Συνταγματική αναθεώρηση και υπογεννητικότητα: Δείτε πώς ΣΥΡΙΖΑ - ΝΔ υποβαθμίζουν ένα σοβαρό θέμα

Το Newsbomb.gr ανοίγει τη συζήτηση και καταπιάνεται μ’ ένα «καυτό» ζήτημα σε μια προσπάθεια να αναδείξει την αξία μιας ουσιαστικής αναθεώρησης του Συντάγματος – Πώς κυβέρνηση κι αντιπολίτευση αναλώνονται σε ζητήματα κοινότυπα, αφήνοντας εκτός συζήτησης το μείζον θέμα της γήρανσης του πληθυσμού – Τα παραδείγματα της Ιταλίας και της Αρμενίας – Αναλυτικά στοιχεία και δεδομένα

Επιμέλεια - Έρευνα: Χρήστος Θ. Παναγόπουλος

Στην Ελλάδα του 21ου αιώνα η Πολιτική, ως πρακτική του δημόσιου βίου, μοιάζει μονίμως να υποπίπτει στο ίδιο ακριβώς σφάλμα που περιγράφει μια κλασική παροιμία του θυμόσοφου λαού μας: «Βλέπουμε το δέντρο αλλά όχι το δάσος».

Εδώ και αρκετές εβδομάδες έχει ξεκινήσει στη χώρα μας, με πρωτοβουλία της κυβέρνησης, μια ολόκληρη συζήτηση σχετικά με την αναθεώρηση του Συντάγματος. Ωστόσο, η αλλαγή και επικαιροποίηση του ανώτατου νομοθετικού κειμένου, το οποίο αποτελεί τη βάση και την κορυφή κάθε έννομης τάξης, φαίνεται πως έχει μετατραπεί σε ένα πεδίο ανούσιας μικροκομματικής αντιπαράθεσης ανάμεσα στην κυβέρνηση και τα κόμματα της αντιπολίτευσης.

Στην κορυφή της ατζέντας και ειδικότερα των διαφωνιών δεσπόζουν:

• το ζήτημα της εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας (σ.σ. πώς και από ποιους θα εκλέγεται)
• το θέμα της θρησκευτικής ουδετερότητας
• ο περιβόητος – πια – νόμος περί ευθύνης υπουργών και άλλα ήσσονος σημασίας ζητήματα, όπως ο αριθμός των βουλευτικών θητειών.

Ειδικά στο θέμα της Εκκλησίας, ο ΣΥΡΙΖΑ ανοίγει το θέμα της θρησκείας, προτάσσοντας επιχειρήματα δήθεν περί ουδετερότητας, προφανώς για να ικανοποιήσει την εκλογική του δεξαμενή, χωρίς, ωστόσο, να ακουμπά - ούτε στο ελάχιστο - το θέμα της εκκλησιαστικής περιουσίας.

Από την άλλη πλευρά και η Νέα Δημοκρατία συμμετέχει κι αυτή με τη σειρά της σε αυτό το γαϊτανάκι αντιπαραθέσεων, αυτοπαγιδευόμενη σε ένα διαρκή «πόλεμο» ανακοινώσεων με την κυβέρνηση, ο οποίος, όμως, δεν έχει το παραμικρό ενδιαφέρον για το μέσο Έλληνα πολίτη.

Για να το πούμε με απλά λόγια: Τα δύο «μεγάλα κόμματα εξουσίας» (sic) έχουν χάσει το πραγματικό νόημα της συζήτησης. Γιατί, κακά τα ψέματα, το μείζον πρόβλημα δεν είναι το θέμα της θρησκείας.

Είναι κάτι πιο βαθύ, πιο κρίσιμο κι όταν η συζήτηση φτάνει σ’ αυτό, τότε οι πολιτικοί ταγοί αυτού του τόπου μοιάζουν να σφυρίζουν αδιάφορα! Το Newsbomb.gr δεν θα ακολουθήσει αυτή την λογική.

