Ο ΟΣΕ και η Hellenic Train, η ΔΕΔΑ και η σκιά της Glencore στην Αegean Baltic

Η διαχείριση της ασφάλειας

Το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη ήλθε να υπενθυμίσει πως η εθνική σιδηροδρομική υποδομή της Ελλάδας είναι θεσμικά «κομφούζιο». Αυτό που είναι ακόμη πιο ανησυχητικό είναι πως ο ΟΣΕ στα επίσημα έντυπα του υπερηφανεύεται για το σύστημα διαχείρισης της ασφάλειας που εφαρμόζει. Στις τελευταίες οικονομικές καταστάσεις του Οργανισμού που δημοσιεύθηκαν το 2022, αναφέρονται ενδεικτικά τα εξής: «Ο ΟΣΕ έχει τεκμηριώσει, αναπτύξει και εφαρμόσει ένα αποτελεσματικό Σύστημα Διαχείρισης της Ασφάλειας (ΣΔΑ), για όλες τις δραστηριότητές του. Το Σύστημα Διαχείρισης της Ασφάλειας καλύπτει όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων του Οργανισμού, οι οποίες αφορούν στη διαχείριση της υποδομής, στη ρύθμιση της κυκλοφορίας καθώς και στην αλληλεπίδραση όλων των σιδηροδρομικών οργανισμών και του ΟΣΕ. Επίσης ενσωματώνει τους απαραίτητους κανονισμούς και τις συμφωνίες του Οργανισμού, ώστε να εξασφαλιστεί η ασφάλεια του Σιδηροδρόμου με τον καλύτερο τρόπο». Μετά τα τραγικά γεγονότα θα πρέπει οι σχετικές αναφορές να απαλειφθούν...

Η Hellenic Train και ο ΟΣΕ

Πάντως το συνολικό σιδηροδρομικό τοπίο στη χώρα διακρίνεται από προβλήματα. Ενδεικτικά, η Hellenic Train (πρώην ΤΡΑΙΝΟΣΕ), μέλος του ιταλικού Ομίλου Ferrovie dello Stato Italiane, είναι από το 2017 ο βασικός πάροχος σιδηροδρομικής μεταφοράς επιβατών και εμπορευμάτων στην Ελλάδα. Ωστόσο, αυτά τα πέντε χρόνια δεν βρήκε ποτέ το βηματισμό της και εκτός από τα προβλήματα στα δρομολόγια που ταλαιπωρούσαν τους επιβάτες, είχε σοβαρά θέματα και στη συνεργασία με τον ΟΣΕ που είναι ο πάροχος του δικτύου. Η Hellenic Train την τελευταία τριετία έχει επιδοθεί σε πόλεμο εξωδίκων με τον ΟΣΕ για τις χρεώσεις για τα τέλη πρόσβασης και χρήσης υποδομής και συνέχεια προσφεύγει στη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων. Οι Ιταλοί υποστηρίζαν και υποστηρίζουν πως τα τροποποιημένα τέλη οδηγούν σε χρεώσεις σημαντικά υψηλότερες, χωρίς να έχουν υπάρξει αλλαγές στην ποιότητα του δικτύου και πως τα τέλη που περιλαμβάνονται στις δηλώσεις δικτύου δεν είναι βιώσιμα. Η τραγωδία των Τεμπών σίγουρα δεν θα βελτιώσει την κατάσταση αυτή.

Η υποστελέχωση της ΡΑΣ

Το ατύχημα έρχεται να αναδείξει και τη σημασία της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ), του ρυθμιστικού φορέα των σιδηροδρομικών μεταφορών στην Ελλάδα, που εποπτεύει τη λειτουργία της σιδηροδρομικής αγοράς, διασφαλίζοντας την ισότιμη και χωρίς διακρίσεις πρόσβαση σε υποδομές και υπηρεσίες σιδηροδρομικών μεταφορών. Εντός της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων λειτουργεί η Μονάδα Ασφάλειας και Διαλειτουργικότητας Σιδηροδρόμων, η οποία αποτελείται από δύο τμήματα, το Τμήμα Ασφάλειας Σιδηροδρόμων και το Τμήμα Διαλειτουργικότητας. Στη Μονάδα Ασφάλειας και Διαλειτουργικότητας στο τέλος του 2022 απασχολούνταν αποκλειστικά επτά υπάλληλοι. Να σημειωθεί πως η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων διαθέτει 35 οργανικές θέσεις εκ των οποίων έχουν καλυφθεί μόλις οι 21 και 14 παραμένουν κενές. Μιλάμε, λοιπόν για μια κρίσιμη Ρυθμιστική Αρχή που είναι σοβαρά υποστελεχωμένη.

Η Αegean Baltic και η Glencore

Σημαντικό ζήτημα με την καταλληλότητα (fit and proper) του Τέλη Μυστακίδη, του Έλληνα κροίσου, μετόχου και πρώην στελέχους της ελβετικής Glencore να αποκτήσει το πλειοψηφικό ποσοστό στην Αegean Baltic Bank, θέτει δικαστική απόφαση στις ΗΠΑ με την οποία επιβλήθηκε πρόστιμο 700 εκατ. δολαρίων στην Glencore μετά την παραδοχή της ελβετικής εταιρείας για εμπλοκή της επί μια δεκαετία σε υπόθεση δωροδοκίας ξένων αξιωματούχων σε αρκετές χώρες. Προχθές η Αμερικανίδα δικαστής Lorna Schofield του ομοσπονδιακού δικαστηρίου του Μανχάταν επέβαλε πρόστιμο ύψους 428,5 εκατ. δολαρίων και επιπλέον αποζημίωση 272 εκατ. δολαρίων στην Glencore για τη δωροδοκία αξιωματούχων σε χώρες όπως η Νιγηρία, η Βραζιλία, η Βενεζουέλα και η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Το κατηγορητήριο κάνει σαφή αναφορά και στο ρόλο του Τέλη Μυστακίδη, ο οποίος τότε ήταν ανώτερο στέλεχος στο τμήμα χαλκού και ψευδαργύρου της Glencore. Η καταδίκη στις ΗΠΑ καθιστά θεσμικά αδύνατη την απόκτηση του 55% της Αegean Baltic Bank από τον Τέλη Μυστακίδη, με την Τράπεζα της Ελλάδος να μην μπορεί να κάνει στα «στραβά μάτια» στη συναλλαγή, καθώς έχει περιέλθει ήδη στο ραντάρ του SSM και της ΕΚΤ.

Αποχώρηση από τη ΔΕΔΑ

Σε βελούδινο διαζύγιο οδηγήθηκαν η Italgas και ο διευθύνων σύμβουλος της Δημόσιας Επιχείρησης Δικτύων Διανομής Αερίου (ΔΕΔΑ) Μάριος Τσάκας. Μετά από έξι μήνες στενής συνεργασίας αποφασίσθηκε η αποχώρηση του κ. Τσάκα και η ανάθεση του χαρτοφυλακίου του στην πρόεδρο της ΔΕΔΑ Francesca Zanninotti . Να σημειωθεί πως ο Μάριος Τσάκας είχε σχεδιάσει το επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 400 εκατ. ευρώ της ΔΕΔΑ, αλλά και την περαιτέρω επέκταση του δικτύου διανομής στην ηπειρωτική αλλά και τη νησιωτική χώρα. Ήταν δε εκείνους που έτρεξε τις πρωτοβουλίες της εταιρείας για την ανάπτυξη της αγοράς του βιομεθανίου και υδρογόνου.