Ο Ερντογάν, η «Μεγάλη Ιδέα» της Τουρκίας και το παιχνίδι της πρόκλησης

Του Χρήστου Θ. Παναγόπουλου

«Φωτιά» επιχειρεί να βάλει ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στη γεωστρατηγική σκακιέρα που εκτείνεται από την περιοχή των νοτιοανατολικών Βαλκανίων και φτάνει έως και την περιοχή της Μοσούλης στο Ιράκ. Έχοντας επιστρέψει ως απόλυτος και δη ως απολυταρχικός ηγέτης, στον απόηχο του αποτυχημένου πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου, επιχειρεί, με κάθε μέσο, να μεταβάλλει τα γεωγραφικά σύνορα της χώρας του, αμφισβητώντας, ουσιαστικά, τα πάντα.

Η χρονική περίοδος που διαδραματίζονται αυτά μόνο τυχαία δεν μπορεί να θεωρηθεί: Είναι κάτι παραπάνω από φανερό ότι η Άγκυρα βρίσκεται σε μια σαφή πορεία αλλαγής της εξωτερικής της πολιτικής, η οποία διαπνέεται από έναν ακραίο εθνικισμό, με τον κ. Ερντογάν να οραματίζεται εαυτόν ως τον ηγέτη που ανέστησε την τουρκική «Μεγάλη Ιδέα», μέσα από αλυτρωτικές και συνάμα ανιστόρητες διεκδικήσεις που σκοπό έχουν να ξεσηκώσουν τον λαό της γειτονικής χώρας.

Η συνθήκη της Λωζάννης, οι Σελτζούκοι και η στόχευση

Ωστόσο, τρεις φορές μέχρι τώρα ο Τούρκος πρόεδρος έχει αμφισβητήσει διεθνείς συμφωνίες με εδαφικά κεκτημένα, όπως η Συνθήκη της Λωζάννης (1923).

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ Η ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΛΩΖΑΝΝΗΣ

Η πρώτη ήταν, όταν στις 29 Σεπτεμβρίου είχε μιλήσει στους περιφερειάρχες της χώρας του, η δεύτερη ήταν στις 17 Οκτωβρίου, όταν μίλησε σε νεαρούς φοιτητές του Πανεπιστημίου «Ταγίπ Ερντογάν» στη Ριζούντα και ξέσπασε ο σάλος με την απίστευτη γκάφα του ΑΠΕ και του ελληνικού ΥΠΕΞ με το τηλεγράφημα και η τρίτη ήταν την Τετάρτη (20/10/2016), όταν άρχισε να εξηγεί το μεγαλείο της Τουρκίας από την εποχή των Σελτζούκων Τούρκων (1038 - 1308) έως και την έλευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Όπως εκτιμούν καλά ενημερωμένες πηγές, η πραγματική στόχευση του κ. Ερντογάν αφορά κυρίως τη νέα γενιά των Τούρκων πολιτών. Θέλει, με απλά λόγια, να δημιουργήσει ένα ισχυρό ρεύμα αμφισβήτησης, το οποίο διαπνέεται από νεο-οθωμανικά και εθνικιστικά ιδεώδη που είναι ικανά να ξεσηκώσουν τον λαό απέναντι σε οτιδήποτε εκείνος θεωρεί ότι μειώνει τη γεωγραφική θέση της χώρας του πάνω στον παγκόσμιο χάρτη.

Αυτός ο ιδιόμορφος «νεο-γενιτσαρισμός» καθίσταται εξαιρετικά επικίνδυνος, επειδή ακριβώς τείνει να ξεσηκώσει την τουρκική νεολαία, κάνοντάς την κοινωνό μιας πολιτικής ακραίου επεκτατισμού σε βάρος οποιασδήποτε χώρας πηγαίνει κόντρα στις αξιώσεις της κυβέρνησης Ερντογάν.

Σε πρώτο πλάνο Αιγαίο και Αγιά Σοφιά

Υπό το πρίσμα της λογικής «ό,τι βρίσκεται δίπλα μου ή στην Επικράτειά μου, είναι δικό μου» και με δεδομένη την αμφισβήτηση των διεθνών συνθηκών, ο Ταγίπ Ερντογάν εγείρει εκ νέου διεκδικήσεις στο Αιγαίο, επαναφέροντας δυναμικά το θέμα των «γκρίζων ζωνών».

Σε αυτό το πλαίσιο κινούνται οι αλλεπάλληλες παραβιάσεις του ελληνικού εθνικού εναέριου χώρου από αεροσκάφη της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας σε περιοχές όπως η νήσος Παναγιά κοντά στο Καστελόριζο αλλά και οι Οινούσσες.

Εδώ, βεβαίως, υπάρχει και το ζήτημα της αντίδρασης του ΝΑΤΟ, το οποίο κάνει συστηματικά τα «στραβά μάτια» απέναντι στην ολοένα αυξανόμενη προκλητικότητα των Τούρκων στο Αιγαίο.

Και, βεβαίως, κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει όλα όσα συμβαίνουν, με φόντο την εκκλησία της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη.

Η απόφαση της τοπικής μουφτείας να διορίσει μόνιμο ιμάμη, μετατρέποντας οριστικά σε τζαμί ένα από τα πλέον ιστορικά σύμβολα του Βυζαντινού Κράτους και της Χριστιανοσύνης αποδεικνύει πως ο κ. Ερντογάν έχει σκοπό να τραβήξει στα άκρα την ατζέντα των προκλήσεων και συνάμα να ενδυναμώσει στο μέγιστο βαθμό το προφίλ του απολυταρχικού ηγέτη.

