Ο πόλεμος στην Ουκρανία θα φέρει αναταραχή σε Μέση Ανατολή και Αφρική - «Χρειαζόμαστε ψωμί»

Η Ρωσία είναι ο κορυφαίος εξαγωγέας σιταριού στον κόσμο και ο μεγαλύτερος παραγωγός μετά την Κίνα και την Ινδία. Και η Ουκρανία είναι ένας από τους πέντε κορυφαίους εξαγωγείς σιταριού παγκοσμίως. Υπηρεσίες αρωγής και ΜΚΟ προειδοποιούν για «φαινόμενο τσουνάμι» μετά τον πόλεμο, καθώς οι αυξανόμενες τιμές των σιτηρών πλήττουν χώρες που αντιμετώπιζαν ήδη πληθωριστικές πιέσεις, επισιτιστική ανασφάλεια και συγκρούσεις.

Ο πολύπαθος Λίβανος εισάγει το 60% του σιταριού του από την Ουκρανία. Η Αίγυπτος είναι ο κορυφαίος εισαγωγέας σιταριού στον κόσμο, με το 70% του σιταριού της να προέρχεται από τη Ρωσία και την Ουκρανία. Οι μισές από τις εισαγωγές σιταριού της Τουρκίας και το 80% των σιτηρών της Τυνησίας προέρχονται επίσης από αυτές τις δύο χώρες.

Δύο εβδομάδες μετά την έναρξη του πολέμου, οι ελλείψεις σε αλεύρι έχουν ήδη αρχίσει να πλήττουν ορισμένες χώρες στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, με τους ειδικούς να προειδοποιούν ότι οι τιμές βασικών τροφίμων θα εκτιναχθούν στα ύψη, καθώς «πληγώνονται» τα αποθέματα σιταριού, τροφοδοτώντας ενδεχομένως αναταραχές. Η Ρωσία και η Ουκρανία παρέχουν το ένα τέταρτο των παγκόσμιων εξαγωγών σιταριού, ενώ η Αίγυπτος είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας σιταριού στον κόσμο.

Στην Τυνησία, όπου πολλοί άνθρωποι κάνουν ουρές για να προμηθευτούν ψωμί στην παλιά πόλη της Τύνιδας, οι κάτοικοι περνάνε δύσκολες μέρες, ενώ το κόστος ζωής αυξάνεται διαρκώς. «Δεν υπάρχουν ποτέ χρήματα στο τέλος του μήνα. Πρέπει ακόμη και να δανειστώ μερικά. Όλα γίνονται πιο ακριβά» λέει ο εργάτης Χμαίς Αμάνι.

Σχεδόν οι μισές από τις εισαγωγές σιταριού της Τυνησίας προέρχονται από την Ουκρανία και η ρωσική εισβολή έχει οδηγήσει τις τιμές σε υψηλό 14 ετών. Παρόλο που το κράτος της Τυνησίας ελέγχει την τιμή του ψωμιού, οι άνθρωποι φοβούνται ότι αναπόφευκτα θα νιώσουν την κρίση. «Αν η τιμή του ψωμιού αυξηθεί, αυτό θα σημάνει περικοπές αλλού», είπε ο Αμάνι. «Χρειαζόμαστε ψωμί».

Η Τυνησία είναι ιδιαίτερα ευάλωτη σε τέτοιους «μετασεισμούς», καθώς η εύθραυστη οικονομία της έχει πληγεί τα τελευταία χρόνια από τον πληθωρισμό και την υψηλή ανεργία, ενώ η χώρα αντιμετωπίζει μεγάλα ποσά δημόσιου χρέους. Ωστόσο δεν ειναι η μόνη χώρα της περιοχής που θα αντιμετωπίσει δυσκολίες σε περίπτωση παρατεταμένης διακοπής της εφοδιαστικής αλυσίδας και αύξησης των τιμών.

Η κυβέρνηση της Τυνησίας δεν αναφέρεται δημόσια στις ελλείψεις αλευριού, παρόλο που τα στοιχεία είναι ήδη εμφανή. Σε όλη τη χώρα, τα αρτοποιεία κλείνουν νωρίς ή μειώνουν τις προμήθειες, με την οργή να αυξάνεται μεταξύ των ιδιοκτητών. «Υπάρχει πρόβλημα εδώ και μήνες», λέει ο αρτοποιός Χαζέμ Μπουανάνι. «Κανονικά, αγοράζουμε αλεύρι από μύλους και η κυβέρνηση θα μας αποζημιώσει. Εδώ και 10 μήνες, δεν έχουμε δει καμία πληρωμή»

Αντίστροφη μέτρηση για την καταστροφή

Ο Λίβανος, μια χώρα που αντιμετωπίζει πρωτοφανή οικονομική κρίση με τον πληθωρισμό σε υψηλό ρεκόρ, συνήθως εισάγει περισσότερο από το ήμισυ του σιταριού του από την Ουκρανία. Την περασμένη Παρασκευή, ο υπουργός Οικονομίας και Εμπορίου, Αμίν Σαλάμ προειδοποίησε ότι η χώρα είχε αρκετό σιτάρι για «ένα ή ενάμιση μήνα». Η κυβέρνηση διαπραγματεύεται με άλλους προμηθευτές, πρόσθεσε, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, «οι οποίοι έχουν εκφράσει προθυμία να βοηθήσουν εάν χρειαστεί να εισάγουμε μεγάλες ποσότητες σιταριού».

