Άιρτον Σένα: Η «καταραμένη» Πρωτομαγιά του 1994 - 30 χρόνια από τον θάνατο του «Θεού» της Formula 1

Σε μια χώρα όπου οι περισσότεροι γεννιούνται με μια μπάλα στα πόδια, αυτός επέλεξε την αδρεναλίνη που χαρίζει η ταχύτητα. Γεννημένος στις 21 Μαρτίου 1960, ήταν στην πιο μεστή φάση της καριέρας του, όμως, το νήμα της ζωής του κόπηκε άδοξα στην Ίμολα.

Στη στροφή «Ταμπουρέλο» ο Άιρτον Σένα είδε για τελευταία φορά το φως, με ένα ελαστικό από την Williams που οδηγούσε να προσγειώνεται στο κεφάλι του και να καταφέρνει το θανατηφόρο χτύπημα. Η Πρωτομαγιά του 1994 είναι από αυτές που ποτέ κανείς δεν θα ξεχάσει…

Ποιος ήταν ο Άιρτον Σένα

Άιρτον Σένα ντα Σίλβα. Αυτό ήταν το πλήρες όνομα του «Θεού» της Formula 1 από τη Βραζιλία. Παγκόσμιος Πρωταθλητής το 1988, το 1990 και το 1991 είχε δείξει εξαρχής ότι θα γίνει κάτι παραπάνω από σπουδαίος για τον κόσμο του μηχανοκίνητου αθλητισμού. Στην καριέρα του κατέκτησε 41 Grand Prix και 65 Pole Positions, ρεκόρ που διήρκησαν για αρκετά χρόνια μετά τον θάνατό του…

Η καριέρα του ξεκίνησε από τα καρτ το 1981, όπου κέρδισε πάρα πολλούς τίτλους και είχε φανεί το σπουδαίο ταλέντο του. Στη Formula 1 βρέθηκε το 1984 με την Toleman-Hart, ενώ την επόμενη χρονιά μεταπήδησε στη Lotus-Renault. Εκεί έκανε και τις πρώτες του νίκες σε Grand Prix, για να μετακομίσει το 1988 στην McLaren-Honda. Μια ομάδα στην οποία ήταν «κυρίαρχος» ο Αλέν Προστ, επίσης θρυλικός οδηγός αγώνων, με τους δυο να μην έχουν αρχικά και τις καλύτερες δυνατές σχέσεις. Ο Σένα κατάφερε να πάρει το πρώτο του παγκόσμιο τίτλο, ο Προστ τον διαδέχθηκε το 1989, για να ακολουθήσει ο Βραζιλιάνος το 1990 και το 1991!

Το 1992 η Williams συνεργάστηκε με τη Renault και ξεκίνησε να κυριαρχεί στη Formula 1, με τον Σένα να μην έχει καλή σεζόν και να συμφωνεί εν τέλει το 1994 να μετακομίσει στη Williams-Renault. Ο Σένα είχε αναγνωριστεί ως ένας από τους ταχύτερους οδηγούς όλων των εποχών και ως το 2006 κατείχε το ρεκόρ των περισσότερων pole positions. Ήταν ο «Βασιλιάς» του Grand Prix του Μονακό με έξι νίκες, ενώ είναι ο πέμπτος όλων των εποχών σε αναλογία νικών στα Grand Prix! Επίσης, έχει τρέξει τους περισσότερους αγώνες από κάθε άλλον οδηγό στην ιστορία της McLaren…

Η μοιραία Πρωτομαγιά του 1994

Ο Άιρτον Σένα την 1η Μαΐου 1994 ετοιμαζόταν για ακόμα μια σπουδαία κούρσα στην πίστα της «Ίμολα», στο Σαν Μαρίνο. Το «Autodromo Enzo e Dino Ferrari» έμελλε να είναι η τελευταία πίστα για τον «Θεό» από τη Βραζιλία. Την προηγούμενη ημέρα, ο Αυστριακός οδηγός Ρόλαντ Ράτζενμπεργκερ είχε σκοτωθεί σε τρακάρισμα στη διάρκεια των δοκιμαστικών, ενώ ακολούθησε κι ένα ακόμα ατύχημα για τον νεαρό – τότε – συμπατριώτη του Σένα, Ρούμπενς Μπαρικέλο. Το δυστύχημα του Ράτζενμπεργκερ και αυτό του Σένα, ήταν τα πρώτα θανατηφόρα μετά από 12 χρόνια και δεν είχε επαναληφθεί κάτι ανάλογο μέχρι το 2014 και τον θάνατο του Ζουλς Μπιάνκι στο Ιαπωνικό Grand Prix της Σουζούκα.

