Σαγκάη... η Νέα Υόρκη της Κίνας (photos)
Η Κίνα διανύει το έτος του Πετεινού, που συμβολίζει τον δυναμισμό. Και αν κάποιος θέλει να γνωρίσει ακριβώς αυτό το χαρακτηριστικό της κινεζικής κοινωνίας πρέπει να επισκεφθεί την Σαγκάη. Σανχάη την προφέρουν οι Κινέζοι, που σημαίνει «η πόλη δίπλα στην θάλασσα».
Μια σύγχρονη μητρόπολη με χαρακτήρα... πετεινού
Η Σαγκάη είναι μια πόλη με πολυκύμαντη ιστορία. Ένα μικρό λιμάνι, μια πόλη δίπλα στην θάλασσα, είδαν οι Ευρωπαίοι τυχοδιώκτες και αποικιοκράτες στα τέλη του 19ου αιώνα, κι εκεί συνάντησαν την πλούσια κινεζική κουλτούρα. Αυτό το λιμάνι, τα τελευταία 30 χρόνια αναπτύσσεται με ραγδαίους ρυθμούς και έχει αποκτήσει πλέον την ταυτότητα ενός διεθνούς οικονομικού, εμπορικού και ναυτιλιακού κέντρου. Με χαρακτήρα... πετεινού, δηλαδή με δυναμισμό και αυταρέσκεια, η σύγχρονη μητρόπολη γίνεται πεδίο όπου συναντιούνται η νέα κοσμοαντίληψη των Κινέζων με το αμερικανικό και ευρωπαϊκό ενδιαφέρον για επενδυτικές ευκαιρίες στην Ασία.
Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, η Σαγκάη έχει εξελιχθεί σε μία μητρόπολη 24 εκατομμυρίων κατοίκων, σημείο αναφοράς για την ανατολική Ασία και είναι πλέον ο πρώτος σταθμός που κάνουν οι ξένοι που επισκέπτονται την Κίνα, είτε για τουρισμό, είτε – κυρίως- για επιχειρηματικές επαφές. Η Σαγκάη ανοίγει διαρκώς νέους δρόμους και βρίσκεται στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος, όχι μόνο για τις επενδυτικές δυνατότητες, αλλά και για το Φεστιβάλ Τουρισμού που διοργανώνεται εκεί κάθε χρόνο, το Διεθνές Φεστιβάλ Τεχνών, το γκραν-πρι της Formula-1, και τις πολλές άλλες εμπορικές, πολιτιστικές και αθλητικές διοργανώσεις υψηλού επιπέδου. Η Σαγκάη εξυπηρετεί τους επισκέπτες με δύο διεθνή αεροδρόμια και τις 115.000 ξενοδοχειακές κλίνες που διαθέτει.
Επισκεπτόμαστε την πόλη λίγες μέρες πριν μπει το έτος του Πετεινού, προσκεκλημένοι της Κινεζικής Εθνικής Υπηρεσίας Τουρισμού (CNTA) και της Υπηρεσίας Τύπου και Δημοσίων Σχέσεων του Ελληνοκινεζικού Επιμελητηρίου. Τα οργανωτικά θέματα του ταξιδιού έχουν ρυθμιστεί άψογα από το Silk Road Travel και καταλύουμε σε ξενοδοχείο στον μεγαλύτερο πεζόδρομο της Σαγκάης, την οδό Νανζίνγκ, όπου οι επισκέπτης μπορεί να αισθανθεί τον παλμό της σύγχρονης Κίνας, που πατάει γερά στην Ανατολή και λοξοκοιτάει στη Δύση.
Η “πόλη των ομήρων” και το “Παρίσι της Ανατολής”
Πριν από 150 χρόνια, λέει στο Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η ξεναγός μας, η πόλη είχε μόνο ένα εκατομμύριο κατοίκους, αριθμός πολύ μικρός για τα δεδομένα της Κίνας. Στα μέσα του 19ου αιώνα, οι Άγγλοι έστειλαν σε αυτό το ασιατικό λιμάνι ένα καράβι με ανεπιθύμητους. Όσοι στοιβάχτηκαν, τότε, σ΄ αυτό το καράβι είχαν στη διάθεσή τους άφθονο οινόπνευμα. Παραδόθηκαν εύκολα στο ποτό κι όταν αντιλήφθηκαν ποια ήταν η μοίρα τους ήταν πια αργά για να επιστρέψουν στην Αγγλία. Αισθάνονταν “όμηροι”, “απαχθέντες” και γι αυτό, εκείνοι οι πρώτοι Άγγλοι που έφθασαν στην κινεζική ακτή συνήθιζαν να λένε πως “Σαγκάη” σημαίνει “η πόλη των ομήρων”.
