Μεξικό: Oι ζαπατίστας ζητούν περισσότερη αυτονομία

«Πριν από 20 χρόνια, πετάξαμε στον κάδο των σκουπιδιών όλα τα πολιτικά κόμματα» και σήμερα «είναι ο λαός εκείνος που αποφασίζει ποιος πρέπει να κυβερνήσει», είπε η διοικήτρια Ορτένσια, μιλώντας στην επέτειο της εξέγερσης.
Η ίδια τόνισε ότι πριν από τον ξεσηκωμό του Ζαπατιστικού Στρατού Εθνικής Απελευθέρωσης (EZLN), τα πάμφτωχα χωριά της Τσιάπας δεν είχαν υπηρεσίες υγείας, ούτε παιδείας.

Όμως ούτε το γεγονός ότι στους κατοίκους της Τσιάπας προσφέρθηκαν έκτοτε τέτοιες υπηρεσίες, ούτε η αυτονομία που χορηγήθηκε στην περιοχή επαρκούν. Οι ζαπατίστας διεκδικούν περισσότερη αυτονομία, διαμηνύοντας ότι θα αντισταθούν στην τυραννία της κεντρικής κυβέρνησης και στο στρατό, πρόσθεσε ακόμη η Ορτένσια.

Στους εορτασμούς –με μουσική και χορούς– ο υποδιοικητής Μάρκος, ο ηγέτης των Ζαπατίστας που εδώ και 20 χρόνια, παρέμεινε εκτός του προσκηνίου, όπως συνηθίζει.

Την περασμένη εβδομάδα πάντως ο σουμπκομαντάντε Μάρκος δημοσίευσε μια ανακοίνωση, στην οποία τόνιζε ότι και τον Δεκέμβριο του 2013 «κάνει κρύο, όσο και πριν από 20 χρόνια», και ότι «σήμερα, όπως και τότε, συγκεντρωνόμαστε κάτω από το ίδιο λάβαρο: αυτό της εξέγερσης».

Το αντάρτικο των Ζαπατίστας –που πήρε το όνομά του από τον ήρωα της μεξικανικής επανάστασης Εμιλιάνο Σαπάτα– είχε καταλάβει εξαπίνης την τότε κυβέρνηση, κηρύσσοντάς της τον πόλεμο την 1η Ιανουαρίου 1994, την ημέρα που άρχιζε να εφαρμόζεται η συμφωνία ελεύθερου εμπορίου NAFTA, στην οποία προσχώρησε το Μεξικό μαζί με τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και τον Καναδά.

Οι μάχες που είχαν ακολουθήσει διήρκεσαν 12 ημέρες με δεκάδες νεκρούς, στην πλειονότητά τους στις τάξεις των εξεγερμένων. Έπειτα από μια εκεχειρία και έναν μακροσκελή διάλογο ανάμεσα στις αρχές και τους εξεγερμένους, που ζητούσαν για την πάμφτωχη Τσιάπας –όπου κατοικούν κυρίως ιθαγενείς– γη, στέγαση, παιδεία, υγεία και απασχόληση, εντέλει υπεγράφη μια ειρηνευτική συμφωνία το 1996, η οποία προέβλεπε να χορηγηθεί ένας ορισμένος βαθμός αυτονομίας στην επαρχία.

Φέτος αναμένεται να προωθηθεί μία νέα μεταρρύθμιση για να δοθεί μεγαλύτερη αυτονομία στην περιοχή, όπως δήλωσε προχθές Τρίτη στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Χάιμε Μαρτίνες Βελός, ένας κυβερνητικός αξιωματούχος αρμόδιος για τον διάλογο με τις φυλές των ιθαγενών του Μεξικού.

Οι Ζαπατίστας, που λένε ότι κουράστηκαν να περιμένουν να δράσει η κυβέρνηση, έχουν δημιουργήσει στο μεταξύ δικά τους αυτόνομα συστήματα απονομής δικαιοσύνης, υγείας και παιδείας σε πέντε δήμους που αποκαλούν καρακόλες, ή κελύφη.

Η οικονομική κατάσταση στην Τσιάπας δεν βελτιώθηκε, παρά την ανάπτυξη της μεξικανικής οικονομίας τα χρόνια που μεσολάβησαν. Τα τρία τέταρτα του πληθυσμού των 4,8 εκατ. κατοίκων της επαρχίας ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, και το ένα τρίτο υπό συνθήκες ακραίας φτώχειας. Οι Ζαπατίστας καταγγέλλουν ότι η κυβέρνηση αθέτησε τις υποσχέσεις τις οποίες είχε κάνει στο πλαίσιο της ειρηνευτικής συμφωνίας που είχε συναφθεί.