ΑΦΙΕΡΩΜΑ
Ο θρύλος του Γουίμπλεντον και η πρεμιέρα του Στέφανου Τσιτσιπά
Παλαιότερα η ελληνική παρουσία στο Γουίμπλεντον ήταν σπάνια. Προπολεμικά καταγράφεται η συμμετοχή του Λάζαρου Στάλιου, ενώ μεταπολεμικά κυριαρχεί η παρουσία του κορυφαίου Έλληνα τενίστα Νίκου (ή Νίκι όπως τον ανέφερε ο διεθνής Τύπος) Καλογερόπουλου. Ο άσος του ιστορικού Όμιλου Αντισφαίρισης Αθηνών, το 1963 κατέκτησε και το Ρολάν Γκαρός και το Γουίμπλεντον στην κατηγορία των τζούνιορς και την επόμενη χρονιά (1964) έφτασε έως τον 4ο γύρο των ανδρών.
Έπρεπε να περάσει μισός αιώνας για να έρθει ο Στέφανος Τσιτσιπάς και να ισοφαρίσει τις διακρίσεις του Καλογερόπουλου. Το 2016 στην κατηγορία των τζούνιορς κατέκτησε το διπλό του Γουίμπλεντον με παρτενέρ τον Εσθονό Κένεθ Ράισμα. Και πέρυσι (2018) έφτασε έως τον Δ' γύρο των ανδρών.
Σήμερα (01/07), ο Στέφανος Τσιτσιπάς -ο οποίος βρίσκεται στην 7η θέση της κατάταξης του τουρνουά- θα αντιμετωπίσει τον Ιταλό, Τόμας Φαμπιάνο, ο οποίος είναι το Νο 108 στην παγκόσμια κατάταξη. Αν ο Έλληνας τενίστας προκριθεί, θα αντιμετωπίσει στον δεύτερο γύρο τον Ίβο Κάρλοβιτς.
Στις γυναίκες η Αγγελική Κανελλοπούλου μόνο μία φορά αγωνίσθηκε στο κυρίως ταμπλό, αλλά χωρίς επιτυχία (1986). Η Λένα Δανιηλίδου είναι αυτή που διατηρεί μέχρι σήμερα την κορυφαία παρουσία Ελληνίδας στην διοργάνωση, όταν το 2002 έφτασε έως τον Δ΄ γύρο, ενώ το 2006 στο διπλό έφτασε έως τα προημιτελικά. Η Μαρία Σάκκαρη από την δική της μεριά, το 2017 πραγματοποίησε την καλύτερη μέχρι τώρα εμφάνισή της, φτάοντας έως τον Γ' γύρο.
Η 23χρονη Ελληνίδα τενίστρια θα αντιμετωπίσει στον πρώτο γύρο του ιστορικού Grand Slam την Μπερνάντα Πέρα (01/07, 13.00).
Μπορεί το τένις σε μια πρόδρομη μορφή να πρωτοεμφανίζεται σε γαλλικά μοναστήρια την εποχή του Μεσαίωνα και ο Λουδοβίκος ο 10ος να διεκδικεί την... πατρότητά του, όταν του την «έδωσε» μία ημέρα που βαριόταν και άρχισε να χτυπά ένα μπαλάκι με την παλάμη του, όμως η σύγχρονη μορφή του και η κωδικοποίησή του σε αθλητικό παιχνίδι είναι βρετανική υπόθεση κι ας διατηρεί πεισματικά ως ονομασία, την γαλλική ρίζα της λέξης.
