Καρκίνος θυρεοειδούς – ποια είναι τα βήματα για τη σωστή αντιμετώπισή του

Όσο πιο προχωρημένη είναι η νόσος όταν διαγιγνώσκεται, τόσο επιβαρύνεται η πρόγνωση

Newsbomb

5 Σεπτεμβρίου 2024 · 11:11

Καρκίνος θυρεοειδούς – ποια είναι τα βήματα για τη σωστή αντιμετώπισή του

Ο καρκίνος θυρεοειδούς είναι ο συχνότερος καρκίνος των ενδοκρινών αδένων. Η πρόγνωσή του είναι γενικά καλή. Παρά ταύτα συνοδεύεται από μία όχι αμελητέα πιθανότητα υποτροπής (επανεμφάνισης) της νόσου, ενώ σε ένα μικρό ποσοστό των ασθενών μπορεί να εμφανιστούν μεταστάσεις και σε μακρινά όργανα, που επιβαρύνουν την πρόγνωση.

Η εξέλιξη του καρκίνου θυρεοειδούς καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τον τρόπο αντιμετώπισής του. Η έγκαιρη διάγνωση, σε συνδυασμό με την ριζική αντιμετώπισή του, είναι σημαντικές προϋποθέσεις για την ίαση του ασθενούς. Για το λόγο αυτό υπάρχουν κάποια σημαντικά βήματα που πρέπει να γίνουν ώστε η έκβαση του ασθενούς να είναι η βέλτιστη δυνατή. Τα βήματα αυτά αναλύονται συνοπτικά παρακάτω.

ΕΓΚΑΙΡΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Όσο πιο προχωρημένη είναι η νόσος όταν διαγιγνώσκεται, τόσο επιβαρύνεται η πρόγνωση. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να αποδίδεται σημασία σε κάποια συμπτώματα (όπως αίσθημα βάρους ή διόγκωση στον τράχηλο, δυσκολία στην αναπνοή/κατάποση, βραχνάδα κλπ.). Συχνά υπάρχουν ευρήματα στο υπερηχογράφημα που θεωρούνται ύποπτα, που δεν θα πρέπει να τα αγνοήσει κανείς. Σήμερα συχνά η διάγνωση τίθεται σε ασθενείς χωρίς συμπτώματα, με βάση τα ευρήματα στο υπερηχογράφημα, που συχνά γίνεται για κάποιον άλλον άσχετο λόγο (π.χ. έλεγχο καρωτίδων). Η σωστή αξιολόγηση των υπερηχογραφικών ευρημάτων έχει τεράστια σημασία για να μη διαφύγει της προσοχής ο καρκίνος θυρεοειδούς. Η εμφάνιση συμπτωμάτων σημαίνει συνήθως προχωρημένο στάδιο της νόσου.

Η διάγνωση σήμερα μπορεί να τεθεί με ακρίβεια πριν την επέμβαση με δύο βασικές εξετάσεις: το υπερηχογράφημα θυρεοειδούς και την παρακέντηση με λεπτή βελόνη (FNA, Fine-Needle Aspiration). Στο υπερηχογράφημα ο καρκίνος θυρεοειδούς συνήθως εμφανίζεται υπό τη μορφή όζου με ύποπτους χαρακτήρες (αποτιτανώσεις, ανώμαλα όρια, εσωτερική αγγείωση, κάθετο προσανατολισμό, εξωθυρεοειδική επέκταση), ενώ μπορεί να συνυπάρχουν και παθολογικοί λεμφαδένες στον τράχηλο. Κάθε ύποπτος όζος θυρεοειδούς ασχέτως μεγέθους θα πρέπει να παρακεντάται με λεπτή βελόνη (FNA) και το υλικό που λαμβάνεται να αποστέλλεται για κυτταρολογική διάγνωση.

ΣΩΣΤΗ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ

Πριν την επέμβαση ο ασθενής θα πρέπει να υποβληθεί στην σταδιοποίηση του καρκίνου θυρεοειδούς, να μελετηθεί δηλαδή η έκταση διασποράς της νόσου (περιορίζεται στον θυρεοειδή? Υπάρχουν μεταστάσεις στους λεμφαδένες ή σε μακρινά όργανα?). Αυτό γίνεται σήμερα με συγκεκριμένη διαγνωστική μεθοδολογία. Βασικός είναι ο λεπτομερής υπερηχογραφικός έλεγχος του τραχήλου με υπερηχογράφημα, όπου αξιολογούνται – εκτός του θυρεοειδούς – και οι τραχηλικοί λεμφαδένες για τυχόν παρουσία μεταστάσεων (χαρτογράφηση λεμφαδένων τραχήλου). Σε ειδικές περιπτώσεις (π.χ. για τυχόν επέκταση του καρκίνου εκτός του θυρεοειδούς σε παρακείμενα όργανα ή για μακρινές μεταστάσεις) μπορεί να απαιτηθεί περαιτέρω έλεγχος, π.χ. με αξονική ή μαγνητική τομογραφία, σπινθηρογράφημα, τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (PRT/CT scan) κλπ. Η αντιμετώπιση του κάθε ασθενούς θα πρέπει να εξατομικεύεται, ανάλογα με το στάδιο του καρκίνου θυρεοειδούς.

ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΩΣΤΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ

Η χειρουργική είναι η βασική μέθοδος θεραπείας του καρκίνου θυρεοειδούς. Το είδος της επέμβασης θα πρέπει να επιλεγεί λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα του προεγχειρητικού ελέγχου-σταδιοποίησης της νόσου στον κάθε συγκεκριμένο ασθενή (εξατομίκευση θεραπείας). Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να είναι αρκετή η αφαίρεση του θυρεοειδούς (θυρεοειδεκτομή). Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθεί ταυτόχρονη αφαίρεση των λεμφαδένων τραχήλου (λεμφαδενικός καθαρισμός). Η έκταση του λεμφαδενικού καθαρισμού (αν απαιτηθεί) καθορίζεται με βάση τα ευρήματα της υπερηχογραφικής χαρτογράφησης (βλ. παραπάνω).

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ ΜΕ ΤΕΧΝΙΚΑ ΑΡΤΙΟ ΤΡΟΠΟ

Υπάρχουν δύο βασικές προϋποθέσεις για να χαρακτηριστεί μία χειρουργική επέμβαση για καρκίνο θυρεοειδούς τεχνικά άρτια (lege artis):

H ριζικότητα

Με τον όρο αυτό περιγράφεται η πλήρης εκρίζωση της νόσου (καρκίνου) από τον τράχηλο του ασθενούς. Η επέμβαση δεν είναι ριζική αν παραμείνει υπολειμματική νόσος στον ασθενή μετά την επέμβαση. Η υπολειμματική αυτή νόσος καταδικάζει τον ασθενή σε πολλά προβλήματα, τόσο άμεσα μετεγχειρητικά όσο και σε βάθος χρόνου και επιδεινώνει την πρόγνωσή του.

Η ασφάλεια

Εκτός από την ριζικότητα, η εκτέλεση της επέμβασης που θα επιλεγεί θα πρέπει να γίνει με την μέγιστη δυνατή ασφάλεια, αποφεύγοντας την εμφάνιση μετεγχειρητικών επιπλοκών. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται η ποιότητα ζωής του ασθενούς.

ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΩΣΤΗΣ ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ

Μετά την επέμβαση ο ασθενής θα πρέπει να υποβάλλεται στη σωστή μετεγχειρητική αγωγή. Σε κάποιες περιπτώσεις είναι πιθανόν να χρειαστεί συμπληρωματική θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο με βάση συγκεκριμένα κριτήρια. Η θεραπεία καταστολής είναι σημαντικό θεραπευτικό μέτρο μετεγχειρητικά τον διαφοροποιημένο καρκίνο θυρεοειδούς.

Η μετεγχειρητική παρακολούθηση (follow-up) θα πρέπει επίσης να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή για την έγκαιρη ανίχνευση τυχόν υποτροπής της νόσου, σε όσο το δυνατόν πιο πρώιμο στάδιο.

ΕΠΙΛΟΓΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΥ

Η παράμετρος «χειρουργός» έχει τεράστια σημασία για την βέλτιστη αντιμετώπιση του ασθενούς με καρκίνο θυρεοειδούς. Ο χειρουργός που θα αναλάβει τον ασθενή θα πρέπει να είναι εξειδικευμένος χειρουργός θυρεοειδούς, έτσι ώστε να είναι σε θέση να υποβάλλει τον ασθενή στη σωστή προεγχειρητική διερεύνηση, να επιλέξει την σωστή επέμβαση και να την εκτελέσει με τεχνικά άρτιο τρόπο (ριζικότητα και ασφάλεια), και να κατευθύνει σωστά τον ασθενή μετεγχειρητικά. Θα πρέπει -πέραν της θεωρητικής κατάρτισης – να διαθέτει επαρκή και συνεχώς συντηρούμενη κλινική εμπειρία, που αποκτάται από την καθημερινή εκτέλεση μεγάλου αριθμού επεμβάσεων θυρεοειδούς.