Η Ελλάδα αργοπεθαίνει...

Έχουν γραφτεί εκατοντάδες κείμενα, έχει χυθεί άπειρο μελάνι, σε μια συζήτηση, η οποία – κατά την άποψη μας – δεν πλησιάζει, ούτε κατ’ ελάχιστο, την ουσία και την πραγματική σημασία της Συνταγματικής Αναθεώρησης.

Τόσο τα κόμματα εξουσίας όσο και η επίσημη Εκκλησία «φθείρονται» σε μια στείρα ρητορική αντιπαραθέσεων, όταν την ίδια στιγμή, ένα κρίσιμο ζήτημα μοιάζει να περνάει στα «ψιλά γράμματα».

Δυστυχώς, έχει ήδη επιβεβαιωθεί από τα πλέον επίσημα χείλη: Η Ελλάδα γερνάει κι αργοπεθαίνει εξαιτίας της υπογεννητικότητας!

Πόση αξία, άραγε, έχει μια συζήτηση για τους τύπους, όταν το κρισιμότερο ζήτημα είναι η επιβίωση μιας ολόκληρης χώρας και εν τέλει αυτή καθαυτή η ύπαρξή της;

«Εφιάλτης» τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ.

Οι αριθμοί που καταγράφονται στα στατιστικά δεδομένα της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛ.ΣΤΑΤ.), για την εξέλιξη των δημογραφικών μεγεθών, είναι αμείλικτοι: Η Ελλάδα πεθαίνει από την υπογεννητικότητα.

Σύμφωνα με την ΕΛ.ΣΤΑΤ. ο πληθυσμός της χώρας συρρικνώνεται ολοένα και περισσότερο, με τους θανάτους να υπερτερούν κατά πολύ των γεννήσεων.

Ειδικότερα, μόνο το 2017 οι γεννήσεις στην Ελλάδα ανήλθαν σε 88.553 (45.686 αγόρια και 42.867 κορίτσια), καταγράφοντας μείωση κατά 4,7% σε σχέση με το 2016 που ήταν 92.898 (47.882 αγόρια και 45.016 κορίτσια). Στις γεννήσεις δεν συμπεριλαμβάνονται οι γεννήσεις νεκρών βρεφών, οι οποίες ανήλθαν σε 363, αυξημένες κατά 7,1 % σε σχέση με το 2016, που ήταν 339.

Στον αντίποδα, οι θάνατοι παρουσίασαν αύξηση κατά 4,8% και ανήλθαν σε 124.501 (63.168 άνδρες και 61.333 γυναίκες), έναντι 118.792 (60.526 άντρες και 58.266 γυναίκες) το 2016. Οι θάνατοι βρεφών ηλικίας κάτω του έτους ανήλθαν σε 306, μειώνοντας τον δείκτη βρεφικής θνησιμότητας (θάνατοι βρεφών ηλικίας κάτω του έτους ανά 1.000 γεννήσεις ζώντων) σε 3,5 έναντι 4,2 το 2016.

Οι γάμοι ανήλθαν σε 50.138 (24.975 θρησκευτικοί και 25.163 πολιτικοί), παρουσιάζοντας αύξηση κατά 1% σε σχέση με το 2016, κατά το οποίο είχαν πραγματοποιηθεί 49.632 γάμοι (23.778 θρησκευτικοί και 25.854 πολιτικοί).

Τα σύμφωνα συμβίωσης ανήλθαν σε 4.921, αυξημένα κατά 29,5% έναντι του 2016 που ήταν 3.799. Ενώ, στα σύμφωνα συμβίωσης εφέτος περιλαμβάνονται 94 σύμφωνα συμβίωσης μεταξύ ανδρών και 40 σύμφωνα μεταξύ γυναικών.

Σύμφωνα, πάντα, με τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ., μόνο το χρονική περίοδο 2011-2017 ο πληθυσμός της Ελλάδας μειώθηκε κατά 355.000 ανθρώπους.