Το δυστύχημα και ο θάνατος του Άιρτον Σένα έφεραν μια σειρά από αλλαγές στον τομέα της ασφάλειας για τη Formula One. Ήταν το σημείο όπου η FIA αποφάσισε να αυστηροποιήσει τους κανόνες και να βάλει πάνω από όλα την ασφάλεια και τη ζωή των οδηγών, καθώς και ο δικός τους σύνδεσμος διαμαρτυρήθηκε έντονα. Η σχέση των δυο πλευρών μπήκε σε νέα βάση μετά από τον θάνατο του Άιρτον Σένα στην Ίμολα.

Το κακό προαίσθημα

Το 1994 όταν ο Άιρτον Σένα έκανε τα δοκιμαστικά πριν από την έναρξη της σεζόν, στο Εστορίλ της Πορτογαλίας, είχε πει μεταξύ άλλων «έχω ένα πολύ κακό συναίσθημα όταν οδηγώ αυτό το αυτοκίνητο και το πάω στα όριά του». «Δεν πέρασε ούτε ένας γύρος που να ένιωσα άνετα και με αυτοπεποίθηση», πρόσθετε σαν να ήξερε πως η μηχανική βλάβη της Williams F16 θα ήταν αυτή που θα του στερούσε τη ζωή.

Η εικόνα του Σένα εκείνη τη σεζόν και τα πολλά προβλήματα που είχε το όχημα της Williams, τον δικαίωναν από την αρχή της σεζόν. Μάλιστα, ο Βραζιλιάνος είχε τη χειρότερη εκκίνηση στην καριέρα του σε μια σεζόν, με τον νεαρό – τότε – Μίκαελ Σουμάχερ να οδηγεί την κούρσα στη βαθμολογία των οδηγών και τον Σένα να είναι 20 βαθμούς πίσω όταν έφτασε η ώρα για το Grand Prix της Ίμολα.

Ο Μπαρικέλο «φλέρταρε» με τον θάνατο μπροστά στα μάτια του

Στα δοκιμαστικά της Παρασκευής, ο Ρούμπενς Μπαρικέλο – συμπατριώτης, φίλος και «προστατευόμενος» του Σένα στον κόσμο της F1 – είχε ένα σοκαριστικό ατύχημα. Η Jordan του καρφώθηκε με 225χλμ/ώρα στη στροφή «Variante Bassa». Ο Σένα αμέσως βγήκε από τη Williams του και πήγε στο σημείο της σύγκρουσης. Η γλώσσα του Μπαρικέλο είχε «γυρίσει» και κινδύνευε με ασφυξία, με τον γιατρό της FIA Σιντ Ουάτκινς να τον σώζει με καταλυτική παρέμβαση. Ο Μπαρικέλο έζησε, και έτρεξε για χρόνια στην F1, με τον Σένα να επιστρέφει στη φόρμουλά του και να συνεχίζει τα ελεύθερα δοκιμαστικά.

Είναι χαρακτηριστικό πως ο Σένα μετά την κούρσα καθυστέρησε μια ώρα να εμφανιστεί σε προκαθορισμένες δηλώσεις προς τον Τύπο. Ήταν σοκαρισμένος, αλλά η επίσημη δικαιολογία ήταν πως τσέκαρε μηχανικά προβλήματα στο μονοθέσιο μαζί με τον μηχανικό της ομάδας του, Ντέιβιντ Μπράουν. Η αλήθεια είναι πως πράγματι ο Σένα ανησύχησε πολύ, ειδικά για το κομμάτι της ασφάλειας. Μετά τις δηλώσεις έλεγχε το αυτοκίνητο για άλλες δυο ώρες. Σύμφωνα με ρεπορτάζ της εποχής το ίδιο βράδυ τηλεφώνησε στην Αντριάνε Γκαλιστέου, την τότε σχέση του, και ήταν σε άσχημη ψυχολογική κατάσταση, έκλαιγε, εξαιτίας του ατυχήματος του Μπαρικέλο.

