Πώς θα επιδοτηθούν τα δάνεια δανειοληπτών - Το τελεσίγραφο σε τράπεζες

Η κυβέρνηση στέκεται πίσω από τη γραμμή που έθεσε ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ήτοι πως οι τράπεζες έχουν υψηλή κερδοφορία και πρέπει να στηρίξουν τα ευάλωτα νοικοκυριά, έτσι ώστε να αποτραπεί η δημιουργία μιας νέας γενιάς κόκκινων δανείων.

Ο Χρήστος Σταϊκούρας προσδιόρισε για το 2022 στα 3,5 δισ. ευρώ τα κέρδη των συστημικών τραπεζών και ζήτησε με αυτά να διευκολύνουν τους δανειολήπτες και να μειώσουν την ψαλίδα των επιτοκίων χορηγήσεων και καταθέσεων καθώς και τις προμήθειές τους. Πρακτικά η μείωση της ψαλίδας των επιτοκίων χορηγήσεων – καταθέσεων, σημαίνει αύξηση του επιτοκίου καταθέσεων που σήμερα είναι κατά μέσο όρο στο 0,05% και μείωση του μέσου επιτοκίου χορηγήσεων που σήυμερα ανέρχεται στο 4,86%.

Τι συζητούν οι τράπεζες

Από την πλευρά τους οι τραπεζικές διοικήσεις συμφωνούν με την αξιοποίηση του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών και προτείνουν ένα σχήμα στήριξης των ευάλωτων νοικοκυριών με ειδικά χαρακτηριστικά.

Το μέτρο, σύμφωνα με τις μέχρι σήμερα πληροφορίες, προβλέπει την επιδότηση του 50% της διαφοράς της δόσης που προκύπτει από την αύξηση των επιτοκίων με στόχο να περιοριστεί η επιβάρυνση για όσους οφειλέτες είναι ευάλωτοι, δηλαδή πληρούν τα αυστηρά κριτήρια του νόμου. Βασική προϋπόθεση είναι να είναι συνεπείς στις δανειακές υποχρεώσεις τους, δηλαδή να μην έχουν καθυστέρηση στις οφειλές τους πάνω από ένα τρίμηνο.

Πρακτικά το μέτρο προβλέπει ότι εάν κάποιος ευάλωτος δανειολήπτης στεγαστικού δανείου πλήρωνε πριν από την αύξηση των επιτοκίων π.χ. 400 ευρώ μηνιαία δόση, η οποία μετά την άνοδο του euribor αυξήθηκε στα 500 ευρώ, οι τράπεζες θα αναλάβουν το 50% αυτής της αύξησης, δηλαδή τα 50 ευρώ. Το μέτρο προτάθηκε να ισχύσει για 12 μήνες και οι λεπτομέρειες θα καθοριστούν τις προσεχείς δύο εβδομάδες.

Τα κριτήρια για να χαρακτηριστεί ένα νοικοκυριό ευάλωτο είναι:

• Εισοδηματικά: Το συνολικό εισόδημα δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 7.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενο κατά 3.500 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος του νοικοκυριού. Το συνολικό εισόδημα δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 21.000 ευρώ ετησίως, ανεξαρτήτως της σύνθεσης του νοικοκυριού.
• Περιουσιακά: Η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας του νοικοκυριού δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 120.000 ευρώ για το μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενη κατά 15.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος και έως τις 180.000 ευρώ. Το συνολικό ύψος των καταθέσεων του νοικοκυριού ή/και η τρέχουσα αξία μετοχών, ομολόγων κ.λπ. να μην υπερβαίνει τις 7.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενο κατά 3.500 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος του νοικοκυριού.

Προϋπόθεση είναι το μέτρο να λάβει την έγκριση της ΕΚΤ, η οποία θα μπορούσε να απαιτήσει τα δάνεια αυτά να αναταξινομηθούν από την κατηγορία των εξυπηρετούμενων στην κατηγορία των υποψήφιων προς αθέτηση δανείων.

Τα επιτόκια καταθέσεων

Ως προς τα επιτόκια καταθέσεων τα πράγματα θα κινηθούν ταχύτερα. Ήδη οι πρώτες αυξήσεις στα επιτόκια καταθέσεων έγιναν στα τέλη Νοεμβρίου και συνεχίζονται και τον Δεκέμβριο με επίκεντρο κυρίως τις προθεσμιακές καταθέσεις, αλλά και ειδικούς τραπεζικούς λογαριασμούς αποταμίευσης, όπως π.χ. για παιδιά, μισθοδοτικούς ή συνταξιοδοτικούς, για τους οποίους εφαρμόζονται υψηλότερα επιτόκια ακόμη και για μικρά ποσά.

