Θεραπευτική άσκηση κατά του καρκίνου: Πρόγραμμα - σταθμός στο νοσοκομείο «Αττικόν»

Το πρόγραμμα υλοποιείται από το τμήμα Αθλητικής Αριστείας (Sports Excellence) της Α΄Ορθοπαιδικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, με την υποστήριξη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Απευθύνεται σε ασθενείς με κακοήθη νεοπλάσματα και συγκεκριμένα μαστού, πνεύμονα, εντέρου, ουροποιητικού συστήματος και μυοσκελετικού συστήματος, σε όλα τα στάδια της ασθένειας (προ-εγχειρητικό, μετεγχειρητικό στάδιο, χημειοθεραπεία και ανάρρωση), διαφορετικών ηλικιών και ανεξαρτήτως επιπέδου φυσικής κατάστασης.

Η θεραπευτική άσκηση είναι ο εξατομικευμένος προγραμματισμός φυσικών δραστηριοτήτων, κατάλληλα προσαρμοσμένες στην ιατρική εικόνα του ασθενούς, η οποία οδηγεί σε μη φαρμακευτικά θεραπευτικά οφέλη και σε μείωση της συμπτωματολογίας της νόσου. Πλέον, είναι αποδεδειγμένο ότι η άσκηση βοηθάει στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων στους περισσότερους τύπους καρκίνου, ενώ υπάρχουν ενδείξεις πως συσχετίζεται με μεγαλύτερη διάρκεια επιβίωσης των ασθενών σε τουλάχιστον τρεις συχνούς τύπους καρκίνου: μαστού, προστάτη και παχέος εντέρου.

Υπεύθυνοι του προγράμματος είνα ο Παναγιώτης Παπαγγελόπουλος (Καθηγητής, Διευθυντής Α’ Ορθοπαιδικής Χειρουργικής Κλινικής Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ), ο Παναγιώτης Κουλουβάρης (Επίκουρος Καθηγητής Ορθοπαιδικής ΕΚΠΑ, Επιστημονικά Υπεύθυνος Τμήματος Αθλητικής Αριστείας, Ά Ορθοπαιδικής Χειρουργικής Κλινικής, Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Π.Γ.Ν. ΑΤΤΙΚΟΝ), ο Χαρίλαος Τσολάκης (Καθηγητής ΣΕΦΑΑ και Διευθυντής Αθλητικών Προγραμμάτων Τμήματος Αθλητικής Αριστείας – Sports Excellence) και ο Αναστάσιος Φιλίππου (Αναπληρωτής Καθηγητής Φυσιολογίας- Φυσιολογίας της Άσκησης της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ).

Όπως σημείωσε ο κ. Φιλίππου κατά την παρουσίαση του προγράμματος, στόχος είναι η ενσωμάτωση της άσκησης στην κλινική ιατρική. Η άσκηση επηρεάζει το μικροπεριβάλλον του όγκου και αλλάζει το μεταβολικό και ανοσολογικό προφίλ του ασθενούς. Όπως δείχνουν μελέτες, η άσκηση «ξεμπλοκάρει» τα Τ-λεμφοκύτταρα, ανέφερε ο κ. Κουλουβάρης, σε συνέντευξη Τύπου, που πραγματοποιήθηκε με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Υγείας. «Η σωματική δραστηριότητα ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, καθιστώντας το πιο αποτελεσματικό στην αναστολή της ανάπτυξης του όγκου και μειώνοντας τις παρενέργειες και την τοξικότητα της θεραπείας επιπλέον βελτιώνει την αποτελεσματικότητα του θεραπευτικού σχήματος» πρόσθεσε. Ο κ. Τσολάκης παρουσίασε το Κέντρο Υψηλού Αθλητισμού, όπου πραγματοποιείται το πρόγραμμα της θεραπευτικής άσκησης. Το Κέντρο βρίσκεται μέσα στο νοσοκομείο «Αττικόν» και μετακύ άλλων, παρέχει υπηρεσίες σε προ-εθνικές, εθνικές ομάδες και ολυμπιακές ομάδες όλων των αθλημάτων. Τα προγράμματα άσκησης που εφαρμόζονται στο τμήμα Αθλητικής Αριστείας / Sports Excellence (SE) έχουν ως βάση τις κατευθυντήριες οδηγίες της Αμερικανικής Εταιρείας Καρκίνου (ACS), του Αμερικανικού Κολλεγίου Αθλητιατρικής (ACSM) και του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας (ΚΕΣΥ) του Υπουργείου Υγείας της Ελλάδας. «Στην κλινική μας έχουμε το Τμήμα Αθλητικής Αριστείας που ασχολείται με αθλητές υψηλών επιδόσεων, με εθνικές ομάδες, με αθλητές που έχουν ολυμπιακές επιδόσεις, παράλληλα έχουμε αναπτύξει και μεταπτυχιακό πρόγραμμα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών στην Ιατρική Σχολή "Άθληση και Υγεία". Συνδυάζοντας αυτές τις δύο εμπειρίες, την ογκολογία με τον αθλητισμό, αναπτύξαμε ένα καινοτόμο πρόγραμμα που αφορά τη Θεραπευτική Άσκηση για ογκολογικούς ασθενείς, ένα πρόγραμμα χάρη στη δωρεά τους Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ)» δήλωσε, επίσης, ο Διευθυντής Α’ Ορθοπαιδικής Χειρουργικής Κλινικής, κ. Παπαγγελόπουλος.

