Κορινθία: Η Λίμνη Βουλιαγμένη ως εναλλακτικός θεματικός τουρισμός (vid)

Στην πραγματικότητα είναι λιμνοθάλασσα με αλμυρό νερό που ανανεώνεται μέσω ενός στενού διαύλου στην άκρη της που την ενώνει με τη θάλασσα. Την γνωρίζουμε ωστόσο ως λίμνη Βουλιαγμένη με την αρχαία ονομασία Εσχατιώτις αλλά και Γοργωπίς και αποτελεί ίσως έναν ιδανικό εναλλακτικό θεματικό τουριστικό προορισμό, μόλις μιάμιση ώρα από την Αθήνα, 16 χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Λουτρακίου πολύ κοντά στην περιοχή του αρχαιολογικού χώρου Ηραίου και στον οικισμό Περαχώρα. Ο επισκέπτης μπορεί να συνδυάσει παράλληλα με το μαγευτικό τοπίο και τη διασκέδαση μια αρχαιολογική περιπλάνηση υψηλών προδιαγραφών.

Με οδηγό τον κ. Σωτήρη Πρωτoπαπά πρώην αρχιφύλακα του Μουσείου και αρχαίου χώρου, το ΑΠΕ—ΜΠΕ πραγματοποίησε ένα τηλεοπτικό οδοιπορικό στην λίμνη καταγράφοντας με κάμερα και drone:

• Τις τουριστικές πλευρές που προσφέρονται γύρω από τη λίμνη
• Τους αρχαιολογικούς χώρους και το Ηραίο, ιδιαίτερα όμως τα τεράστιας σημασίας ευρήματα για το αρχαίο υδραγωγείο που αποτελεί θαύμα κατασκευής για την εποχή
• Τον μοναδικό σε ομορφιά φάρο, που αποτελεί επίσης ένα σπάνιο αξιοθέατο.

Σύμφωνα με μελέτες η λίμνη αποτελεί γεωλογικό φαινόμενο και υπήρχε προ αμνημονεύτων ετών. Ο λόγος που δημιουργήθηκε λέγεται ότι οφείλεται στα υπόγεια στρώματα του υπεδάφους, τα οποία ήταν πολύ σαθρά και σε έναν πολύ μεγάλο σεισμό υποχώρησαν και δημιουργήθηκε η λίμνη.

«Την τρίτη χιλιετία, γύρω στο 2600 π.Χ συναντάμε την πρώτη κατοίκηση στην νοτιοδυτική πλευρά της λίμνης Βουλιαγμένη. Έχουν πραγματοποιηθεί πολλές ανασκαφές και τα ευρήματα και αποτελέσματα που προέκυψαν είναι πολύ σημαντικά. Αρχαιολόγοι και επιστήμονες επισημαίνουν ότι ο οικισμός που αναπτύχθηκε δυτικά του σημερινού διαύλου είναι από τους σημαντικότερους προϊστορικούς χώρους στην Ελλάδα» σημειώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Σωτήρης Πρωτοπαπάς.

«Χαρακτηριστικό είναι ότι σε έναν τάφο μάλιστα σε βάθος 4 μέτρων, μέσα στην πλαγιά του εδάφους σε ένα λοφίσκο βρέθηκαν 20 ταφές - άναρχα βέβαια τοποθετημένα τα οστά- και περίπου 60 πήλινα αγγεία. Το ένα μάλιστα ήταν από πολύτιμο λίθο».

Στα ευρήματα αυτά που επιβεβαιώνουν την κατοίκηση της περιοχής στην 3η χιλιετία π.χ προστέθηκε και ένα σπήλαιο δύο δωματίων που χρησιμοποιούσαν τότε για «οστεοφυλάκιο του οικισμού».

Το θαύμα του Υδραγωγείου

Με τον πρώην αρχιφύλακα του μουσείου, θα επισκεφθούμε το μεγαλύτερο ίσως αξιοθέατο, από πλευράς επιστημονικής και ιστορικής σημασίας της περιοχής, αν και λίγοι το γνωρίζουν: Το αρχαίο υδραγωγείο του ιερού χώρου.

Στην κλιμακωτή είσοδο ο κ. Πρωτοπαπάς εξιστορεί ότι στις ανασκαφές επιβεβαιώθηκε ότι κάποια στιγμή «λόγω της κοσμοσυρροής στον ναό της Ακραίας Ήρας, στο Ηραίο δεν επαρκούσε το νερό. Έπρεπε ή να σταματήσει η λατρεία ή να βρεθεί λύση προκειμένου να έχουν επάρκεια νερού να προσφέρουν στους τότε προσκυνητές του χώρου. Οι Κορίνθιοι μηχανικοί έφτιαξαν ένα τεράστιο, πολύπλοκο και δαιδαλώδες υδραγωγείο, ίσως το σημαντικότερο του αρχαίου κόσμου».

Στην κλιμακωτή είσοδο θα καταγράψουμε 160 σκαλοπάτια που οδηγούν στις πηγές εκεί που έβγαινε το νερό. Φτάνουμε στα 40 μέτρα βάθος.

Αν δει κανείς μέσα τον τρόπο που είναι φτιαγμένο τόσο άρτια το Υδραγωγείο μπορεί κάλλιστα να θεωρήσει «ότι έγινε πριν 20 χρόνια και όχι την αρχαία εποχή».