Οι αυξήσεις στις προθεσμιακές καταθέσεις είναι χαμηλές της τάξης των 40 μονάδων βάσης για μικρές διάρκειες έως 3-6 μήνες, αλλά κλιμακώνονται έως τις 80 μονάδες βάσης για μεγαλύτερες διάρκειες 12 ή 15 μηνών και για ποσά που συνήθως υπερβαίνουν τις 50.000 ευρώ.

Με αυτό τον τρόπο οι τράπεζες επιδιώκουν να περάσουν ένα μέρος της αύξησης του euribor στις αποδόσεις των καταθέσεων και παράλληλα να δώσουν ένα κίνητρο προκειμένου μέρος των καταθέσεων να μετακινηθεί από τους λογαριασμούς ταμιευτηρίου σε κλειστούς λογαριασμούς μεγαλύτερης διάρκειας κυρίως 12 μηνών.

Οι τραπεζικές χρεώσεις

Στο μέτωπο των τραπεζικών χρεώσεων το υπουργείο Οικονομικών έδωσε στις τράπεζες λίστα 12 χρεώσεων με στόχο την επανεξέτασή τους. Πρόκειται για χρεώσεις που αφορούν τόσο τις ηλεκτρονικές συναλλαγές, όπως η αποστολή χρημάτων μέσω Ιnternet ή mobile banking σε τράπεζα του εσωτερικού ή του εξωτερικού, αλλά και χρεώσεις που έχουν να κάνουν με σειρά από υπηρεσίες όπως τα έξοδα για την αξιολόγηση αιτημάτων για τη χορήγηση π.χ. στεγαστικών δανείων. Το πρόβλημα είναι πως πολλές από τις υπηρεσίες αυτές έχουν εκχωρηθεί από τις τράπεζες σε τρίτες εταιρείες και η παρέμβαση στην τιμολογιακή πολιτική ανατρέπει συμβατικές τους υποχρεώσεις.

Σε κάθε περίπτωση το κόστος που χρεώνουν οι τράπεζες για τη μεταφορά χρημάτων μεταξύ δύο διαφορετικών τραπεζών είναι υπέρογκο σε σχέση με τη γενικότερη τάση στον τομέα των ηλεκτρονικών συναλλαγών. Το μέσο κόστος στη χώρα μας διαμορφώνεται έως τα 3 ευρώ, εάν η συναλλαγή δεν γίνεται άμεσα και έως 5 ευρώ εάν η συναλλαγή εκτελεστεί άμεσα.

Στη βάση αυτή, η λίστα του υπουργείου Οικονομικών με τις προμήθειες που πρέπει να μειωθούν περιλαμβάνει τις εξής χρεώσεις:

1. Προμήθεια εισερχόμενου εμβάσματος.
2. Προμήθεια εξερχόμενου εμβάσματος (χρέωση για μεταφορά χρημάτων από τον λογαριασμό μιας τράπεζας σε λογαριασμό άλλης τράπεζας εσωτερικού).
3. Προμήθεια αποστολής χρημάτων (έμβασμα) σε τράπεζες εκτός Ευρωζώνης.
4. Προμήθεια ανάληψης μετρητών από ΑΤΜ άλλης τράπεζας.
5. Συνδρομή πιστωτικής κάρτας.
6. Προμήθεια επανέκδοσης χρεωστικής/πιστωτικής κάρτας λόγω λήξης και λόγω κλοπής, απώλειας ή φθοράς.
7. Προμήθεια για πληρωμή λογαριασμών (ΔΕΚΟ, κινητής τηλεφωνίας κ.λπ.).
8. Προμήθεια έκδοσης αντιγράφων κίνησης λογαριασμών/δανείων/πιστωτικών καρτών.
9. Έξοδα αξιολόγησης αιτημάτων δανείων.
10. Έξοδα νομικού και τεχνικού ελέγχου αιτημάτων δανείων.
11. Έξοδα συναλλαγών με πιστωτικές κάρτες στο εξωτερικό (επιβάρυνση για τη μετατροπή συναλλαγών εξωτερικού σε ευρώ).
12. Προμήθεια για αγορά χρεογράφων του ελληνικού Δημοσίου.