόρη του και της είπε να αλλάξει το επώνυμό της