Χειρουργεία μιας ημέρας: Πολλαπλά τα οφέλη για πολίτες και πολιτεία

Σημαντικά οφέλη για τον κρατικό προϋπολογισμό, τα Ταμεία, αλλά και τους ίδιους τους ασθενείς, «υπόσχεται» η εισαγωγή του θεσμού του χειρουργείου ημέρας στο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Ωστόσο, το ελληνικό σύστημα υγείας παρουσιάζει ιδιαίτερη υστέρηση στην ενσωμάτωση του χειρουργείου ημέρας στη στρατηγική αντιμετώπισης αρκετών περιστατικών, με αποτέλεσμα την αύξηση των ημερών νοσηλείας και συνεπώς της δαπάνης των Νοσηλευτικών Ιδρυμάτων.

Μελέτη που διεξήχθη από ομάδα ερευνητών του Τομέα Οικονομικών της Υγείας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ), δείχνει ότι η ετήσια εξοικονόμηση δαπανών τόσο για τον ΕΟΠΥΥ όσο και για τον κρατικό προϋπολογισμό μπορεί να φθάσει έως και τα 225 εκατομμύρια ευρώ. Τα αποτελέσματα της μελέτης, η οποία ολοκληρώθηκε τον Απρίλιο του 2013, παρουσίασαν σε Συνέντευξη Τύπου ο επιστημονικός υπεύθυνος, καθηγητής κ. Γιάννης Κυριόπουλος, ο υπεύθυνος Συντονισμού Έργου κ. Αναστάσιος Σκρουμπέλος, η ερευνήτρια της ΕΣΔΥ κυρία Κατερίνα Μυλωνά και ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών (ΙΣΑ) κ. Γιώργος Πατούλης. Χαιρετισμό απηύθυναν ο πρόεδρος του Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου κ. Μιχάλης Βλασταράκος, ο πρόεδρος του Ελληνικού Κολλεγίου Οφθαλμολογίας κ. Αναστάσιος Κανελλόπουλος και ο πρόεδρος της Ένωσης Ελευθεροεπαγγελματιών Ιατρών Αττικής κ. Γιάννης Δατσέρης.

Ειδικότερα, στο πλαίσιο του χαιρετισμού της εκδήλωσης:

• Ο κ. Μιχάλης Βλασταράκος, υπογράμμισε πως «Εν όψει των περιοριστικών συνθηκών και της συνεχώς μειούμενης δαπάνης υγείας που επιβάλλει η προσπάθεια δημοσιονομικής προσαρμογής της χώρας και η τριμερής επιτήρηση, ο θεσμός του χειρουργείου ημέρας οφείλει να εξετασθεί σοβαρά και να ενταχθεί σε ένα ευρύτερο μεταρρυθμιστικό πλαίσιο του Εθνικού Συστήματος Υγείας».

• Ο κ. Αναστάσιος Κανελλόπουλος αναφέρθηκε στις επεμβάσεις οφθαλμολογικού τομέα λέγοντας πως «Οι επεμβάσεις του οφθαλμολογικού τομέα αποτελούν μία από τις κατηγορίες επεμβάσεων οι οποίες έχουν μελετηθεί αρκετά ως χειρουργεία ημέρας. Σύμφωνα, με στοιχεία από την ετήσια έκθεση του Medicare, ο όγκος των επεμβάσεων καταρράκτη οι οποίες πραγματοποιούνται σε αυτόνομες δομές ημερήσιας νοσηλείας έναντι των εντασσόμενων σε νοσοκομεία δομών ημερήσιας νοσηλείας, αγγίζει σε ποσοστό το 70% του συνόλου των επεμβάσεων καταρράκτη για το έτος 2010 στις ΗΠΑ, καθώς η εξοικονόμηση η οποία προκύπτει από τη διαχείριση της επέμβασης καταρράκτη σε αυτόνομη δομή ανέρχεται σε 671 δολάρια».

