Tι σημαίνει διπλό casus belli των Τούρκων;
Οι διπλωματικές αποτυχίες του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επαναφέρουν ένα νέο casus belli που αυτή τη φορά έχει σχέση όχι με το Αιγαίο, αλλά με την περιοχή νότια της Κρήτης.
Οι πρόσφατες δηλώσεις του Μεβλούτ Τσαβούσογλου περί απειλής πολέμου αν η Ελλάδα κάνει χρήση του δικαιώματός της για επέκταση στα 12 ναυτικά μίλια νοτίως της Κρήτης, ανεβάζει το level των εκβιασμών αφού μιλάμε για ένα νέο casus belli εκτός της θάλασσας του Αιγαίου. Οι Τούρκοι δηλαδή θέτουν πλέον διπλό casus belli κάτω από την Κρήτη και άρα σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο. Πλέον δεν μιλάμε για μια αιτία πολέμου με τη νομική/διπλωματική έννοια του όρου. Ετυμολογικά το casus belli ερμηνεύεται είτε ως αιτία είτε ως αφορμή πολέμου επί συγκεκριμένου συμβάντος. Αυτό που κάνει σήμερα η Τουρκία είναι κάτι χειρότερο. Είναι διαρκής απειλή πολέμου.
Με αφορμή αυτές τις δηλώσεις Τσαβούσογλου, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ εξέφρασε τη θλίψη του για την κλιμάκωση των προκλητικών δηλώσεων και ζητά από Ελλάδα και Τουρκία να συνεργαστούν για τη διατήρηση της ειρήνης και της ασφάλειας στην περιοχή. «Σε μια εποχή που η ενότητα χρειάζεται περισσότερο μεταξύ των Συμμάχων μας, οι Ηνωμένες Πολιτείες λυπούνται για την κλιμάκωση των προκλητικών δηλώσεων. Προτρέπουμε όλους τους Συμμάχους μας να αποφεύγουν απειλές και προκλητική ρητορική που μόνο θα αυξήσει την ένταση και δεν θα βοηθήσει κανέναν. Συνεχίζουμε να ενθαρρύνουμε τους Συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ, Ελλάδα και Τουρκία, να συνεργαστούν για τη διατήρηση της ειρήνης και της ασφάλειας στην περιοχή και για την επίλυση των διαφορών με διπλωματικό τρόπο. Η Ελλάδα και η Τουρκία είναι και οι δύο ισχυροί εταίροι και βασικοί σύμμαχοι του ΝΑΤΟ των Ηνωμένων Πολιτειών» ανέφερε χαρακτηριστικά η ανακοίνωση του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών.
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών στην καθιερωμένη συνέντευξη για το κλείσιμο της χρονιάς προς τους εκπροσώπους των τουρκικών μέσων ενημέρωσης, ανέφερε πως το casus belli της Άγκυρας ισχύει για όλο το Αιγαίο, ακόμη και για την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων από τα 6 νμ στα 12 νμ στην Κρήτη. «Όχι 12 νμ ούτε ένα μίλι δεν θα επιτρέψουμε» είπε χαρακτηριστικά σύμφωνα με το Anadolu. Η ανακίνηση του συγκεκριμένου θέματος αποδίδεται από την Αθήνα στα σταθερά παιχνίδια που παίζει η Άγκυρα με το βλέμμα στραμμένο, όχι μόνο προς την Ελλάδα και τη Δύση, αλλά και το εσωτερικό. Υπενθυμίζεται ότι η Άγκυρα περνάει μια εξαιρετικά δύσκολη φάση, καθώς οι διαπραγματεύσεις με την Ουάσιγκτον για την αγορά F-16 προχωρούν με εξαιρετικά αργό ρυθμό. Αν στις δηλώσεις Τσαβούσογλου προστεθούν και εκείνες του υπουργού Εθνικής Άμυνας, Χουλουσί Ακάρ, καθίσταται σαφές ότι απλά το περιβάλλον ρητορικών απειλών κατά της ελληνικής κυριαρχίας δεν τροποποιείται. Η Τουρκία απέτυχε, παρά τη τεράστια επένδυση σε ερευνητικά σκάφη και γεωτρύπανα, να ανακαλύψει το όποιο κοίτασμα φυσικού αερίου στην περιοχή που η ίδια ισχυρίζεται ότι εμπίπτει στη δική της υφαλοκρηπίδα στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ παράλληλα δεν κατάφερε επίσης να συνάψει συμφωνίες οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών με σημαντικές χώρες, όπως η Αίγυπτος και το Ισραήλ, παρά τις «γενναιόδωρες» προτάσεις της.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι η άρση του casus belli έχει συμπεριληφθεί μεταξύ των βασικών κριτηρίων για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ, στο πλαίσιο της υποχρέωσής της για πλήρη σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου και της καλής γειτονίας που αποτελεί θεμέλια αρχή πάνω στην οποία έχει οικοδομηθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι αυτονόητο ότι ένα υποψήφιο προς ένταξη κράτος δεν είναι δυνατόν να απειλεί με πόλεμο άλλο κράτος και πολύ περισσότερο ένα μέλος της ΕΕ και μελλοντικό εταίρο.
Αποτελεί, επίσης, αναγκαία προϋπόθεση για την ουσιαστική βελτίωση των ελληνο-τουρκικών σχέσεων και τη μείωση της έντασης. Είναι προφανές ότι οι προσπάθειες εξομάλυνσης των σημείων τριβής και ειρηνικής επίλυσης των διαφορών δεν μπορούν να ευοδωθούν υπό το κράτος.