Ήταν το 1856 όταν ο εκκεντρικός νομικός και στρατιωτικός Χάρι Τζεμ, αποφάσισε να εκμεταλλευτεί τις ρακέτες για να αθλείται μαζί με τους φίλους του. Και ήταν το 1859 όταν καταγράφεται στο Μπέρμιγχαμ το πρώτο παιχνίδι στην Ιστορία, ανάμεσα στον Τζεμ και τον φίλο του Αουγκούριο Περέιρα. Έως το 1865 είχαν καθοριστεί οι βασικοί κανόνες του παιχνιδιού, το 1874 ιδρύθηκε η πρώτη λέσχη τένις με την ονομασία «The All England Lawn Tennis and Croquet Club» και εκεί στο γήπεδό της, μόλις τρία χρόνια αργότερα, το 1877, θα δημιουργηθεί το παλαιότερο τουρνουά του κόσμου... Το θρυλικό τουρνουά τένις, στο γήπεδο με χόρτο του Γουίμπλεντον!
ΕΝΑΣ ΘΡΥΛΟΣ ΓΕΝΝΙΕΤΑΙ
Η πρώτη διοργάνωση άρχισε στις 9 Ιουλίου 1877. Ο Τύπος της εποχής αναφέρει πως περισσότεροι από 200 θεατές κατέλαβαν έναν ολόκληρο λόφο για να παρακολουθήσουν τον μεγάλο τελικό και τον θρίαμβο του Σπένσερ Γκορ, του πρώτου νικητή στην ιστορία. Το 1884 θα δημιουργηθεί και το γυναικείο τουρνουά, με πρώτη νικήτρια την Μοντ Γουάτσον, η οποία στον τελικό νίκησε την αδελφή της Λίλιαν. Την ίδια χρονιά θα μπει στο πρόγραμμα και το διπλό των ανδρών, ενώ τέσσερα χρόνια αργότερα θα αρχίσει και το μεικτό διπλό, μόνο που θα διεξάγεται πότε στο Λίβερπουλ και πότε στο Μάντσεστερ.
Στο Γουίμπλεντον θα «μετακομίσει» το 1913 και την ίδια χρόνια θα αρχίσει και το διπλό γυναικών. Το 1905 η Αμερικανίδα Μέι Σάτον θα γίνει η πρώτη μη Βρετανίδα που θα κατακτήσει το τουρνουά, ενώ την ίδια χρονιά στους άντρες ο Αυστραλός Νόρμαν Μπρουκς θα γίνει ο πρώτος μη Βρετανός που θα φτάσει στον τελικό. Μπορεί τότε να μην νίκησε, αλλά δύο χρόνια αργότερα, το 1907, ο Μπρουκς θα τα καταφέρει και θα γίνει ο πρώτος μη Βρετανός τροπαιούχος.
Το 1922 η ιδρυτική λέσχη μετακόμισε από το Worple Road στη σημερινή θέση της Church Road, ωστόσο η ονομασία του κεντρικού γηπέδου ως Γουίμπλεντον διατηρήθηκε.
Η... ΓΑΛΛΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
Από το 1915 έως το 1918 το τουρνουά θα διακοπεί λόγω του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου (κάτι που θα ξανασυμβεί την περίοδο 1940-1945, λόγω του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου). Με την επανέναρξή του θα «λάμψει» η παρουσία της εκπληκτικής Σουζάν Λενγκλέν. Η μεγαλύτερη μορφή στην ιστορία του γαλλικού τένις, δεν θα ξεκινήσει την πορεία της προς τη δόξα από το Ρολάν Γκαρός, αλλά από το Γουίμπλεντον! Εκεί το 1919 θα κατακτήσει για πρώτη φορά ένα μεγάλο τρόπαιο και θα συνεχίσει να νικά για μια πενταετία, ενώ συνολικά θα κατακτήσει το τουρνουά 6 φορές μέσα σε 7 χρόνια. Την θριαμβευτική πορεία της στο Ρολάν Γκαρός θα την ξεκινήσει το 1920 και την ίδια χρονιά θα στεφθεί και Ολυμπιονίκης.
