Θεσσαλονίκη: Περπατώντας στους δρόμους της μνήμης ενός πολέμου
Ακόμη όμως και σήμερα, αν και έχουν περάσει 100 χρόνια από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ορισμένοι πονούν βλέποντας τα σημάδια που άφησε πίσω του και συγκινούνται όταν συναντούν σε κάποιο μνήμα το όνομα ενός προγόνου τους. Είναι χιλιάδες εκείνοι που επισκέπτονται τα μνημεία και τα στρατιωτικά νεκροταφεία ανά τον κόσμο, για να δουν ένα γνωστό όνομα και να αποτίσουν φόρο τιμής, με τον δικό τους τρόπο. Είναι και άλλοι που θέλουν απλώς να "ταξιδέψουν" νοερά στην ιστορία είτε από προσωπικό είτε από ακαδημαϊκό ενδιαφέρον, όπως λένε οι τουριστικοί πράκτορες, στο πλαίσιο ενός είδους τουρισμού που ονομάζεται "memorial tourism" ή αλλιώς ιστορικός περιηγητικός τουρισμός.
Η Θεσσαλονίκη και η ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας είναι μια περιοχή πλούσια σε μνημεία λόγω της ελληνικής συμμετοχής στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Με την άφιξη των συμμαχικών δυνάμεων και τη δημιουργία του "Μακεδονικού Μετώπου", το οποίο λέγεται αλλιώς και "Μέτωπο της Θεσσαλονίκης" άρχισαν να γράφονται οι σελίδες μιας ιδιαίτερης ιστορικής κληρονομιάς.
"Αυτή την κληρονομιά θέλουμε να αξιοποιήσουμε και να αναδείξουμε προβάλλοντας την περιοχή και κάνοντας γνωστή την ιστορία της" αναφέρει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αντιδήμαρχος Τουρισμού και Διεθνών Σχέσεων του δήμου Θεσσαλονίκης, Σπύρος Πέγκας. Με αυτό το στόχο, ο δήμος Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο Μακεδονίας και τουριστικούς φορείς συμμετέχει σε ένα σύνολο δράσεων. Μια από αυτές είναι η παρουσίαση των βρετανικών μνημείων και ο ρόλος του "Μακεδονικού Μετώπου" στην έκβαση του πολέμου, που όπως επισημαίνει ο επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Βαλκανικών Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Βλάσης Βλασίδης, δεν είναι ευρέως γνωστός. "Η παρουσίαση θα γίνει τον Μάρτιο στο Λονδίνο σε ειδική εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί σε συνεργασία με την Κοινοπολιτειακή Επιτροπή Στρατιωτικών Τάφων και το Αυτοκρατορικό Μουσείο Πόλεμου Μεγάλης Βρετανίας, που αφορά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και πέρα από το ακαδημαϊκό ενδιαφέρον θα έχει και τουριστικό ενδιαφέρον" σημειώνει ο κ.Βλασίδης.
"Θα δείξουμε όλα τα μνημεία και σημεία ιστορικού ενδιαφέροντος σε ακαδημαϊκούς, σε συλλόγους βετεράνων πολέμου και τουριστικούς πράκτορες, καθώς μετά την παρουσίαση από τον καθηγητή θα ακολουθήσουν και επαγγελματικές συναντήσεις (B2B)" επισημαίνει ο κ.Πέγκας.
Το παράδειγμα των Σέρβων
"Είναι ένα ανεπτυγμένο είδος τουρισμού, ειδικά στο εξωτερικό, με τουρίστες υψηλού οικονομικού επιπέδου" σημειώνει ο κ.Βλασίδης. "Έχουμε άλλωστε το παράδειγμα των Σέρβων που επισκέπτονται κατά χιλιάδες το σερβικό τμήμα των Συμμαχικών Στρατιωτικών Κοιμητηρίων Ζεϊτινλίκ στην περιοχή της Σταυρούπολης. Μονο για το 2016, ήταν περισσότεροι απο 250.000, ενώ όπως μας είπε ο φύλακας του κοιμητηρίου Πρέτραγκ Μελντέλκοβιτς την παραμονή της Πρωτοχρονιάς είχε 12 λεωφορεία" προσθέτει.
