ΠΑΣΟΚ: Ο Νίκος και... οι άλλοι
Μπορεί ορισμένοι να αναρωτιούνται μήπως έγινε «πολλή φασαρία για το τίποτε», υπό την έννοια ότι το εγχείρημα της ανανέωσης στο ΠΑΣΟΚ, κατέληξε στην άνετη επανεκλογή του Νίκου Ανδρουλάκη στην ηγεσία του κόμματος. Είναι όμως έτσι;
Δηλαδή η Χαριλάου Τρικούπη αναλώθηκε σε μια εσωκομματική διαδικασία -την ώρα μάλιστα που «έβραζε ο τόπος»- για να καταλήξει στο ίδιο σημείο που βρισκόταν τη βραδιά των ευρωεκλογών; Τότε δηλαδή που με τρόπο απολύτως ασύνταχτο ετέθη επιτακτικά ως «επείγον ζήτημα» να αλλάξει εδώ και τώρα η ηγεσία της παράταξης.
Οι περισσότεροι, ακόμα και προβεβλημένα στελέχη του χώρου, που ξεκινούν από διαφορετικό μετερίζι, εκτιμούν ότι τα πράγματα δεν είναι καθόλου έτσι. Μπορεί να είναι ίδιος ο αρχηγός αλλά φαίνεται πως δεν είναι καθόλου ίδιο το κόμμα που καλείται να διαχειρισθεί σε πρώτη φάση, και να αναπτύξει περαιτέρω με εμφανή χρονικό ορίζοντα τις βουλευτικές εκλογές του 2027. Για να ξεκινήσουμε από τα βασικά:
Το ΠΑΣΟΚ καλείται να αναπτύξει «επιχειρησιακό σχέδιο δράσης» μέσα σε ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Ο ΣΥΡΙΖΑ κινείται σταθερά σε τροχιά ρευστοποίησης και όλα δείχνουν ότι η Αριστερά θα χρειαστεί πολύ χρόνο για να πάρει πάλι κεφάλι. Από την άλλη είναι εμφανείς οι ρωγματώσεις στο κυβερνητικό στρατόπεδο, καθώς μια μεγάλη μερίδα των ψηφοφόρων της απομακρύνθηκε στις πρόσφατες ευρωεκλογές, στην Κοινοβουλευτική της Ομάδα καταγράφηκαν ισχυρές αναταράξεις συν δύο πρώην πρωθυπουργοί της παράταξης κάνουν «φύλλο και φτερό» τις επιλογές του Κυριάκου Μητσοτάκη σε όλα τα πεδία, από την οικονομία έως την εξωτερική πολιτική.
Ασφαλώς την ώρα της πρώτης κάλπης δεν προκλήθηκε κάποιος πολιτικός σεισμός. Η συμμετοχή ήταν ικανοποιητική μεν αλλά απείχε αρκετά από τις προσδοκίες της Χαριλάου Τρικούπη να ξεκινήσει… με γκολ από τα αποδυτήρια. Ωστόσο το ΠΑΣΟΚ που δημοσκοπικά καταγράφεται πλέον στη δεύτερη θέση, σχεδόν μονοπώλησε για μεγάλο χρονικό διάστημα την πολιτική συζήτηση και κατόρθωσε μέσα από ένα συντεταγμένο και εν πολλοίς ήρεμο εσωκομματικό διάλογο να εγγράψει σοβαρές υποθήκες για το μέλλον. Φυσικά είμαστε ακόμη στην αρχή, ούτε η αποσταθεροποίηση όμορων πολιτικών χώρων ούτε η κοινωνική αναζήτηση αρκούν από μόνες τους για να οδηγήσουν με αυτοματισμό στη συγκρότηση ενός εναλλακτικού χώρου.