Όμως η Λενγκλέν δεν είναι η μόνη γαλλική παρουσία που κυριαρχεί τη δεκαετία του ’20 στο Γουίμπλεντον. Είναι και στους άνδρες οι... τρεις από τους επονομαζόμενους «τέσσερις σωματοφύλακες» του γαλλικού τένις. Οι Ζαν Μποροτρά, Ρενέ Λακόστ και Ανρί Κοσέ θα μονοπωλήσουν τους τίτλους από το 1924 έως και το 1929, κατακτώντας από δύο ο καθένας.
Ο ΦΡΕΝΤ ΠΕΡΙ
Μέχρι το 1921 υπήρχε ένας αυστηρός κανόνας. Ο τροπαιούχος της προηγούμενης χρονιάς έπαιζε απευθείας στον τελικό! Κοινώς, στο τουρνουά μετείχαν όλοι οι άλλοι, μέχρι να βγει αυτός που θα πήγαινε στον τελικό για να τον αντιμετωπίσει και να διεκδικήσει τον τίτλο του. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, πολλοί τενίστες να έχουν δημιουργήσει ένα σερί τροπαίων, δίνοντας μόνο ένα ματς κάθε χρονιά (τον τελικό δηλαδή). Κάπως έτσι ο Γουίλιαμ Ρένσοου έφτασε τους 7 τίτλους μέσα σε 9 χρόνια (1881-1889) και ο Λόρενς Ντόχερτι τους 5 τίτλους μέσα σε μια πενταετία (1902-1906).
Αυτό σταματάει οριστικά το 1922 και θα αποτελέσει την αρχή για να δημιουργηθούν οι γνήσιοι θρύλοι του Γουίμπλεντον και ανάμεσά τους θα ξεχωρίσει προπολεμικά ο θρύλος του Φρεντ Πέρι.
Δεν είναι μόνο οι τρεις τίτλοι που κατέκτησε από το 1934 έως και το 1936 ο γεννημένος στο Πόρτγουντ το 1909 Άγγλος τενίστας, ούτε είναι το ότι την ίδια περίοδο κατέκτησε τον τίτλο και στα άλλα τρία Grand Slam (Αυστραλία, Ρολάν Γκαρός και ΗΠΑ), αλλά είναι και το παίξιμό του, που θα καθηλώσει και θα γοητεύσει τους πάντες και θα δημιουργήσει μια σχολή ολόκληρη. Ένας απόλυτος παίκτης με απόλυτο στιλ παιχνιδιού. Παράλληλα, είναι και η όλη παρουσία του που θα τον επιβάλει ως τον μεγάλο «σταρ» της εποχής. Εκείνα τα «V» άσπρα πουλοβεράκια που φορούσε κι εκείνα τα άσπρα μπλουζάκια που θα λανσάρει, θα κατακτήσουν τη μόδα και θα γίνουν «σήμα κατατεθέν» μιας βιομηχανίας που άνθισε, όταν ο Φρεντ Πέρι αποχώρησε από τα γήπεδα. Γιατί, αν οι Γάλλοι είχαν τα «Λακόστ» με το κροκοδειλάκι, οι Άγγλοι είχαν πλέον τα «Φρεντ Πέρι» με το δάφνινο στεφάνι.
Ο Φρεντ Πέρι θα είναι και ο τελευταίος Βρετανός που θα κατακτήσει το Γουίμπλεντον για σχεδόν 80 χρόνια, μέχρι να έρθει το 2013 ο Σκωτσέζος Άντι Μάρεϊ και να ξαναφέρει το τρόπαιο σε βρετανικά χέρια. Στις γυναίκες, μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι μοναδικές Βρετανίδες που θα κατακτήσουν το Γουίμπλεντον θα είναι η Άντζελα Μόρτιμερ το 1961, η Αν Τζόουνς το 1969 και η Βιρτζίνια Γουέιντ το 1977.