"Το κύμα των Σέρβων που έρχεται στη Θεσσαλονίκη και δεν παραλείπει να επισκεφθεί τα συγκεκριμένα κοιμητήρια έχει αυξηθεί τα δυο-τρία τελευταία χρόνια. Αντίστοιχο ενδιαφέρον επιθυμούμε να δούμε και από τους Άγγλους και Γάλλους" σημειώνει ο καθηγητής.
Στη Θεσσαλονίκη υπάρχουν τέσσερα από τα συνολικά 14, που βρίσκονται στη βόρεια Ελλάδα, κοιμητήρια της Κοινοπολιτειακής Επιτροπής Στρατιωτικών Τάφων.
Τα τέσσερα βρετανικά κοιμητήρια συμπεριλαμβάνονται στα 20 ιστορικά κοιμητήρια που καταγράφονται στο χάρτη
«Θεσσαλονίκη Ιστορικά και Στρατιωτικά Κοιμητήρια» που, όπως υπενθυμίζεται, έχει εκδώσει ο δήμος, στο πλαίσιο όλων αυτών των δράσεων, που έγιναν με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου.
Κοινή δράση Θεσσαλονίκης-Κιλκίς
Το αυξημένο ενδιαφέρον των τοπικών αρχών και φορέων για την ανάδειξη του ιστορικού πλούτου της Θεσσαλονίκης και της ευρύτερης περιοχής του Κιλκίς καταγράφεται όλο και πιο έντονα το τελευταίο διάστημα. Ήδη, σε αυτό το πλαίσιο έχει δρομολογηθεί καμπάνια για την προβολή των μνημείων του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, σε συνεργασία με τον Οργανισμό Τουριστικής Προβολής και Μάρκετινγκ Ν. Θεσσαλονίκης και την Περιφερειακή Ενότητα Κιλκίς, υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, όπως επισημαίνει η υπεύθυνη καμπάνιας, σύμβουλος τουριστικού μάρκετινγκ, Σοφία Μπουρνατζή.
"Η Θεσσαλονίκη και το Κιλκίς είναι οι δύο περιοχές με το μεγαλύτερο όγκο μνημείων και μπορούν να ενταχθούν στον χάρτη των προσκυνηματικών διαδρομών μνημείων Α' Παγκοσμίου Πολέμου μέσω τουριστικών προγραμμάτων ιστορικού ενδιαφέροντος" σημειώνει.
"Ας μην ξεχνάμε ότι στα Συμμαχικά Κοιμητήρια της Θεσσαλονίκης και του Κιλκίς βρίσκονται πάνω από 30.000 χιλιάδες τάφοι πεσόντων" υπογραμμίζει, υπενθυμίζοντας ότι στο Κιλκίς σημειώθηκαν οι μάχες του Σκρα και της Δοϊράνης.
Στο νέο αυτό τουριστικό προϊόν μπορούμε προσθέσουμε τα δύο πολεμικά μουσεία που υπάρχουν στη Θεσσαλονίκη και το Κιλκίς, τα οποία εκθέτουν συλλογές από αντικείμενα και οπτικοακουστικό υλικό του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.
Ο προσκυνηματικός ή ιστορικός τουρισμός συνδυάζεται και με την ευρύτερη ανάδειξη της περιοχής. Όπως άλλωστε σημειώνει η κ. Μπουρνατζή, ο επισκέπτης του μνημείου της Δοϊράνης, για παράδειγμα, δεν μπορεί να μείνει ασυγκίνητος από την ομορφιά του τοπίου και της λίμνης όπως φαίνεται από ψηλά.