Η θανατηφόρα σύγκρουση του Ράτζενμπεργκερ

Το πρωί του Σαββάτου ο Άιρτον Σένα έκανε προσωπικό ρεκόρ στην πίστα και μαζί με τον ομόσταυλό του Ντέιμον Χιλ συμφώνησαν πως το μονοθέσιο της ομάδας τους έχει βελτιωθεί. Ο Μπαρικέλο είχε βγει εν τω μεταξύ από το νοσοκομείο, είχε μιλήσει με τον Σένα και του είπε «φίλε, πάω στην Αγγλία και θα σε δω στον αγώνα από την τηλεόραση»…

Το ίδιο απόγευμα, στις δεύτερες κατακτήριες δοκιμές, μετά από 18 λεπτά κούρσας ο Ρόλαντ Ράτζενμπεργκ της Simtek έπεσε στον τσιμεντένιο τοίχο της στροφής «Βιλνέβ» με 314χλμ./ώρα εξαιτίας ενός λάθος στο μπροστινό φτερό του. Το αυτοκίνητο μετά την πρόσκρουση προσγειώθηκε στη μέση της πίστας. Ο Σένα έβλεπε και ξαναέβλεπε τη σκηνή της σύγκρουσης και στη συνέχεια έτρεξε προς τη γραμμή εκκίνησης με ένα συμβατικό αυτοκίνητο. Την ίδια στιγμή ασθενοφόρο έπαιρνε τον Αυστριακό οδηγό, ενώ ο Σένα λίγο αργότερα έμαθε από τον νευροχειρούργο Σιντ Ουάτκινς πως ο Ράτζενμπεργκ είχε πεθάνει…

Το ίδιο βράδυ, ο Σένα κατέρρευσε και ξέσπασε σε δάκρυα επιστρέφοντας στο τροχόσπιτό του όπου διέμενε για τις ανάγκες του αγώνα. Τα «αφεντικά» της ομάδας, Φρανκ Ουίλιαμς και Πάτρικ Χεντ, είχαν θορυβηθεί από την κατάσταση, αφού διαρκώς ο Σένα μετά το ατύχημα του Μπαρικέλο και τον θάνατο του Ράτζενμπεργκερ, ήταν έτοιμος να αποσυρθεί ακόμα και από την ενεργό δράση όπως έλεγε…

Με 211 χιλιόμετρα την ώρα στον τοίχο της στροφής Ταμπουρέλο

Τόσο στον γύρο της προθέρμανσης όσο και στο ξεκίνημα του αγώνα, ο Άιρτον Σένα έδειχνε σε καταπληκτική κατάσταση. Ήταν από τους ταχύτερους όμως και πάλι στην εκκίνηση μια σύγκρουση των Πέδρο Λάμι και Τζέι Τζέι Λέτον, έφερε στην πίστα το όχημα του αλητάρχη. Οι πέντε πρώτοι γύροι πέρασαν με το όχημα ασφαλείας στην πίστα και χαμηλές ταχύτητες, με τον Σένα από τον έκτο γύρο – που πια διεξαγόταν κανονικά – να πατάει γκάζι και να προηγείται, έχοντας πίσω του τον Μίκαελ Σουμάχερ.

Στον έβδομο γύρο, το μονοθέσιο του Άιρτον Σένα έφυγε από το οδόστρωμα στην καταραμένη στροφή «Ταμπουρέλο» και προσέκρουσε με δύναμη σε ένα απροστάτευτο σημείο της τσιμεντένιας μπαριέρας. Τα δεδομένα που ανακτήθηκαν από τα συντρίμμια του μονοθέσιου, έδειξαν πως ο Βραζιλιάνος οδηγούσε με 309χλμ./ώρα, πάτησε φρένο απότομα και έπεσε στον τοίχο με 211χλμ/ώρα…

Τα δραματικά δευτερόλεπτα

Όλος ο πλανήτης, παρακολουθούσε το φρικτό θέαμα. Όταν το μονοθέσιο σταμάτησε, ο Σένα φαινόταν αναίσθητος. Μετά από 10 δευτερόλεπτα, φάνηκε να γυρνάει προς τα αριστερά το κεφάλι του και να επανέρχεται σε φυσιολογική θέση. Εκεί, γεννήθηκαν κάποιες ελπίδες που «έσβησαν» όμως ακαριαία, καθώς δεν κουνήθηκε ποτέ ξανά ο Άιρτον Σένα.

Η εικόνα με το δεξί μπροστινό ελαστικό να χτυπά το εμπρός μέρος του κράνους του, είναι από τις πιο χαρακτηριστικές εκείνης της τραγωδίας. «Τη στιγμή που εξέπνευσε, αν και δεν είμαι θρήσκος, ήταν σαν το πνεύμα του να έφυγε για τον ουρανό», είπε ο επικεφαλής γιατρός της Formula 1 που έκανε απέλπιδες προσπάθειες να αποτρέψει το μοιραίο. Σύμφωνα με τα επίσημα πρακτικά της F1 και των γιατρών, ο Άιρτον Σένα πέθανε στις 18:15 ώρα Ιταλίας, την 1η Μαΐου 1994 μετά από πολλές προσπάθειες να επανέλθει στη ζωή, στο νοσοκομείο Ματζιόρε της Μπολόνια όπου διακομίστηκε με ελικόπτερο.