ΟΙ... ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ
Κι επειδή το Γουίμπλεντον είναι βρετανική υπόθεση, μοιραία οι παραδόσεις που δημιουργήθηκαν πορεύθηκαν μαζί του σχεδόν για έναν αιώνα, αν και είναι γεγονός πως οι περισσότερες από αυτές έχουν ξεθωριάσει πλέον. Είναι παράδοση η διοργάνωση να αρχίζει στα τέλη Ιουνίου ή τις πρώτες ημέρες του Ιουλίου, ακριβώς δύο εβδομάδες μετά την ολοκλήρωση του τουρνουά Queen’s. Και παραδοσιακά η διοργάνωση των ανδρών ονομάζεται Gentlemen και των γυναικών Ladies και όχι Men και Women.
Από εκεί και πέρα, η υποχρέωση για δεκαετίες τα ρούχα των αθλητών να είναι λευκά ή κυρίως λευκά, η υποχρέωση να αναγράφεται στις γυναίκες και το επώνυμο του συζύγου, φυσικά τα περίφημα Ball Boys (αργότερα και Girls), που πρωτοεμφανίστηκαν στο Γουίμπλεντον και έγινε σύντομα παράδοση να προέρχονται από συγκεκριμένα ιστορικά σχολεία της ευρύτερης περιοχής, αλλά κυρίως η υπόκλιση των παικτών προς τα μέλη της βασιλικής οικογένειας που κάθονταν στο Royal Box για να δουν τον αγώνα, μια βαθιά υπόκλιση τόσο κατά την είσοδο όσο και κατά την έξοδο, είναι μόνο μερικές από τις... παραδόσεις του Γουίμπλεντον. Άλλες χάθηκαν τα τελευταία 20 χρόνια, άλλες συνεχίζουν και αντέχουν μέσα στον χρόνο.
Και ως γνήσια βρετανική υπόθεση έχει και τις... εκκεντρικότητές του. Το Γουίμπλεντον διατηρεί ένα εντελώς δικό του σύστημα αξιολόγησης για την κατάταξη των αθλητών στο κυρίως ταμπλό, όπως τα ενισχυμένα ποσοστά για επιτυχίες ειδικά σε χορτάρινα τουρνουά. Δεν ακολουθεί την παγκόσμια κατάταξη και αυτό πολλές φορές επιφέρει ανατροπές, καθώς το νο 2 ή το νο 3 του κόσμου σε άνδρες και γυναίκες, μπορεί να βρεθούν στην κορυφή του ταμπλό και το νο 1 πιο κάτω. Είναι ένα σύστημα που κατά καιρούς οι τενίστες το έχουν κατακρίνει, αλλά οι Βρετανοί διοργανωτές δεν πτοούνται όταν κάτι το θεωρούν παράδοση!
ΤΟ BBC
Και βέβαια η μεγαλύτερη παράδοση όλων... Η μετάδοση των αγώνων από το BBC. Το ραδιόφωνο βρέθηκε από την πρώτη στιγμή της ύπαρξής του στο Γουίμπλεντον, ενώ από το 1937 άρχισαν και οι πρώτες τηλεοπτικές μεταδόσεις, αρχικά μέσα από ένα κλειστό κύκλωμα, που με το πέρασμα των χρόνων εξελίχθηκε σε μια τηλεοπτική υπερπαραγωγή και καθιερώθηκε μέσα στα κορυφαία δέκα σε θεαματικότητα αθλητικά γεγονότα, που μεταδίδονται τηλεοπτικά παγκοσμίως.
Το BBC συνδέθηκε με το Γουίμπλεντον όσο τίποτα άλλο και δημιούργησε κι αυτό τους δικούς του θρύλους, με κορυφαίο τον σχολιαστή Νταν Μάσκελ, τον οποίο ο κόσμος του τένις αποκάλεσε η «Φωνή του Γουίμπλεντον» και παρέμεινε στη θέση του έως το 1991, που συνταξιοδοτήθηκε. Ο τετράωρος τελικός ανδρών του Γουίμπλεντον το 1967 ήταν και η πρώτη έγχρωμη τηλεοπτική εκπομπή στην ιστορία του Ηνωμένου Βασιλείου.