Ας αρκεστούμε λοιπόν σε ορισμένες παρατηρήσεις:
Πρώτο: Ο (επανεκλεγείς) Νίκος Ανδρουλάκης αντιλαμβάνεται πλήρως ότι βρίσκεται μπροστά σε νέα δεδομένα. Ανεξάρτητα από το αν θα εγκαταλείψει ή όχι τη στρατηγική των μικρών αλλά σίγουρων βημάτων, φαίνεται διατεθειμένος να κάνει σημαντικές αλλαγές στη δομή οργάνωσης και λειτουργίας του κόμματος με παράλληλη αξιοποίηση των ανθυποψηφίων του σε θέσεις-κλειδιά, να δημιουργήσει, δηλαδή, ένα είδος ηγετικής ομάδας. Γιατί στην πρώτη εσωκομματική κάλπη δεν μετρήθηκαν μόνο ψήφοι, μετρήθηκαν και πολιτικές επιρροές. Με βάση το διπλό crash test «προφίλ-κοινά αναφοράς», φαίνεται ότι ο Παύλος Γερουλάνος και η Άννα Διαμαντοπούλου είναι -έναντι του Χάρη Δούκα- ισχυρότεροι γεφυροποιοί με τα μεγάλα αστικά κέντρα και το κεντροδεξιό ακροατήριο.
Δεύτερο: Για να έλθουμε… στο ψητό. Ο κ. Γερουλάνος ήρθε πρώτος στην Αθήνα, όπως επίσης και στην Αττικής ακολουθούμενος από την Άννα Διαμαντοπούλου, η οποία επανέκαμψε στο πασοκικό προσκήνιο μετά από μακρά απουσία. Το γεγονός έχει ιδιαίτερη βαρύτητα γιατί αναφέρεται στην περιοχή που θεωρείται η μεγάλη πληγή της Χαριλάκου Τρικούπη -ένα εμφανές έλλειμμα που της προσέδιδε τον τίτλο του «κόμματος της περιφέρειας». Επιπρόσθετα και οι δύο προαναφερθέντες έδειξαν πως επικοινωνούν με ευρύτερα πολιτικά ακροατήρια που υπερβαίνουν στο στενό κομματικό πυρήνα.
Τρίτο: Με βάση τα προ της αναμέτρησης δημοσκοπικά στοιχεία διαπιστώσαμε ότι οι βασικές δεξαμενές του ΠΑΣΟΚ είναι το κέντρο και η κεντροαριστερά, ενώ οι επιρροές του προς πιο μετριοπαθείς ψηφοφόρους είναι ιδιαίτερα χαμηλή. Και είναι προφανές ότι αυτές οι δεξαμενές δεν επαρκούν για να επαναφέρουν το Σοσιαλιστικό Κίνημα σε τροχιά εξουσίας. Κατά συνέπεια το μεγάλο στοίχημα της επόμενης ημέρας έγκειται στο αν θα επιχειρηθεί ή όχι αμφίπλευρη διεύρυνση και στη βάση ποιων προγραμματικών θέσεων-προτάσεων.
Συμπέρασμα: Δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν πως με γνώμονα το «αντιμητσοτακικό μέτωπο», το ΠΑΣΟΚ κινδυνεύει να εγκλωβισθεί σε καθεστώς στασιμότητας. Πιστεύουν, επίσης, ότι δεν είναι τώρα η κατάλληλη στιγμή να ανοίξει η συζήτηση για την ανασύνθεση της κεντροαριστεράς. Όχι μόνο επειδή… μόνο με κεντροαριστερά δουλειά δεν γίνεται ή γιατί η παράταξη δεν έχει επαρκώς δυναμώσει αλλά και γιατί απλούστατα… δεν υπάρχουν συνομιλητές. Πολλά θα κριθούν επομένως από την τελική επιλογή, η οποία εκτός της Χαριλάου Τρικούπη θα επηρεάσει και τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς σε μια περίοδο που η ΝΔ θα πρέπει να ισορροπήσει ανάμεσα στην επίθεση φιλίας προς τον κεντρώο χώρο, κλείνοντας ταυτοχρόνως το μάτι στους ψηφοφόρους εκείνους που σταθερά μετακομίζουν σε κόμματα τα οποία βρίσκονται στα δεξιά της.