Από τις αρχές του 20ου αιώνα, η Σαγκάη είχε ήδη τα χαρακτηριστικά μιας μητρόπολης της Άπω Ανατολής, την έλεγαν και “Παρίσι της Ανατολής”, καθώς είχε γίνει πόλος έλξης για επιχειρηματίες, τυχοδιώκτες και διασημότητες.
Η Σαγκάη, που οι Κινέζοι την προφέρουν “Σαν- Χάη” , είναι η σύγχρονη εικόνα μιας χώρας με πανάρχαιη ιστορία, μια μητρόπολη του κόσμου με κινεζική ταυτότητα, είναι ακριβώς αυτό που σημαίνει το όνομά της: η πόλη δίπλα στη θάλασσα. Μια πόλη που της προσδίδει γοητεία ο ποταμός Χουάνγκπου, πριν πάει να συναντήσει τον ωκεανό. Όσοι έχουν γεννηθεί εδώ υιοθετούν τον πιο γοητευτικό μύθο, που θέλει την Σαγκάη να γεννιέται από τον ποταμό Χουανγκπού.
Ο τρόπος με τον οποίον οργανώθηκε η ανάπτυξη της πόλης στις όχθες του ποταμού και απλώθηκε ο αστικός ιστός για να φιλοξενήσει τα εκατομμύρια των κατοίκων και των επισκεπτών, παρουσιάζεται με εντυπωσιακό τρόπο στο Εκθεσιακό Κέντρο Αστικής Ανάπτυξης, που στεγάζεται σε ένα υπερσύγχρονο κτήριο στην Πλατεία του Λαού. Εδώ βρίσκεται η μακέτα της κεντρικής Σαγκάης, που κέρδισε μια θέση στο βραβείο των ρεκόρ Γκίνες, ως η μεγαλύτερη μακέτα πόλης στον κόσμο. Εδώ ξετυλίγεται με σεβασμό η ιστορία της πόλης, από τότε που ήταν ένα πολύβουο ασιατικό λιμάνι, που εξελίχθηκε σε σημείο αναφοράς της ευρωπαϊκής αποικιοκρατίας, για να φτάσει να γίνει η σύγχρονη μητρόπολη.
Μια μητρόπολη που εντυπωσιάζει από την αρχιτεκτονική των κτιρίων, που αποπνέει τη δυναμική της. Τα υπερσύγχρονα κτίρια είναι σα να συμμετέχουν σε έναν άτυπο διαγωνισμό αρχιτεκτονικής για την ανάδειξη του πολιτισμικού DNA της πόλης. Ουρανοξύστες που συνδυάζουν μπετόν, μέταλλο και γυαλί, λογχίζουν τον ουρανό, αλλά συγχρόνως στέκονται με σεβασμό δίπλα στα αρχιτεκτονήματα της περιόδου της αποικιοκρατίας. Συνδυασμός που αναδεικνύεται στις δύο όχθες του ποταμού Χουανγκπού, όπου αξίζει ν΄ αφιερώσουμε αρκετές ώρες.
Οι ψηφίδες της σύγχρονης κινεζικής κοινωνίας
Η ξεναγός που μας έχει παραχωρήσει η Κινεζική Εθνική Υπηρεσία Τουρισμού (CNTA) απαντά πρόθυμα στις ερωτήσεις του Αθηναϊκού - Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων. Υπάρχει ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα; την ρωτώ. “Ναι”, λέει κατηγορηματικά και εξηγεί: στην Κίνα των πολλών ευκαιριών και των μεγάλων προκλήσεων, υπάρχει ενιαία κοινωνική πολιτική για να μην βρίσκεται ο πολίτης κάτω από τα όρια της φτώχειας. Αλλά σε κάθε επαρχία, ανάλογα με το κόστος ζωής διαμορφώνεται και σε διαφορετικά επίπεδα το όριο του ελάχιστου εισοδήματος. Στη Σαγκάη, μία από τις πλέον αναπτυγμένες και τις πιο ακριβές περιοχές της Κίνας το κατώτατο εισόδημα για τον υπάλληλο καθαριότητας του δήμου είναι 5.000 γιουάν, ενώ ο αξιωματούχος του δημοσίου παίρνει μισθό τουλάχιστον 8.000 γιουάν. (Η ισοτιμία του ευρώ με το γιουάν -το κινεζικό νόμισμα αποκαλείται και “ρεμίμπι”- είναι περίπου 1 προς 7,3). Όταν κάποιος συνταξιοδοτείται, έχοντας