ΤΟ ΓΗΠΕΔΟ ΚΑΙ ΤΑ ΤΡΟΠΑΙΑ
Το χωρητικότητας 15.000 θεατών κεντρικό γήπεδο είναι το μόνο από τα Grand Slam που «επιμένει» στο γρασίδι, καθώς πρώτα το Αμερικανικό όπεν το 1975 και μετά το Αυστραλιανό όπεν το 1988 το κατήργησαν, ενώ το Ρολάν Γκαρός ήταν και παραμένει χωμάτινο. Από το 1980 και μετά άρχισαν να χτίζονται κι άλλα σύγχρονα γήπεδα τριγύρω για την εξυπηρέτηση του φορτωμένου προγράμματος, όμως το πιο «ξακουστό» θα γίνει το Νο 2 γήπεδο, που θα πάρει και την... καθόλου τιμητική ονομασία «Νεκροταφείο πρωταθλητών». Εκεί μέσα μεγάλοι «αστέρες» του τένις, όπως οι Ίλιε Ναστάζε, Τζον ΜακΈνρο, Μπόρις Μπέκερ, Αντρέ Αγκάσι, Πιτ Σάμπρας, Μαρτίνα Χίνγκις, Μαρία Σαράποβα, Βένους και Σερένα Γουίλιαμς, θα γνωρίσουν οδυνηρούς αποκλεισμούς από τον πρώτο γύρο! Το 2009 εγκαταστάθηκε και στέγη για την περίπτωση δυνατής βροχής.
Από το 1887 το ασημένιο κύπελλο που απονέμεται στους άνδρες φέρει την επιγραφή «All England Lawn Tennis Club Single Handed Championship of the World», ενώ το αντίστοιχο τρόπαιο για τις γυναίκες, που είναι ένας ασημένιος δίσκος, φέρει την επωνυμία «Venus Rosewater Dish» και απονεμήθηκε για πρώτη φορά το 1886. Ωστόσο, τα πρωτότυπα τρόπαια παραμένουν πάντα στο Μουσείο της Λέσχης και στους νικητές δίνονται αντίγραφα.
Τα χρηματικά έπαθλα εντάχθηκαν το 1968, όταν άνοιξε η «πόρτα» για τους επαγγελματίες. Με τα χρόνια τα ποσά εκτινάχθηκαν στα ύψη και στην εποχή μας ξεπερνούν συνολικά κάθε χρονιά τις 25 εκατομμύρια λίρες!
ΟΙ ΠΟΛΥΝΙΚΕΣ
Αν το Ρολάν Γκαρός έχει τον πολυνίκη Ράφαελ Ναδάλ, το Γουίμπλεντον έχει τον πολυνίκη Ρότζερ Φέντερερ. Ο Ελβετός άσος έγινε το 2017 σε ηλικία 36 ετών, ο τενίστας που έχει κατακτήσει το πιο διάσημο τουρνουά περισσότερες φορές από κάθε άλλον στην ιστορία. Με το 8ο κύπελλο ξεπέρασε δύο θρύλους του παρελθόντος, που κατείχαν το ρεκόρ με 7 τρόπαια. Τον Βρετανό Γουίλιαμ Ρένσοου, νικητή από το 1881 έως και το 1889 και τον Αμερικανό Πιτ Σάμπρας, νικητή από το 1993 έως και το 2000. Ο Ρότζερ Φέντερερ από το 2003 έως και το 2012 κατάφερε να ισοφαρίσει το ρεκόρ τους και μετά από μία πενταετία επανήλθε στην κορυφή και έγινε ο αδιαμφησβήτητος «Βασιλιάς του Γουίμπλεντον».
Στις γυναίκες το απόλυτο ρεκόρ κατέχει η Μαριτίνα Ναβρατίλοβα με 9 τρόπαια!
