Η Ελλάδα πέφτει στην κατάταξη για το προσδόκιμο ζωής – Από την 3η στην 18η θέση της Ευρώπης

Η Ελλάδα, στο διάστημα μεταξύ 1990-2015, κατάφερε να αυξήσει το προσδόκιμο ζωής από τα 77,2 χρόνια στα 81,1. Από την τρίτη θέση στην κατάταξη των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών, όμως, έπεσε στη 12η, ενώ με βάση τις πιο πρόσφατες έρευνες του 2019, η χώρα μας κατατάσσεται ακόμα πιο χαμηλά, στη 18η θέση. Τα στοιχεία αυτά παρουσίασε ο Καθηγητής Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ, Γιάννης Τούντας, στη διάλεξη με θέμα «Πρόληψη & Προληπτικές Εξετάσεις, η Διεθνής Εμπειρία και η Ελληνική Πραγματικότητα» του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος.

Η αρχική υψηλή κατάταξη της χώρας οφειλόταν κυρίως στη μεσογειακή διατροφή, στο εύκρατο μεσογειακό κλίμα, στο μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού που κατοικούσε εκτός αστικών περιοχών, στην ενασχόλησή του με επαγγέλματα της υπαίθρου, καθώς και στη διατήρηση ισχυρών κοινωνικών δεσμών και θεσμών, που επηρεάζουν όχι μόνο την κοινωνική ευεξία αλλά και τη σωματική υγεία και θνησιμότητα. Η μεγαλύτερη αύξηση του προσδόκιμου ζωής που εμφάνισαν οι υπόλοιπες χώρες δεν οφείλεται μόνο στα βελτιωμένα συστήματα υγείας, αλλά κυρίως στην έμφαση που δόθηκε στους λοιπούς θετικούς παράγοντες, όπως είναι αφενός η στροφή στην υγιεινή ζωή που βασίζεται σε σωστή διατροφή, σωματική άσκηση και μείωση του καπνίσματος και αφετέρου στη θέσπιση ισχυρής πολιτικής για την πρόληψη και την κοινωνική αλληλεγγύη.

Οι βασικές αιτίες θανάτου στην Ελλάδα

Οι Έλληνες, όμως, δεν ακολουθούν συστηματικά τις οδηγίες της μεσογειακής διατροφής, ενώ σε μεγάλο ποσοστό (40%) δεν ασκούνται. Ανησυχητικά είναι επίσης και τα στοιχεία της έρευνας Hellas Health VI (2015) που δείχνουν ότι μόνο το 41% του ενήλικου πληθυσμού της χώρας μας έχει κανονικό βάρος, δηλαδή Δείκτη Μάζας Σώματος μικρότερο από 25 [ΔΜΣ = βάρος (kg)/ύψος2 (m2)].

Σύμφωνα με στοιχεία του 2014, βασικές αιτίες θανάτου στην Ελλάδα, είναι τα νοσήματα του κυκλοφορικού συστήματος (40,3%), τα νεοπλάσματα (25,6%) και τα νοσήματα του αναπνευστικού συστήματος (10,8%). Οι κυριότεροι προδιαθεσικοί παράγοντες για θάνατο στη χώρα μας είναι η υπέρταση (25%), το κάπνισμα (19,3%), η υψηλή χοληστερόλη (11,6%), η παχυσαρκία (8,3%), η ελλιπής σωματική άσκηση (5%) κ.α. Το 75% των παραγόντων που οδηγούν σε πρόωρο θάνατο μπορούν να ελεγχθούν και να αντιμετωπιστούν σε σημαντικό βαθμό μέσω της πρόληψης, τόνισε ο κ. Τούντας.

Κάθε πότε πρέπει να γίνονται οι προληπτικές εξετάσεις

Μόλις το 60% των γυναικών ηλικίας 21-69 ετών έχουν κάνει Τεστ ΠΑΠ τα 3 τελευταία χρόνια, ενώ το ποσοστό αυτό θα έπρεπε να είναι τουλάχιστον 90%. Αυτό το χαρακτηριστικό παράδειγμα δείχνει τα χαμηλά ποσοστά διενέργειας των βασικών προληπτικών εξετάσεων στη χώρα μας. Σύμφωνα με τον κ. Τούντα, ο προληπτικός έλεγχος πρέπει να γίνεται με βάση το προσωπικό προφίλ, το οικογενειακό ιατρικό ιστορικό, την ηλικία, το φύλο και μια σειρά άλλων παραγόντων που υποδεικνύει ο θεράπων ιατρός.

Ενδεικτικά, βάσει των Πρωτοκόλλων για τον περιοδικό προσυμπτωματικό έλεγχο, η προτεινόμενη συχνότητα για επανάληψη των παρακάτω εξετάσεων είναι:

• βασικός εργαστηριακός έλεγχος και εξέταση για αρτηριακή πίεση ανά τριετία και ανά διετία για τις ηλικίες κάτω των 50 ετών
• κολονοσκόπηση ανά δεκαετία για τις ηλικίες άνω των 50 ετών
• οστική πυκνότητα ανά διετία για τις ηλικίες άνω των 50 ετών
• εξέταση PSA ανά τριετία για τους άντρες άνω των 50 ετών
• τεστ ΠΑΠ και γυναικολογική εξέταση ανά διετία για τις γυναίκες 21-70 ετών
• μαστογραφία ανά διετία για τις γυναίκες 40-75 ετών.