υπηρετήσει ως διευθυντικό στέλεχος σε υπηρεσία του δημοσίου, εξασφαλίζει σύνταξη 6.000 γιουάν, ποσό που είναι διπλάσιο σε σχέση με τον μέσο όρο του εισοδήματος ενός συνταξιούχου. Και που κυμαίνεται το κόστος για τα βασικά έξοδα του νοικοκυριού; Φως, νερό, τηλέφωνο κοστίζουν περίπου 1.000 γιουάν τον μήνα στη Σαγκάη, σε ένα διαμέρισμα σε μεσαία συνοικία. Γιατί προφανώς υπάρχουν και οι ακριβές συνοικίες, με υψηλότερο κόστος συντήρησης σπιτιού. Το ζευγάρι που επιλέγει να φοιτήσει το παιδί του στο δημόσιο σχολείο θα πρέπει να πληρώσει περίπου 450-500 γιουάν τον μήνα για το νηπιαγωγείο και το δημοτικό σχολείο. Το δημόσιο κολέγιο στοιχίζει 6.000 γιουάν το χρόνο, ποσό στο οποίο προστίθενται και 800 γιουάν για την φοιτητική εστία. Όμως στη Λάσα, την πρωτεύουσα της αυτόνομης περιοχής του Θιβέτ, όπου το κόστος της ζωής είναι πολύ χαμηλότερο από εκείνο της Σαγκάης, ο δημόσιος υπάλληλος κερδίζει περίπου 2.000 γιουάν, όταν μάλιστα έχει θέση ευθύνης. Η πολιτεία μεριμνά κατ΄ αυτόν τον τρόπο για την εγγύηση ενός ελάχιστου εισοδήματος που εξασφαλίζει αξιοπρεπή διαβίωση, αλλά με τις διαφορές στις αμοιβές που διαμορφώνονται στις διάφορες επαρχίες της Κίνας, δημιουργείται και ένα καθεστώς ανισοκατανομής του παραγόμενου πλούτου. Κι αυτός είναι ένας από τους λόγους που ενισχύουν το ρεύμα εσωτερικής μετανάστευσης, με τους φιλόδοξους νέους να συγκεντρώνονται στα αστικά κέντρα αναζητώντας περισσότερες ευκαιρίες από εκείνες που δίνουν οι αγροτικές περιοχές.
Μίαν εύλογη ερώτηση που προκύπτει, αν λάβουμε υπόψη το πολιτικό σύστημα στην Κίνα, είναι κατά πόσο μπορεί ένας πολίτης να αγοράσει δικό του σπίτι ή αυτοκίνητο. Η απάντηση είναι κατηγορηματική: ναι, μπορεί. Ισχύουν οι νόμοι της αγοράς και της ζήτησης και γι αυτό στη Σαγκάη, με τις μεγάλες ευκαιρίες, τις πολλές προκλήσεις και την προσέλκυση εκατομμυρίων μεταναστών από ολόκληρη την Κίνα, η αξία της γης είναι μεγάλη. Μία μονοκατοικία 200 τετραγωνικών κοστίζει περίπου 8 εκατομμύρια γιουάν, ποσό που δεν μπορεί βεβαίως να συγκεντρωθεί εύκολα. Η τιμή του ΙΧ αυτοκινήτου έχει μεγάλες διακυμάνσεις. Ένα μικρού κυβισμού κινεζικής εταιρίας αυτοκίνητο κοστίζει γύρω στις 100 χιλιάδες γιουάν, αλλά αν κάποιος θέλει να επιδείξει την ευρωστία του, μπορεί με 300 χιλιάδες να αποκτήσει ένα αυτοκίνητο γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας, της τάξεως των 2.000 κυβικών. Σε μία χώρα περίπου 1,5 δισεκατομμυρίων ανθρώπων, όπου κάθε οικογένεια διαθέτει ΙΧ, το ενδιαφέρον των ευρωπαϊκών και αμερικανικών αυτοκινητοβιομηχανιών είναι τεράστιο και γι αυτό το λόγο έχουν επενδύσει στη δημιουργία μεγάλων μονάδων στην Κίνα. Έτσι εξηγείται γιατί στον αυτοκινητόδρομο από το αεροδρόμιο προς το κέντρο της Σαγκάης παρατηρούμε πολλά πολυτελή αμερικανικά και ευρωπαϊκά αυτοκίνητα, που σε κάνουν να πιστέψεις πως βρίσκεσαι στη "Μέκκα" του δυτικού καπιταλισμού.