Διαλειμματική νηστεία: Μία διατροφική μόδα ή ήρθε για να μείνει; Πόσο αποτελεσματική είναι;

Η μεταβολική υγεία χτίζεται πάνω σε πέντε βασικούς πυλώνες. Οι τρείς πρώτοι είναι γενικά γνωστοί: το γενετικό μας υπόστρωμα, δηλαδή τα γονίδια που κουβαλάμε, η σωστή διατροφή και η απαιτούμενη άσκηση σχεδόν καθημερινά. Αυτά τα ξέραμε εδώ και περίπου 25 χρόνια. Τα τελευταία όμως 5-10 χρόνια έχουν προστεθεί αρκετές πληροφορίες από τη βιβλιογραφία που δείχνουν ότι η σωστά δομημένη νηστεία και η κατανάλωση πολύ συγκεκριμένων τροφών συμβάλλει στην μεταβολική υγεία. Τα γονίδια μας παρόλο που πιστεύαμε ότι παίζουν σημαντικό ρόλο, η σύγχρονη βιβλιογραφία δείχνει ότι παίζουν ρόλο σε ποσοστό το πολύ 15%. Όλο το υπόλοιπο, το κάνει η σωστή νηστεία, η σωστή διατροφή και η άσκηση.

Ας εξηγήσουμε καταρχάς τι είναι η διαλειμματική νηστεία. Με τον όρο διαλειμματική νηστεία ονομάζουμε το διατροφικό μοτίβο όπου περίοδοι αποχής ή περιορισμένης κατανάλωσης τροφής και ποτών για ορισμένες ώρες, εναλλάσσεται από περιόδους σίτισης. Μπορεί να έχει διάφορες μορφές όπως με το να νηστεύετε ή να περιορίζετε σημαντικά τις θερμίδες σας για κάποιες μέρες και να τρώτε κανονικά τις επόμενες (δίαιτα 5/2) ή κάνοντας το γνωστό μοτίβο το 16:8, στο οποίο μπορείτε να φάτε μόνο κατά την διάρκεια μίας καθορισμένης χρονικής περιόδου κάθε ημέρας (π.χ. από τις 10 το πρωί έως τις 6 το απόγευμα).

Τι δείχνουν οι έρευνες

Τελευταίες έρευνες δείχνουν ότι τα κύτταρα ανταποκρίνονται στη νηστεία με προσαρμοστικούς μηχανισμούς, οι οποίοι βελτιώνουν τη ρύθμιση των επιπέδων γλυκόζης, αυξάνουν την αντίσταση στο στρες και καταστέλλουν τη φλεγμονή. Οι μηχανισμοί αυτοί είναι αποτέλεσμα της ενεργοποίησης της άμυνας του οργανισμού απέναντι στο οξειδωτικό και μεταβολικό στρες και άλλων μηχανισμών που απομακρύνουν ή επιδιορθώνουν τα κατεστραμμένα μόρια. Επειδή η πλειονότητα των ανθρώπων κατανέμουν τις θερμίδες τους σε πολλαπλά γεύματα μέσα στην ημέρα, δεν επωφελούνται τελικά από τα οφέλη αυτά. Τα συχνά γεύματα δεν φαίνεται να είναι τελικά τόσο ευεργετικά για όλους και αυτές οι περιοδικές εναλλαγές νηστεία/σίτισης ενισχύουν την πνευματική, τη φυσική απόδοση και την αντίσταση στις ασθένειες. Η αποτελεσματικότητα της διαλειμματικής νηστείας φαίνεται επίσης να επιδρά στην παχυσαρκία, το διαβήτη, τα καρδιαγγειακά, τον καρκίνο και σε νευροεκφυλιστικές νόσους του εγκεφάλου (άνοια, νόσος Πάρκινσον κ.α).

Διαλειμματική νηστεία και αντοχή στο οργανικό στρες

Οι άνθρωποι στην αρχαιότητα δεν συνήθιζαν να καταναλώνουν μικρά και συχνά γεύματα, αλλά να καταναλώνουν τροφή όταν αυτή ήταν διαθέσιμη και να παρεμβάλλονται μεγάλα διαστήματα νηστείας μεταξύ των γευμάτων. Αυτό οδήγησε στην εξέλιξη του οργανισμού να προσαρμόζεται στη νηστεία και να μπορεί να επιβιώνει στα διαστήματα αυτά . Κάθε όργανο του οργανισμού ανταποκρίνεται στα διαστήματα αυτά με συγκεκριμένο τρόπο και η επαναλαμβανόμενη έκθεση σε διαστήματα νηστείας βοηθά στην ευκολότερη προσαρμογή του οργανισμού με σκοπό την ομοιόσταση . Κατά τη διάρκεια της παρατεταμένης νηστείας τα κύτταρα προσαρμόζονται στο κυτταρικό στρες μέσω αύξηση παραγωγής αντιοξειδωτικών στοιχείων , επισκευή DNA , έλεγχος της ποιότητας των πρωτεϊνών, αυτοφαγία και μείωση της φλεγμονής.

Έτσι τα κύτταρα παρουσιάζουν βελτιωμένη λειτουργία και ισχυρή αντίσταση στο μεταβολικό και οξειδωτικό στρες . Οι μηχανισμοί αυτοί σε ένα άτομο το οποίο τρώει περισσότερο από όσο χρειάζεται ή σε ένα άτομο που κάνει καθιστική ζωή καταστέλλονται.

Επιδράσεις της διαλειμματικής νηστείας στο βάρος και στον λιπώδη ιστό

Η διαλειμματική νηστεία φαίνεται να επιταχύνει στο ρυθμό απώλειας λίπους και να διατηρεί αποδοτικότερα την μυϊκή μάζα, λόγω της αύξησης της αυξητικής ορμόνης (GROWTH HORMONE) που προκαλεί. Βελτιώνει περαιτέρω και την αντίσταση στην ινσουλίνη, την δυσλιπιδαιμία και την υπέρταση, με τα αποτελέσματα αυτά να είναι σημαντικότερα από εκείνα του απλού ενεργειακού περιορισμού.

Θέματα εφαρμογής της διαλειμματικής νηστείας

Παρά το γεγονός πως η διαλειμματική νηστεία φαίνεται να έχει θέση σε διάφορα νοσήματα, η εφαρμογή της παρουσιάζει κάποιες δυσκολίες. Συχνά παρουσιάζονται προβλήματα όπως η πείνα, η ευερεθιστότητα κι η δυσκολία συγκέντρωσης τις περιόδους νηστείας. Δεν είναι όλα τα πρωτόκολλα για όλους και η εκπαίδευση από έναν εξειδικευμένο διαιτολόγο θα σας βοηθήσει να αποκομίσετε όλα τα οφέλη μειώνοντας τις δυσκολίες που τυχόν προκύψουν.

Σε επόμενο άρθρο θα μιλήσουμε για τα νέα δεδομένα περί αντιοξειδωτικών.

*Νίκος Καφετζόπουλος

Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος www.nutribase.gr

Γρηγορίου Λαμπράκη 19 & Μεταξά, Γλυφάδα

213 002 48 54 - 6942 84 24 63, info@nutribase.gr

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.