Οι οδηγίες διαφοροποιούνται σημαντικά στην περίπτωση που η πρώτη φάση των εξετάσεων αναδείξει παθολογικά ευρήματα.

Η προαγωγή υγείας και τα Κέντρα Πρόληψης

«Όταν μιλάμε για προστασία της υγείας, δεν αρκεί μόνο να προστατεύουμε την "αρνητική" υγεία προλαμβάνοντας τα νοσήματα, τον πρόωρο θάνατο και την αναπηρία, αλλά πρέπει να ενισχύουμε και τη "θετική" υγεία, δηλαδή τη σωματική, πνευματική και κοινωνική ευεξία» τόνισε ο κ. Τούντας παρουσιάζοντας τις τρεις πτυχές για την επίτευξη της Δημόσιας Υγείας: Πρόληψη Αρρώστιας, Προστασία Υγείας και Προαγωγή Υγείας.

Η προαγωγή της υγείας αποτελεί μια πιο σύγχρονη αντίληψη, σύμφωνα με την οποία απαιτείται και η έγκαιρη παρέμβαση στο φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον, καθώς και στην ανθρώπινη συμπεριφορά. Οι αρμόδιοι φορείς, μέσω της Αγωγής Υγείας και της ενίσχυσης της ατομικής πρόληψης, εκπαιδεύουν τον πληθυσμό προκειμένου τα άτομα να αποκτήσουν τη δεξιότητα να αντιμετωπίζουν σωστά τα θέματα της υγείας τους. Παράλληλα, μέσω της Προαγωγής της Υγείας, που εστιάζει στην πρόληψη στο επίπεδο της κοινότητας, παρεμβαίνουν σε όλους τους παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά την υγεία όπως είναι η φτώχια, η ελλιπής διατροφή, η ανεπαρκής εκπαίδευση, οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι, η ανεργία, η υποβαθμισμένη κατοικία κ.α. Σύμφωνα με τον κύριο Τούντα, μία συνολική προσέγγιση συστηματικών πολιτικών προαγωγής υγείας, όπως ορίζονται από τη Διεθνή Διακήρυξη Προαγωγής Υγείας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, θα μπορούσε να επιφέρει τουλάχιστον 10 επιπλέον χρόνια ζωής για τον πληθυσμό.

Από άποψη δημόσιων δομών για τον τομέα της πρόληψης, υπάρχουν μεγάλες ελλείψεις στη χώρα μας. Από τη μία οι Τοπικές Μονάδες Υγείας, στις οποίες εντάσσονται δράσεις πρόληψης (όπως οι εμβολιασμοί) σύμφωνα με τη στόχευση του υπουργείου Υγείας, δεν έχουν αναπτυχθεί ακόμη επαρκώς σε όλη τη χώρα. Από την άλλη, οι δομές που υπάγονται στους δήμους υπολειτουργούν.

Στην περίπτωση των Κέντρων Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Δήμου Αθηναίων, υπάρχουν προβλήματα που προκύπτουν από το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας τους και υποχρηματοδοτούνται. «Ο δήμος της Αθήνας έδωσε μόλις 100.000 ευρώ για τα 7 κέντρα πρόληψης, που έχουν 35 εργαζόμενους και που αν αφαιρέσουμε τους διοικητικούς υπαλλήλους, μας μένουν 25-26 επιστήμονες για να υλοποιήσουν τα προγράμματα πρόληψης στα 7 διαμερίσματα του δήμου, με το καθένα να έχει πληθυσμό περίπου 100.000 κατοίκους, με εξαίρεση το 3ο Διαμέρισμα» ανέφερε σε εκδήλωση των εργαζομένων στα Κέντρα Πρόληψης, ο υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων με τη Λαϊκή Συσπείρωση και μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Νίκος Σοφιανός. Σύμφωνα με τον ίδιο, θα πρέπει να λυθεί το θέμα του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας τους καθώς και της χρηματοδότησης «που είναι προβληματική», όπως επίσης και να προτάσσονται τα προγράμματά τους προς υλοποίηση. Καθώς είναι αναγνωρισμένοι φορείς που χρηματοδοτούνται από το κράτος, δεν θα έπρεπε να περιμένουν «στην ουρά» του υπουργείου Παιδείας προκειμένου να εγκριθούν τα προγράμματά τους για τα σχολεία της Αθήνας.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr

Σχετικές ειδήσεις

• Γρίπη: Αμείωτο το κύμα του Η1Ν1- Στους 74 οι νεκροί
• Διαβουλεύσεις στα υπουργεία Υγείας και Οικονομικών – Το clawback και η συμμετοχή των ασθενών
• Εθνικό Δίκτυο Ιατρικής Ακριβείας: Προηγμένη ανάλυση DNA για όλους τους ογκολογικούς ασθενείς