Η Υεμένη, η οποία έχει καταστραφεί από τον πόλεμο από το 2014, εισάγει σχεδόν όλο το σιτάρι της, με περισσότερο από το 1/3 να προέρχεται από τη Ρωσία και την Ουκρανία. Εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το ψωμί, το οποίο θεωρείται ότι αποτελεί πάνω από το ήμισυ της πρόσληψης θερμίδων για το μέσο νοικοκυριό. Ο πόλεμος στην Ουκρανία θα είναι για τη χώρα «αντίστροφη μέτρηση για την καταστροφή»

Ο Aμπιρ Ετέφα, εκπρόσωπος του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος με έδρα το Κάιρο, είπε ότι πολλά από τα εμπορεύματα που έχουν επηρεαστεί από τη ρωσική εισβολή είναι «καθοριστικής σημασίας» για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Αλλά η προμήθεια σιτηρών από άλλους εξαγωγείς δεν ήταν εύκολη, προειδοποίησε.

Στην Αίγυπτο, όπου το επίπεδο, λεπτό, ψωμί flatbread είναι βασική τροφή, μεγάλο μέρος του σιταριού προέρχεται από τη Ρωσία και την Ουκρανία. Ακόμη και πριν από την εισβολή, με τις τιμές να έχουν αυξηθεί κατά 80% μεταξύ Απριλίου 2020 και Δεκεμβρίου 2021, η κυβέρνηση είπε ότι σχεδιάζει να αυξήσει το κόστος του επιδοτούμενου ψωμιού για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες αφότου ο Πρόεδρος Abdel-Fattah El-Sisi είπε: δεν μπορεί να προσφέρει 20 καρβέλια ψωμί με ένα τσιγάρο».

Ο Αιγύπτιος πρωθυπουργός, Mουστάφα Μαντμπούλι, είπε ότι η κυβέρνηση θα «διασφαλίσει ότι δεν θα πληγούν οι ανθρώποι που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη». Στον Λίβανο, ο οποίος επίσης επιδοτεί το ψωμί, ο πρωθυπουργός Ταμάμ Σαλάμ προειδοποίησε ότι η κεντρική τράπεζα δεν θα μπορέσει να συμβαδίσει εάν οι τιμές συνεχίσουν να αυξάνονται.

Κίνδυνος γενικευμένης αναταραχής

Σε μια περιοχή με μακρά ιστορία πολιτικών και κοινωνικών αναταραχών που προκαλούνται από την επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών, ιδιαίτερα από τις μη προσιτές τιμές των τροφίμων, οι κίνδυνοι είναι σαφείς. Η προοπτική γενικευμένης αναταραχής είναι ανησυχητική.

«Ο πόλεμος οδηγεί σε μεγαλύτερη επισιτιστική ανασφάλεια και η επισιτιστική ανασφάλεια αυξάνει την πιθανότητα αναταραχής και βίας», είπε. «Έτσι, μια σύγκρουση στην Ουκρανία που οδηγεί στην πείνα και ωθεί τους ανθρώπους σε επισιτιστική ανασφάλεια αλλού θα μπορούσε να έχει [την] πιθανότητα αναταραχής και βίας σε άλλες περιοχές. Και πραγματικά, ο κόσμος δεν μπορεί να αντέξει άλλη μια σύγκρουση» τονίζουν οι υπεύθυνοι του ΟΗΕ.

Η οργάνωση Save the Children στην Υεμένη, προειδοποίησε για ένα παγκόσμιο «φαινόμενο ντόμινο» που θα μπορούσε να εξαπολύσει «πρόσθετες ταραχες» σε άλλες ευάλωτες χώρες. «Στην Υεμένη, 8 εκατομμύρια παιδιά βρίσκονται ήδη στα πρόθυρα της πείνας. Οι οικογένειες είναι εξαντλημένες. Έχουν αντιμετωπίσει τη μία φρίκη μετά την άλλη κατά τη διάρκεια επτά ετών πολέμου. Φοβόμαστε οτι δεν θα μπορέσουν να αντέξουν άλλο σοκ, ειδικά όσον αφορά το κύριο συστατικό που κρατά τα παιδιά τους στη ζωή», είπε.

Διαβάστε επίσης:

Ουκρανία: Έρχεται «κόλαση επί γης» για τις παγκόσμιες τιμές των τροφίμων- Φόβοι επισιτιστικής κρίσης