Πολυνομοσχέδιο – σκούπα φέρνει τα πάνω κάτω στη δικαιοσύνη

Με 80 +1 σημεία παρέμβασης στην ποινική, πολιτική και ποινική δικαιοσύνη το πολυνομοσχέδιο- σκούπα των 120 διατάξεων φιλοδοξεί να λύσει τη χρόνια παθογένεια της καθυστέρησης στην απονομή της δικαιοσύνης που οδηγεί σε σωρηδόν καταδικαστικές αποφάσεις σε βάρος της χώρας μας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

«Οι 320.000 ανεκτέλεστες καταδικαστικές αποφάσεις στερούν από το ελληνικό δημόσιο περισσότερα από 500 εκατομμύρια ευρώ ενώ οι διαδικασίες που οδηγούν σε αρνησιδικία αποτρέπουν κάθε διάθεση επενδύσεων στη χώρα μας», ανέφερε χαρακτηριστικά ο υπουργός.

Με το πολυνομοσχέδιο διαδικασίες χρονοβόρες, όπως η έκδοση συναινετικών διαζυγίων επιταχύνονται ενώ διευρύνεται το ωράριο λειτουργίας των δικαστηρίων κατά δύο ώρες ώστε να εκδικάζονται περισσότερες υποθέσεις.
Η επίλυση διαφορών έξω από τα δικαστήρια, η επίλυση νομικών ζητημάτων που αφορούν δεκάδες χιλιάδες υποθέσεις (χαράτσι ΔΕΗ, ημιυπαίθριοι, κλπ.) καθώς και η εισαγωγή της πληροφορικής με την κατάθεση, ηλεκτρονικά, δικογράφων αποτελούν τομές για τη λειτουργία της Δικαιοσύνης που θα οδηγήσουν στην ουσιαστική αποσυμφόρηση των δικαστηρίων.

Ειδικότερα θεσπίζεται:

• Δικαστική μεσολάβηση: Οι ιδιωτικές διαφορές θα επιλύονται σε συντομότατο χρονικό διάστημα μέσω ξεχωριστών και κοινών ακροάσεων των αντιδίκων από τον μεσολαβητή-δικαστή, έτσι ώστε να αποφευχθεί η δικαστική διαδικασία.

• Συναινετική λύση του γάμου: Γίνεται με γραπτή συμφωνία των δύο πλευρών, με αναγκαία παράσταση δικηγόρου, ενός για κάθε μέρος, με αποτέλεσμα έτσι να μην υφίσταται πλέον δεύτερη συζήτηση. Τα διαζύγια με αντιδικία, μεταφέρονται από το Πολυμελές στο Μονομελές Πρωτοδικείο.

• Ασφαλιστικά Μέτρα: Όλα τα ασφαλιστικά μέτρα εκδικάζονται από τα Μονομελή Πρωτοδικεία. Η συζήτηση προσδιορίζεται μέσα σε 30 ημέρες και η απόφαση δημοσιεύεται αμέσως μετά την περάτωση της ακροαματικής διαδικασίας και το αργότερο σε 48 ώρες μετά τη συζήτηση και σε ειδικές περιπτώσεις εντός 20 ημερών.

• Για τις εργατικές διαφορές η αγωγή προσδιορίζεται μέσα σε ενενήντα (90) ημέρες από την κατάθεση και η απόφαση του Δικαστηρίου θα εκδίδεται μέσα σε τριάντα (30) ημέρες.

Ποινική Δίκη

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ένωσης Εισαγγελέων και του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών μόνο στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών υπολογίζεται ότι για ολόκληρο το 2011 θα έχουν εισαχθεί περίπου 330.000 μηνύσεις - εγκλήσεις.

Η τάση είναι αυξητική, αν ληφθεί μάλιστα υπόψη ότι στην αρχή της δεκαετίας 2000-2010 ο αντίστοιχος αριθμός μηνύσεων – εγκλήσεων ήταν 198.489. Σε όλα τα δικαστήρια της χώρας μόνο το 2010 εισήχθησαν 672.014 μηνύσεις.

Για την αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου προβλέπονται οι ακόλουθες ρυθμίσεις – τομές:

• Καταργείται η υποχρεωτικότητα της προκαταρκτικής εξέτασης στα πλημμελήματα.

• Ανώνυμες καταγγελίες τίθενται αμέσως στο αρχείο

• Ο μηνυτής στα κατ’ έγκληση διωκόμενα εγκλήματα καταθέτει παράβολο υπέρ του Δημοσίου ποσού εκατό (100) ευρώ.

• Θεσπίζεται Μονομελές Εφετείο Κακουργημάτων για συγκεκριμένα κακουργήματα που δεν επιφέρουν ποινή ισόβιας κάθειρξης, όπως υποθέσεις ναρκωτικών, διακεκριμένες κλοπές, ληστείες, του νόμου περί αλλοδαπών, του νόμου περί λαθρεμπορίας, του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας, του νόμου περί τυχερών παιχνιδιών και του νόμου περί αθλητικής βίας.