Δείτε στιγμιότυπα από τον τελικό του 2018 μεταξύ Νόβακ Τζόκοβιτς και Κέβιν Άντερσον, στο video που ακολουθεί:
ΑΝΔΡΕΣ
Ρότζερ Φέντερερ (Ελβετία) 8 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2009,
2012, 2017
Γουίλιαμ Ρένσοου (Μ. Βρετανία) 7 1881, 1882, 1883, 1884, 1885, 1886,
1889
Πιτ Σάμπρας (ΗΠΑ) 7 1993, 1994, 1995, 1997, 1998, 1999,
2000
Λόρενς Ντόχερτι (Μ. Βρετανία) 5 1902, 1903, 1904, 1905, 1906
Μπιόρν Μποργκ (Σουηδία) 5 1976, 1977, 1978, 1979, 1980
Ρέτζιναλντ Ντόχερτι (Μ. Βρετανία) 4 1897, 1898, 1899, 1900
Άντονι Γουίλντινγκ (Νέα Ζηλανδία) 4 1910, 1911, 1912, 1913
Ροντ Λέιβερ (Αυστραλία) 4 1961, 1962, 1968, 1969
Νόβακ Τζόκοβιτς (Σερβία) 4 2011, 2014, 2015, 2018
Γουίλφριντ Μπάντλεϊ (Μ. Βρετανία) 3 1891, 1892, 1895
Άρθουρ Γκορ (Μ. Βρετανία) 3 1901, 1908, 1909
Μπιλ Τίλντεν (ΗΠΑ) 3 1920, 1921, 1930
Φρεντ Πέρι (Μ. Βρετανία) 3 1934, 1935, 1936
Τζον Νιούκομπ (Αυστραλία) 3 1967, 1970, 1971
Τζον Μακ Ένρο (ΗΠΑ) 3 1981, 1983, 1984
Μπόρις Μπέκερ (Γερμανία) 3 1985, 1986, 1989
ΓΥΝΑΙΚΕΣ
Μαρτίνα Ναβρατίλοβα (ΗΠΑ) 9 1978, 1979, 1982, 1983, 1984, 1985,
1986, 1987, 1990
Έλεν Γουίλς (ΗΠΑ) 8 1927, 1928, 1929, 1930, 1932, 1933,
1935, 1938
Ντοροθέα Ντάγκλας (Μ. Βρετανία) 7 1903, 1904, 1906, 1910, 1911, 1913
1914
Στέφι Γκραφ (Γερμανία) 7 1988, 1989, 1991, 1992, 1993, 1995,
1996
Σερένα Γουίλιαμς (ΗΠΑ) 7 2002, 2003, 2009, 2010, 2012, 2015,
2016
Μπλανς Μπίνγκλεϊ (Μ. Βρετανία) 6 1886, 1889, 1894, 1897, 1899, 1900
Σουζάν Λενγκλέν (Γαλλία) 6 1919, 1920, 1921, 1922, 1923, 1925
Μπίλι Τζιν Κινγκ (ΗΠΑ) 6 1966, 1967, 1968, 1972, 1973, 1975
Λότι Ντοντ (Μ. Βρετανία) 5 1887, 1888, 1891, 1892, 1893
Σάρλοτ Κούπερ (Μ. Βρετανία) 5 1895, 1896, 1898, 1901, 1908
Βένους Γουίλιαμς (ΗΠΑ) 5 2000, 2001, 2005, 2007, 2008
Λουίζ Μπρόου (ΗΠΑ) 4 1948, 1949, 1950, 1955
Μόριν Κόνελι (ΗΠΑ) 3 1952, 1953, 1954
Μαρία Μπουένο (Βραζιλία) 3 1959, 1960, 1964
Μάργκαρετ Κορτ (Αυστραλία) 3 1963, 1965, 1970
Κρις Έβερτ (ΗΠΑ) 3 1974, 1976, 1981