• Ο κ. Γιάννης Δατσέρης σημείωσε πως «Η διενέργεια συγκεκριμένων χειρουργικών ιατρικών πράξεων διαγνωστικού και θεραπευτικού χαρακτήρα μέσα σε ημερήσιο χρονικό πλαίσιο το οποίο δεν απαιτεί την εισαγωγή και παραμονή του ασθενούς στη μονάδα υγείας για διάστημα μεγαλύτερο της μίας ημέρας, αναδεικνύεται σε ιδιαίτερα διαδεδομένη πρακτική καθώς αποτελεί υψηλής ποιότητας, ασφαλή και οικονομικά αποδοτική προσέγγιση της χειρουργικής φροντίδας υγείας και σε θεσμό ευρέως αποδεκτό από τους χρήστες των υπηρεσιών υγείας. Προκαλεί ερωτηματικά όμως το γεγονός, πως, ενώ η πολιτεία έχει στη διάθεσή της ένα μέσο εξοικονόμησης πόρων με παράλληλη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών, και, ενώ το νομοθετικό πλαίσιο είναι έτοιμο εδώ και ενάμιση χρόνο, το προεδρικό διάταγμα για την εφαρμογή του θεσμού, κωλυσιεργεί ως προς την έκδοσή του ακόμη και σήμερα».

Η μελέτη και τα οφέλη

Η μελέτη αποδεικνύει ότι το χειρουργείο ημέρας ενέχει σημαντικά μικρότερο κόστος από τις αντίστοιχες επεμβάσεις με νοσηλεία.

Συνοπτικά έχει υπολογιστεί ότι το νοσοκομειακό κόστος είναι από 17%% έως 70% μικρότερο για τα χειρουργεία ημέρας συγκριτικά με τις αντίστοιχες επεμβάσεις που διεξάγονται με νοσηλεία.

Τα οφέλη είναι πολλαπλά τόσο για το Σύστημα, όσο και για τους ασθενείς. Στη μελέτη αναφέρεται ότι με την εισαγωγή στο Σύστημα του θεσμού του χειρουργείου μιας ημέρας:

• Η εξοικονόμηση δαπανών για του ΕΟΠΥΥ υπερβαίνει τα 93 εκατομμύρια ευρώ ετησίως (στη μέση διάρκεια νοσηλείας των έξι ωρών) και τα 71 εκατομμύρια ευρώ (στη μέση διάρκεια παραμονής του ασθενούς στην δομή, που είναι 12 ώρες).

• Για τον κρατικό προϋπολογισμό η εξοικονόμηση που προκύπτει, συμπεριλαμβάνοντας το κόστος ευκαιρίας των ανθρωπίνων πόρων, οδηγεί σε υπερδιπλάσια ετήσια εξοικονόμηση η οποία εκτιμήθηκε στα 225 εκατομμύρια όταν η μέση διάρκεια νοσηλείας είναι 6 ώρες) και στα 171 εκατομμύρια όταν η νοσηλεία διαρκεί κατά μέσο όρο 12 ώρες.

• Μειώνεται στο ελάχιστο η εμφάνιση ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων λόγω της μη παραμονής των ασθενών στο χώρο του Νοσοκομείου για μεγάλο χρονικό διάστημα.

• Μειώνεται η ανάγκη των Νοσοκομείων για κλίνες, οι οποίες επίσης αποτελούν σημαντικό παράγοντα στην εκτίμηση του κόστους μιας επέμβασης.

• Οι ασθενείς επιστρέφουν άμεσα στην οικία τους και στις καθημερινές τους δραστηριότητες. Από παλαιότερη μελέτη που διεξήχθη στη Μεγάλη Βρετανία, για την ικανοποίηση των ασθενών μετά από ημερήσια επέμβαση καταρράκτη, προέκυψε ότι το 87% των ερωτηθέντων θα επέλεγε ξανά το χειρουργείο ημέρας για την ίδια επέμβαση. Άλλη μελέτη που έγινε σε γονείς έδειξε ότι το 97% των ερωτηθέντων θα επέλεγε ξανά - αν χρειαζόταν και ήταν εφικτό - το χειρουργείο ημέρας για το παιδί του.