Πώς έγινε η κατασκευή: «Έχουν λαξεύσει τέσσερα ορύγματα στην επιφάνεια του εδάφους με 40 μέτρα βάθος, 20 μέτρα μήκος και επί δύο το πλάτος. Αυτά ενώνονται με ένα τούνελ που επικοινωνεί με την κλιμακωτή είσοδο. Αυτό το τούνελ καταλήγει σε ένα πηγάδι. Το νερό έφτανε στο ύψος των ορυγμάτων και έρεε στο τούνελ. Στο πηγάδι με έναν μηχανισμό που για πρώτη φορά συναντάμε στον ιερό χώρο της Περαχώρας, αντλούσαν το νερό από τα 40 μέτρα και το έφερναν στην επιφάνεια».

Το ιερό της Ήρας

Ίσως μοναδικό σε μια εξαιρετική παραλία στον κορινθιακό στην άλλη πλευρά της λιμνοθάλασσας θα ανακαλυφθεί τον 7ο αιώνα το ιερό της Ακραίας Ήρας, (=στο άκρο της στεριάς) στο ακρωτήρι Ηραίο. Η επίσημη ναυτική ονομασία σήμερα είναι Μελαγκάβι και δίνει το όνομα και στον επισκέψιμο φάρο στην περιοχή.

Ο φάρος στη βόρεια είσοδο του όρμου της Κορίνθου, τον χωρίζει από τον κόλπο των Αλκυονίδων βόρεια. Οδηγεί τα πλοία που πλέουν στον Κορινθιακό και κινούνται προς το λιμάνι και τη διώρυγα της Κορίνθου. Λειτούργησε το 1897 με πηγή ενέργειας το πετρέλαιο και χαρακτηριστικό μία λευκή αναλαμπή ανά 10 δλ. και φωτοβολία 20 ν.μ.. Κατά την διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου ο φάρος παρέμεινε σβηστός.

Ο ναός της Ήρας είναι ο πρώτος γεωμετρικός ναός με ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά στοιχεία και υπάρχει αντίγραφο στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο των Αθηνών.

Γύρω στο 800 π.Χ οικοδομήθηκε ο πρώτος αψιδωτός ναός της Ήρας, από τον οποίο σήμερα δε σώζεται τίποτα. Κατά τον 6ο αι. π.Χ. ένας καινούργιος ναός της Ήρας κτίστηκε λίγο δυτικότερα. Ήταν δωρικού ρυθμού, με ορθογώνια κάτοψη και διαστάσεις 10,30Χ31μ. Συνοδευόταν από βωμό στα ανατολικά, ο οποίος ήταν επιμήκης και έφερε διακόσμηση τριγλύφων.

«Λέγεται ότι κατασκευάστηκε από τεχνίτες του Άργους, καθώς αυτή την περίοδο στην περιοχή δέσποζε το Άργος» μας λέει ο κ. Πρωτοπαπάς. Καταγράφουμε και ένα εκκλησάκι δίπλα από τον ναό. «Ήταν χτισμένο πάνω στον ναό και με τις ανασκαφές το μετέφεραν» σημειώνει ο πρώην φύλακας του μουσείου στο.

Φεύγουμε από εκεί και θα επισκεφτούμε το στενό δίαυλο που ενώνει τον κορινθιακό με την λίμνη Βουλιαγμένης.

«Στον δίαυλο -όπως στον πορθμό του Ευρίπου- κάθε 6 ώρες τα νερά αλλάζουν ροή και όταν δυναμώσουν με κατεύθυνση προς τον Κορινθιακό είναι πολύ δύσκολο να εισέλθουν τα σκάφη-συνήθως ψαράδικα- και πρέπει να δυναμώσουν τις μηχανές τους για να εισέλθουν στη λίμνη», σημειώνει ο κ Πρωτοπαπάς.

Μεγάλη επισκεψιμότητα

Τα τελευταία χρόνια η περιοχή έχει αναπτυχθεί σχετικά τουριστικά καθώς οι επισκέπτες, συνήθως το καλοκαίρι συνδυάζουν το μπάνιο τους με τον αρχαιολογικό περίπατο. Θα συνομιλήσουμε με την κυρία Αναστασία Παπαδημητρίου, ιδιοκτήτρια εστιατορίου που ζει στην περιοχή με την οικογένεια της από το 1981.

«Την ταβέρνα την έχουμε από το ’93. Το μέρος το αγαπάω, έχει μια θετική αύρα. Εδώ συνδυάζεται και το βουνό και η θάλασσα. Τα νερά είναι πεντακάθαρα. Να σας πω ότι είναι ρηχή, έτσι την προτιμούν πολλές οικογένειες με μικρά παιδιά».

Ωστόσο η τουριστική κίνηση με την πανδημία είχε περιοριστεί και μόλις τους τελευταίους μήνες έχει ξεκινήσει και πάλι να αυξάνεται ολοένα η επισκεψιμότητα.

Στην λίμνη Βουλιαγμένη Κορινθίας μπορεί να φτάσει κανείς περνώντας από το Λουτράκι με κατεύθυνση την Περαχώρα.