De-Influencers: H νέα μορφή του influencing στο TikTok που «αγκαλιάζει» η Gen Z

Είτε έχουν εκατομμύρια ακολούθους, είτε μερικές δεκάδες χιλιάδες, οι influencers πλέον αποτελούν την πιο «ασφαλή» λύση για τις εταιρείες που στοχεύουν προώθηση των προϊόντων τους.

Η ισχύς των social media είναι τόσο μεγάλη που ασκεί σημαντική επίδραση στον μέσο χρήστη και στις καταναλωτικές του συνήθειες.

Χαρακτηριστικό είναι πως κατά τη διάρκεια μιας πρόσφατης έρευνας, το 87% των ερωτηθέντων ακολούθησαν μια επωνυμία στα κοινωνικά δίκτυα, επισκέφτηκαν τον ιστότοπό της ή έκαναν μια αγορά στο διαδίκτυο αφού είδαν ένα προϊόν να διαφημίζεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Για αυτό ακριβώς τον λόγο, πλατφόρμες όπως το Instagram και το TikTok, παρουσιάζονται ιδιαίτερα προσοδοφόρες για προωθητικές ενέργειες, χαρίζοντας στους influencers αλλά και τις εταιρείες, την ευκαιρία να αυξήσουν τα κέρδη τους.

Παράλληλα όμως, οι χρήστες όντας επηρεασμένοι από την εμπιστοσύνη που τρέφουν προς το πρόσωπο του εκάστοτε influencer, πολλές φορές δεν συνειδητοποιούν σε τι αφορά πραγματικά το προϊόν που τους προβάλλεται και εν τέλει αγοράζουν.

Με άλλα λόγια, δεν εξετάζουν αν για παράδειγμα ένα συγκεκριμένο προϊόν ομορφιάς το έχουν πραγματικά ανάγκη, ή απλώς επιθυμούν να το αποκτήσουν επειδή τους προτάθηκε από μια εμφανίσιμη influencer.

Το αποτέλεσμα είναι η βιομηχανία των influencers να έχει ανοίξει τον δρόμο προς την υπερκατανάλωση. Αλλά μια νέα τάση, αυτή των de-influencers επιχειρεί να περιορίσει τις αχρείαστες αγορές προϊόντων μέσω των social media.

Ποιος είναι ο ρόλος των de-influencers

Το «De-influencing» είναι ένα ανερχόμενο trend του TikTok που έχει γίνει viral, με κυρίαρχο στόχο να αποτρέπει τους ανθρώπους από το να αγοράζουν οτιδήποτε βλέπουν στα social media.

Οι λεγόμενοι deinfluencers έχουν αυξήσει κατά πολύ τη δημοτικότητά τους το τελευταίο διάστημα. Σύμφωνα με τα στοιχεία του TikTok, από τις 584 εκατομμύρια συνολικές προβολές για το hashtag #deinfluencing, οι 582 σημειώθηκαν τους τελευταίους 12 μήνες.

Πρόκειται για μια τελείως διαφορετική μορφή επιρροής, σύμφωνα με την οποία οι καταναλωτές καλούνται να αξιολογήσουν εάν χρειάζονται ένα αγαθό προτού ξοδέψουν χρήματα για αυτό.

Τέτοιου είδους λογαριασμοί εμφανίζονται όλο και συχνότερα στην πλατφόρμα του TikTok, με τους deinfluencers να υποδεικνύουν στο κοινό τους ότι δεν χρειάζονται ακριβές πολυτέλειες ώστε να αισθάνονται καλά με τον εαυτό τους.

«Αν και δεν νομίζω ότι το influencing είναι κακό, μου αρέσει που κάνουμε ένα βήμα πίσω για να ξανασκεφτούμε πώς καταναλώνουμε όχι μόνο προϊόντα, αλλά και περιεχόμενο», δήλωσε σε πρόσφατη συνέντευξή της στο CNN, η δημιουργός περιεχομένου, Mikayla Mains, η οποία έχει συνδέσει το όνομά της με την κουλτούρα των deinfluencers.