Οι συντάκτες της μελέτης συμπεραίνουν επίσης ότι η μετατόπιση ασθενών υψηλότερου κινδύνου σε αυτόνομες δομές ημερήσιας νοσηλείας δεν συνεπάγεται την αύξηση των δυσμενών συνεπειών για την υγεία τους, ούτε αυξάνει την πιθανότητα εισαγωγής τους για νοσηλεία.

Η μεγαλύτερη πηγή εξοικονόμησης προκύπτει από την μεταφορά των οφθαλμολογικών επεμβάσεων σε χειρουργείο ημέρας, η οποία υπολογίσθηκε περί του 21,2% της συνολικής εξοικονόμησης. Ακολουθούν οι επεμβάσεις του πεπτικού συστήματος (11,8%), των νεοπλασμάτων (9,8%), του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος (9,6%), η διαχείριση περιστατικών εγκυμοσύνης και λοχείας (9,3%), οι επεμβάσεις του ηπατοχολικού και του παγκρέατος (8,2%) και του ΩΡΛ συστήματος (6,7%).

«Η μελέτη περιπτώσεων αξιολόγησης του χειρουργείου ημέρας αποδεικνύει ότι η εισαγωγή του θεσμού δύναται να μειώσει το κόστος αυξάνοντας ταυτόχρονα την αποτελεσματικότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών όπως και την ικανοποίηση του ασθενούς», τόνισε ο κ. Κυριόπουλος. Όπως είπε, η διαφορά κόστους μεταξύ ημερήσιας και μη νοσηλείας, σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, δύναται να κυμανθεί μεταξύ 17% και 70% αναλόγως της επέμβασης χωρίς σε αυτό να συνυπολογίζεται το κόστος των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων και το έμμεσο κόστος από την απώλεια παραγωγικότητας.

Δεδομένων των ωφελειών που προκύπτουν από την υιοθέτηση του χειρουργείου ημέρας - ανέφερε ο κ. Κυριόπουλος - το ποσοστό των επεμβάσεων που διαχειρίζονται σε κλινικές ημέρας προς το σύνολο των επεμβάσεων ξεπερνούσε, το 2003, το 40% σε χώρες όπως η Αυστραλία, η Δανία, η Ολλανδία, η Νορβηγία, η Σουηδία και το Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ άγγιζε το 88% στον Καναδά.

Από την πλευρά του, ο κ. Πατούλης τάχθηκε κατά των οριζόντιων περικοπών με λογιστικά κριτήρια και υπέρ της εξοικονόμησης πόρων με επιστημονικά κριτήρια πάντα προς όφελος του ασθενή πολίτη.

Αναφερόμενος ιδιαίτερα στην καθιέρωση της ημερήσιας νοσηλείας στις οφθαλμολογικές επεμβάσεις είπε ότι έχει πολλά οφέλη, αφενός γιατί ανακουφίζει οικονομικά τα ασφαλιστικά ταμεία και τον ίδιο τον ασθενή, αλλά ταυτόχρονα απλοποιεί τη διαδικασία των οφθαλμολογικών επεμβάσεων, ελαχιστοποιεί το χρονικό διάστημα παραμονής του ασθενή στο Νοσοκομείο και την πιθανότητα εκδήλωσης νοσοκομειακών λοιμώξεων.

«Είναι αδήριτη ανάγκη, όπως συμβαίνει σε όλη την Ευρώπη, να συμβεί το ίδιο και στην Ελλάδα: η Πολιτεία να προβεί στις απαραίτητες νομοθετικές ρυθμίσεις, που θα επιτρέπουν τα ημερήσια χειρουργεία σε Μονάδες ημερήσιας νοσηλείας με προδιαγραφές, όπως κάποια κέντρα οφθαλμολογικών επεμβάσεων, προκειμένου να αξιοποιηθούν στο μέγιστο τα οφέλη της ημερήσιας νοσηλείας», επισήμανε ο κ. Πατούλης.