Στο μονοθέσιό του, όταν εξετάστηκε από πραγματογνώμονες, βρέθηκε μια σημαία της Αυστρίας. Την είχε μαζί του, για τον Ρόλαντ Ράτζενμπεργκερ που είχε σκοτωθεί στην ίδια πίστα, σε δυστύχημα την προηγούμενη ημέρα…

Εθνική τραγωδία για τη Βραζιλία

Όλος ο πλανήτης δάκρυσε με τον θάνατο του Άιρτον Σένα, αλλά στην πατρίδα του τη Βραζιλία μια λέξη μπορούσε να περιγράψει την κατάσταση. Θρήνος. Η κυβέρνηση κήρυξε τριήμερο εθνικό πένθος, ενώ παρά τις αντίθετες διατάξεις που υπάρχουν για την αεροπλοΐα, επετράπη να μεταφερθεί το φέρετρό του με κανονική πτήση, στις θέσεις των επιβατών, και όχι με πτήση Cargo. Ο μικρός αδερφός του, Λεονάρντο, και κάποιοι στενοί συγγενείς και φίλοι, τον συνόδευσαν πίσω στην πατρίδα καλυμμένο με μια σημαία της Βραζιλίας.

Στις 5 Μαΐου 1994 τελέστηκε η κηδεία του Άιρτον Σένα την οποία παρακολούθησε σε ζωντανή μετάδοση από το Σάο Πάολο, όλος ο πλανήτης. Όλη η «αφρόκρεμα» του μηχανοκίνητου αθλητισμού βρέθηκε εκεί για το τελευταίο αντίο στον Βραζιλιάνο θρύλο.

Η οικογένεια του Σένα δεν επέτρεψε στον Μπέρνι Έκλεστοουν και τον Μαξ Μόσλεϊ, προέδρους της FOM και της FIA να παραβρεθούν. Ο Άιρτον Σένα κηδεύτηκε στο κοιμητήριο Μορούμπι του Σάου Πάολο και ο τάφος γράφει «Nada pode me separar do amor de Deus», δηλαδή «Τίποτα δεν με μπορεί να με χωρίσει από την αγάπη για τον Θεό».

Σε όλο τον πλανήτη άνθρωποι των σπορ αλλά και των τεχνών και της πολιτικής, τίμησαν με διάφορους τρόπους τη μνήμη του Άιρτον Σέντα. Η πιο χαρακτηριστική από όλες, ήταν η κίνηση της Εθνικής Βραζιλίας στα γήπεδα των ΗΠΑ στη διάρκεια του Μουντιάλ 1994. Όταν κατέκτησαν το τρόπαιο, σύσσωμη η ομάδα, αφιέρωσαν τον τίτλο στη μνήμη του Άιρτον Σένα…

Τα σενάρια για το τι σκότωσε τον Σένα

Πέρα από το προφανές, της βίαιης σύγκρουσης και τον βλαβών που προκλήθηκαν στο σώμα και κυρίως στον εγκέφαλο του Άιρτον Σένα, πολλές είναι οι θεωρίες που υπάρχουν για το τι προκάλεσε το σφοδρό δυστύχημα. Δυο από τις επικρατέστερες ακολουθούν, εκτός από τη βλάβη στο μηχανικό σύστημα που τον έκανε εν τέλει να χάσει τον έλεγχο…

• Λάθος χειρισμός από τον ίδιο

Σύμφωνα με τον Πάτρικ Χεντ, τεχνικό διευθυντή της Williams, είναι πολύ πιθανό ο Άιρτον Σένα να έκανε οδηγικό λάθος. Ο Μίκαελ Σουμάχερ φέρεται να είπε στον Χεντ μετά το Granda Prix πως ο Σένα φαινόταν νευρικός από τον προηγούμενο γύρο και είχε χάσει για μερικά χιλιοστά τη «γραμμή» που ακολουθούσε στην πίστα. Την ίδια άποψη έχει σχηματίσει και ο πιλότος Ντέιμον Χιλ, φίλος του Άιρτον Σένα

• Διάτρηση ελαστικών

Ο Άντριαν Νιούι που σχεδίασε το μονοθέσιο του Άιρτον Σένα, υποστήριξε πως πιστεύει ότι υπήρξε διάτρηση ελαστικών. Κοινώς ένα σκασμένο λάστιχο, μπορεί να σκότωσε έναν από τους καλύτερους οδηγούς Formula 1 όλων των εποχών. Ο Νιούι υποστηρίζει πως υπήρχαν υπολείμματα από τα οχήματα των δυο που συγκρούστηκαν στην εκκίνηση και πιθανότατα να προκλήθηκε από εκεί η διάτρηση…