Αξίζει να σημειωθεί ότι παρόμοια προγράμματα υλοποιούνται επίσης στο Εργαστήριο Φυσιολογίας της Ιατρικής Αθηνών για ασθενείς με καρκίνο του μαστού και στο Παίδων «Αγία Σοφία» για αιματολογικούς καρκίνους. Στόχος είναι, να αναπτυχθεί δίκτυο θεραπευτικής άσκησης σε όλη τη χώρα, όπως δήλωσε ο γενικός γραμματέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, Μάριος Θεμιστοκλέους, κατά τη συνέντευξη Τύπου.

Η διαδικασία εγγραφής

Η πρόσβαση στο πρόγραμμα για ασθενείς με καρκίνο είναι δωρεάν. Ο ασθενής κλείνει ραντεβού διαδικτυακά (εδώ) και λαμβάνει επιβεβαιωτικό sms/email. Στη συνέχεια, ο ασθενής συμπληρώνει ένα ερωτηματολόγιο και παίρνει ένα «έξυπνο ρολόι» το οποίο καταγράφει καθημερινές λειτουργίες του, όπως π.χ. τον ύπνο. Στη συνέχεια γίνεται αξιολόγηση σε συνεννόηση με τον ογκολόγο του ασθενούς. Επίσης, μέσω μιας εφαρμογής στο κινητό, υπάρχει καθημερινή ανατροφοδότηση για την επίδραση της άσκησης στον ασθενή.

Το πρόγραμμα για κάθε ασθενή διαρκεί 12 εβδομάδες και η άσκηση γίνεται τρεις φορές την εβδομάδα. Η αξιολόγηση του ασθενούς γίνεται από γιατρό, φυσικοθεραπευτή και καθηγητή Φυσικής Αγωγής και περιλαμβάνει ανθρωπομετρικό έλεγχο και σύσταση σώματος, καθώς και αξιολόγηση του επιπέδου φυσικής κατάστασης.

Δημιουργείται ηλεκτρονικός ιατρικός φάκελος. Οι βιοχημικοί δείκτες παρακολουθούνται κατά την έναρξη, στη διάρκεια και όταν ολοκληρωθεί το πρόγραμμα. Καταγράφεται η υποκειμενική κόπωση και η απόδωση με την ολοκλήρωση κάθε συνεδρίας, ενώ ανά διαστήματα ο ασθενής καλείται να συμπληρώσει επιπλέον ηλεκτρονικά ερωτηματολόγια. Οι ασθενείς που έχουν συμπληρώσει έξι εβδομάδες (λήξη πρώτου μεσόκυκλου) παρακολούθησης, επαναξιολογούνται. Παράλληλα, γίνονται επιμορφωτικές διαλέξεις.

Με την ολοκλήρωση του προγράμματος στις 12 εβδομάδες, δίνονται τρίμηνα προγράμματα άσκησης με στόχο τη συνέχιση της άσκησης η οποία δύναται να παρακολουθείται και διαδικτυακά. Τέλος, οι ασθενείς επαναξιολογούνται στους 6 και στους 9 μήνες μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος.

Διαβάστε επίσης:

«Εμβόλια για όλους»: Δήμοι και ΜΚΟ στη μάχη του εμβολίου - Στο επίκεντρο οι ευάλωτες ομάδες