« Το 9% των Κλειστών Ενοποιημένων Νοσηλίων (ΚΕΝ) δύνανται να διαχειριστούν σε χειρουργείο ημέρας. Το 2011,σε αυτά τα ΚΕΝ αντιστοιχούσε περισσότερο από το 17% του συνόλου των εισαγωγών εκ των οποίων, τουλάχιστον το 65%(262.000εισαγωγές) θα μπορούσε να είχε μεταφερθεί σε χειρουργεία ημέρας. Δεδομένου ότι το 96% της διακύμανσης της νοσοκομειακής δαπάνης εξηγείται από τις ημέρες νοσηλείας και ότι το οριακό κόστος που επιφέρει κάθε αύξηση της διάρκειας νοσηλείας κατά μια ημέρα εκτιμήθηκε στα 563 ευρώ, καθίσταται σαφές ότι το μέγεθος της εξοικονόμησης που δύναται να προκύψει για τον ΕΟΠΥΥ είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς αγγίζει τις 167.000 ευρώ ημερησίως » επισήμανε κ. Σκρουμπέλος

Ο κ. Σκρουμπέλος αναφέρθηκε επίσης στην τρέχουσα οικονομική συγκυρία και τις περιοριστικές συνθήκες, στις οποίες υπόκειται το σύστημα υγείας, λέγοντας ότι ο θεσμός του χειρουργείου ημέρας οφείλει να εξετασθεί σχολαστικά και να ενταχθεί σε ένα ευρύτερο μεταρρυθμιστικό πλαίσιο αναδιάταξης των νοσηλευτικών ιδρυμάτων , ώστε να καταστεί δυνατή η αποδοτική διαχείριση των πόρων και η επένδυση των εξοικονομήσεων στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της ανταποκρισιμότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, όπως σημείωσε η κα Μυλωνά,διεθνώς παρατηρείται η μεταφορά της διαχείρισης μεγάλου ποσοστού διαγνωστικών και παρεμβατικών ιατρικών πράξεων από το ενδονοσοκομειακό επίπεδο σε αυτόνομες δημόσιες ή ιδιωτικές δομές ημερήσιας νοσηλείας οι οποίες μειώνουν το κόστος χρήματος και χρόνου, καθώς παρατηρούνται διαφοροποιήσεις στη μέση διάρκεια διαχείρισης του περιστατικού, στη μέση διάρκεια διεξαγωγής της επέμβασης, στο ποσοστό εισαγωγής σε νοσοκομείο κατά το μετεγχειρητικό στάδιο και στους δείκτες θνησιμότητας. Επιπρόσθετα, δεδομένου ότι οι δομές αυτές εξειδικεύονται σε συγκεκριμένες επεμβάσεις παρουσιάζουν σαφή πλεονεκτήματα ως προς την εμπειρία και κατάρτιση του προσωπικού και την καινοτομία ως προς τα ιατροτεχνολογικά μέσα.

Ενδεικτικά, αναφέρεται ότι το κόστος διενέργειας συγκεκριμένων επεμβάσεων αυξάνεται κατά 43% στις μονάδες εξειδικευμένων νοσοκομείων χειρουργικής και 64% της ορθοπεδικής χειρουργικής, συγκριτικά με το κόστος των προσφερόμενων αντίστοιχων επεμβάσεων από τις αυτόνομες μονάδες ημερήσιας νοσηλείας. Αναφορικά με την ποιότητα των υγειονομικών εκροών σε συνάρτηση με τον τόπο διεξαγωγής της ιατρικής παρέμβασης παρατηρείται ότι το ποσοστό θνησιμότητας σε κλίμακα επτά (7) ημερών διαφοροποιείται ανάλογα με τη δομή, με αυξημένο ποσοστό θνησιμότητας στις δομές ημερήσιας νοσηλείας των νοσοκομείων έναντι των αυτόνομων κλινικών ημέρας (50:100.000/25:100.000) ανά 100.000 επεμβάσεις, ενώ αναφορικά με το ποσοστό εισαγωγής σε νοσηλευτικό ίδρυμα κατά το μετεγχειρητικό χρόνο λόγω επιπλοκών, παρατηρείται ακόμη μεγαλύτερη διαφοροποίηση με 21 εισαγωγές ανά 1.000 επεμβάσεις, έναντι 8,41 εισαγωγών αντίστοιχα.

0102

0202