Τι θα κάνει η ελληνική πλευρά

Το Newsbomb.gr έχει προειδοποιήσει πολλές φορές μέσω δημοσιευμάτων και εκτενών ρεπορτάζ για την ολοένα αυξανόμενη τουρκική προκλητικότητα. Τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά και είναι πλέον σημαντικό η ελληνική πλευρά και δη η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ να αντιληφθούν πως δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται η εξωτερική πολιτική με άνευρες και «επιδερμικές» απαντήσεις.

Προφανώς θα πρέπει να πρυτανεύουν η μετριοπάθεια, η σύνεση και η ψυχραιμία, όμως αυτό δεν σημαίνει πως οι κύριοι Τσίπρας, Κοτζιάς και Καμμένος θα πρέπει να περιμένουν κάθε φορά τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να «βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά».

Και είναι, τουλάχιστον, προς τιμήν του Προκόπη Παυλόπουλου που απαντά δημοσίως, με θάρρος και σθένος στον Τούρκο ομόλογό του, ιδιαίτερα όταν εκείνος ξεπερνά τα εσκαμμένα.

Τακτικισμοί και με το προσφυγικό

Εξίσου σημαντικό παράγοντα πίεσης προς την Ελλάδα συνιστά και το γεγονός ότι η Άγκυρα εκμεταλλεύεται στο έπακρο την απαθή και εφεκτική στάση που τηρεί η Ευρωπαϊκή Ένωση αναφορικά με την προσφυγική κρίση.

Η έλλειψη συνοχής στην Ευρώπη των 27 για το μείζον αυτό ζήτημα οδηγεί μοιραία στην υποβάθμιση της συμφωνίας ανάμεσα στην ΕΕ και την Τουρκία.

Άλλωστε, ο ίδιος ο κ. Ερντογάν έχει ξεκαθαρίσει πως η συμφωνία θα εκπέσει, εάν οι Βρυξέλλες δεν τηρήσουν στο προσεχές διάστημα τις δεσμεύσεις τους, ιδίως σε ό,τι αφορά τη χορήγηση βίζας σε Τούρκους πολίτες.

Το «φιλέτο» της Μοσούλης

Ταυτόχρονα, το βλέμμα του αρχηγού του τουρκικού κράτους στρέφεται σταθερά και στα ανατολικά σύνορα της χώρας του. Οι επιθέσεις των διεθνών δυνάμεων κατά του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) στη Μοσούλη του Ιράκ αποτελεί, κατά τον κ. Ερντογάν, μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για την Τουρκία να διεκδικήσει αυτό που κατείχε η πάλαι ποτέ Οθωμανική Αυτοκρατορία πριν τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο: τα πετρέλαια της Μοσούλης.

Οι βλέψεις αυτές προκάλεσαν την ανησυχία της Ουάσινγκτον, και την Παρασκευή (21/10/2016) ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας Άστον Κάρτερ συναντήθηκε στην Άγκυρα με τον Τούρκο πρόεδρο, ανακοινώνοντας ότι Τουρκία και Ιράκ κατέληξαν σε συμφωνία επί της αρχής που μπορεί να επιτρέψει την ανάληψη κάποιου ρόλου εκ μέρους της Τουρκίας στην επιχείρηση ανακατάληψης της Μοσούλης.

«Αυτό (σ.σ. ένας τουρκικός ρόλος) είναι κάτι στο οποίο προφανώς θα πρέπει να συμφωνήσει η ιρακινή κυβέρνηση και πιστεύω ότι υπάρχει συμφωνία επί της αρχής», είπε ο κ. Κάρτερ στους δημοσιογράφους, εκφράζοντας και την υπό όρους στήριξη των ΗΠΑ σε κάποιο ρόλο της Τουρκίας στο Ιράκ.

Ορισμένα χρήσιμα συμπεράσματα

Ο Τούρκος πρόεδρος είναι αποφασισμένος να παίξει με όλους και με όλα, μόνο και μόνο για να ενισχύσει την επικράτεια της χώρας του σε γεωστρατηγικό επίπεδο.

Με δεδομένη, λοιπόν, την λογική του επεκτατισμού και της τουρκικής «Μεγάλης Ιδέας» που λανσάρει ο κ. Ερντογάν, είναι φανερό πως απαιτείται η μέγιστη δυνατή επαγρύπνηση από ελληνικής πλευράς σε ό,τι αφορά τα εθνικά θέματα.

Ο πάλαι ποτέ «γίγαντας με τα πήλινα πόδια» ψάχνει να εδραιώσει τη θέση του σε μια γεωγραφική περιοχή με εξαιρετικά εύθραυστες ισορροπίες.

Απαιτούνται, συνεπώς, ετοιμότητα, σύνεση και ψυχραιμία, αλλά σε καμία περίπτωση εφησυχασμός.

Σχετικές ειδήσεις

• Απίστευτη πρόκληση των Τούρκων: Διόρισαν μόνιμο ιμάμη στην Αγία Σοφία!
• Βίντεο ντοκουμέντο: Τούρκος πιλότος αποκαλύπτει τους χάρτες των παραβιάσεων στο Αιγαίο
• Συναγερμός στο Αιγαίο: Τουρκικά μαχητικά πάνω από ελληνικά νησιά