Είναι μια από τις πολλές περιπτώσεις χρηστών που δημοσιεύουν βίντεο στο TikTok σχολιάζοντας προϊόντα που αγόρασαν μέσω των influencers και λέγοντας ότι στην πραγματικότητα, δεν άξιζε να ξοδέψουν τόσα χρήματα για πράγματα που τελικά δεν είχαν ανάγκη.

Στόχος και η προστασία του περιβάλλοντος

Στόχος των deinfluencers πέρα από το «φρένο» στον υπερκαταναλωτισμό μέσω του διαδικτύου, αποτελεί κατ’ επέκταση και η προστασία του περιβάλλοντος.

Από το Zero Waste, το ευρωπαϊκό δίκτυο που στοχεύει στην εξάλειψη των απορριμμάτων στην κοινωνία μας, διαπιστώθηκε ότι 120 δισεκατομμύρια συσκευασίες παράγονται από τη βιομηχανία καλλυντικών κάθε χρόνο.

Μια ποσότητα η οποία ασφαλώς θα μπορούσε να μειωθεί εάν οι καταναλωτές αγόραζαν μόνο προϊόντα που χρησιμοποιούν σε τακτική βάση και δεν πετούσαν τα πράγματα αμέσως μόλις τα έπαιρναν.

Ένα παράδειγμα θύματος του «γρήγορου» μάρκετινγκ είναι η μέση γυναίκα στη Βρετανία η οποία σύμφωνα με στοιχεία, που παρουσιάζει η ιστοσελίδα impakter.com παράγει 527 καλλυντικά απορρίμματα ετησίως.

Πόσο πρέπει να εμπιστευόμαστε τους de-influencers

Στην πραγματικότητα πρέπει κάποιος να κρατάει... μικρό καλάθι, βλέποντας και ακούγοντας όσα του μεταφέρουν οι deinfluencers.

«Πολλοί από τους ανθρώπους που συμμετέχουν στην τάση του deinfluencing ενδιαφέρονται περισσότερο να κάνουν τους ανθρώπους να αισθάνονται άσχημα που ξόδεψαν άσκοπα τα χρήματά τους, χωρίς να τους εξηγούν ακριβώς γιατί», λέει στο CNN, η δημιουργός περιεχομένου, Aria Connor.

Δεν είναι μάλιστα λίγες οι φορές που προσπαθούν να πείσουν τους ανθρώπους να αγοράσουν κάποιο άλλο προϊόν και αυτή η πρακτική δεν ωφελεί καθόλου τους καταναλωτές, όπως παραδέχεται η ίδια.

Συνεπώς δεν είναι ξεκάθαρο αν υπάρχουν deinfluencers που πληρώνονται από αντίπαλες μάρκες για να υποτιμούν συγκεκριμένα προϊόντα εταιρειών.

Αλλά σε γενικές γραμμές, το όλο νόημα ύπαρξης του συγκεκριμένου «κινήματος», δεν είναι το να πάει κόντρα στους influencers αλλά να φέρει την ισορροπία στις κοινωνικές πλατφόρμες που ενθαρρύνουν την υπερκατανάλωση και έχουν κατηγορηθεί για την αύξηση των προβλημάτων ψυχικής υγείας μεταξύ των εφήβων.

Έτσι, εφόσον δεν μπορεί να υπάρξει «τυφλή» εμπιστοσύνη σε καμία από τις δύο πλευρές, «κλειδί» για τους χρήστες αποτελεί η επιφυλακτικότητα απέναντι στα μηνύματα που περνούν μπροστά από τα μάτια τους στα social media.

Διαβάστε επίσης

Η σκοτεινή πλευρά των Social Media - Πώς διαταράσσουν την ψυχική υγεία των νέων

Τεχνητή νοημοσύνη σε ρόλο «Εξολοθρευτή»: Πώς μπορεί να απειλήσει την ανθρωπότητα

Οι ειδικοί πια το λένε ξεκάθαρα: «Η τεχνητή νοημοσύνη απειλεί με εξαφάνιση την ανθρωπότητα»

Δείτε όλο το Weekend Edition εδώ