• Προσωρινή κράτηση μπορεί να διαταχθεί και όταν το έγκλημα τελέστηκε κατ' εξακολούθηση ή στο πλαίσιο εγκληματικής οργάνωσης ή υπάρχει μεγάλος αριθμός παθόντων απ' αυτό.

• Σε περίπτωση διαφωνίας ανακριτή και εισαγγελέα για την προσωρινή κράτηση, αποφαίνεται το δικαστικό συμβούλιο την ίδια ημέρα, που απολογήθηκε ο κατηγορούμενος. Μέχρι την έκδοση της απόφασης ο κατηγορούμενος κρατείται.

• Η αναβολή γίνεται σε δικάσιμο, στην οποία προεδρεύει ο ίδιος δικαστής που προήδρευε του δικαστηρίου, που χορήγησε την αναβολή.

• Τα ποσά που προβλέπονται ως κατώτατα όρια για το χαρακτηρισμό μιας πράξης ως κακούργημα αναπροσαρμόζονται ως ακολούθως: Το ποσό των 15.000 ευρώ σε 100.000 ευρώ, το ποσό των 73.000 σε 300.000 ευρώ και το ποσό των 150.000 ευρώ σε 500.000 ευρώ. Η ρύθμιση αυτή δεν αφορά τις εκκρεμείς υποθέσεις.

Διοικητική Δίκη

• Συγκροτείται ειδικός δικαστικός σχηματισμός στο Συμβούλιο της Επικρατείας για την εκδίκαση διαφορών που αφορούν τις στρατηγικές επενδύσεις. Στο σχηματισμό αυτό μετέχει ο πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας,12 σύμβουλοι και δύο πάρεδροι που επιλέγει η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Οι σχετικές αποφάσεις θα εκδίδονται στο συντομότερο δυνατόν χρόνο από τη συζήτηση τους.

• Σε περίπτωση που η δημόσια διοίκηση δεν αποστέλλει το φάκελο στο δικαστήριο, το δικαστήριο μπορεί να συνάγει τεκμήριο ομολογίας σε βάρος του δημοσίου για την πραγματική βάση των ισχυρισμών του αιτούντος και να προχωρήσει στην εκδίκαση της υπόθεσης.

• Θεσπίζεται το δικαίωμα αποζημιώσεως των διαδίκων λόγω υπέρβασης της εύλογης διάρκειας της δίκης ( εκτός από το δημόσιο και τους κυβερνητικούς οργανισμούς). Το δικαίωμα αυτό ασκείται εντός 6 μηνών από τη δημοσίευση της οριστικής απόφασης του δικαστηρίου, για την οποία ο αιτών παραπονείται ότι υπήρξε υπέρβαση της εύλογης διάρκειας. Η σχετική αίτηση εξετάζεται από Τριμελές Συμβούλιο από ανώτατους δικαστές.

Ελεγκτικό Συνέδριο

Εισάγεται η πιλοτική δίκη και στο Ελεγκτικό Συνέδριο.

Οργανισμός Δικαστηρίων

Τα δικαστήρια συνεδριάζουν τις εργάσιμες ημέρες από τις 09.00 μέχρι την 17.00. Η διάταξη αυτή δεν αφορά στο σύνολο των δικαστικών υπαλλήλων αλλά αφορά κυρίως στους Γραμματείς της έδρας και στις υποστηρικτικές αυτής Υπηρεσίες. Στις περιπτώσεις αυτές θα εξεταστεί σε συνεργασία με τους Συλλόγους των Εργαζομένων η δυνατότητα καταβολής υπερωριακής αμοιβής ή διευθέτησης του χρόνου εργασίας (λ.χ. με παροχή της δυνατότητας έξτρα ρεπό σε άλλες ημέρες).

Ηλεκτρονική Δικαιοσύνη

Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει διατάξεις με τις οποίες θεσπίζεται η αναγραφή, επάνω στο δικόγραφο, υποχρεωτικά, της ηλεκτρονικής διεύθυνσης των δικηγόρων που καταθέτουν τα σχετικά ένδικα μέσα. Εισάγεται ο θεσμός της ηλεκτρονικής κατάθεσης δικογράφων εφόσον υπάρχει η δυνατότητα προηγμένης ηλεκτρονικής υπογραφής. Οι διατάξεις αυτές αφορούν το Συμβούλιο της Επικρατείας, τα Διοικητικά Δικαστήρια και το Ελεγκτικό Συνέδριο και έρχονται να συμπληρώσουν αντίστοιχες διατάξεις που πρόκειται να τεθούν σε εφαρμογή στα πολιτικά και ποινικά δικαστήρια, στο πλαίσιο του προγράμματος e-justice.