Όπως υπογραμμίζουν οι ειδικοί, αν το πρόβλημα δεν αντιμετωπισθεί με την υπευθυνότητα που απαιτείται για το υπ’ αριθμόν 1 εθνικό πρόβλημα, ο πληθυσμός της Ελλάδας, το 2050, μόλις που θα αγγίζει τα 10 εκατ. ανθρώπων.

Eurostat: Έως το 2080 η Ελλάδα θα έχει πληθυσμό 7,2 εκατ. άτομα

Την ίδια στιγμή, αν κάποιος τολμούσε να ισχυριστεί ότι οι παραπάνω αριθμοί προκαλούν «ίλιγγο», τότε μάλλον θα έπρεπε να ρίξει μια ματιά και στα αντίστοιχα στοιχεία της Eurostat.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, εάν η χώρα μας δεν αλλάξει πολιτική ως προς την αντιμετώπιση της υπογεννητικότητας και γενικότερα του δημογραφικού προβλήματος, τότε το 2080 ο πληθυσμός της θα έχει μειωθεί σε ένα σύνολο 7,2 εκατ. ανθρώπων, συνιστώντας το μικρότερο τμήμα σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ελληνική Γεροντολογική Εταιρεία: Ελλάδα και Ιταλία γερνούν απότομα!

Στα στοιχεία της Eurostat ήρθαν να προστεθούν τα πρόσφατα ευρήματα της Ελληνικής Γεροντολογικής και Γηριατρικής Εταιρείας, τα οποία καταδεικνύουν ότι η υπογεννητικότητα έχει καταστεί χρόνιο πρόβλημα για την πατρίδα μας.

Ενδεικτικά, σύμφωνα με την έρευνα που είχε δοθεί στη δημοσιότητα την 01/10/2018 (σ.σ. Παγκόσμια Ημέρα των Ηλικιωμένων), ο μέσος όρος ολικής γονιμότητας, δηλαδή παιδιών ανά ζεύγος, είναι 1,26, σταθερός τα τελευταία χρόνια, όταν ο μέσος όρος της ΕΕ είναι 1,49. Επισημαίνεται ότι για να διατηρηθεί σταθερός ο πληθυσμός, πρέπει ο δείκτης γονιμότητας να είναι πάνω από 2,1.

Η Ελλάδα και η Ιταλία καταγράφουν τον τρίτο χαμηλότερο δείκτη γεννήσεων (9‰) στην Ε.Ε., μετά τη Γερμανία (8,4‰) και την Πορτογαλία (8,5‰).

Όπως αναφέρει η ίδια πηγή, ως αποτέλεσμα της υπογεννητικότητας και της γήρανσης του πληθυσμού αλλά και του αρνητικού ισοζυγίου μετανάστευσης, υπολογίζεται ότι θα έχουμε μείωση του πληθυσμού της Ελλάδας από τα 11 εκατομμύρια το 2013 στα 8,3 έως 10 εκατομμύρια το 2050. Η ελάττωση του πληθυσμού θα κυμανθεί από 800.000 μέχρι 2,5 εκατομμύρια άτομα.

Ο πληθυσμός της Ε.Ε. την 1η Ιανουαρίου 2016 εκτιμήθηκε σε 510,3 εκατ. Οι νέοι (0 έως 14 ετών) αντιστοιχούσαν στο 15,6% του πληθυσμού της ΕΕ, ενώ τα πρόσωπα που θεωρούνται ότι είναι σε ηλικία εργασίας (15 έως 64 ετών) αντιστοιχούσαν στο 65,3% του πληθυσμού. Οι ηλικιωμένοι (65 ετών και άνω) αποτελούσαν το 19,2% (αύξηση 0,3% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος και αύξηση 2,4% σε σύγκριση με 10 χρόνια πριν).

Σύμφωνα με τις καταγραφές της Eurostat, η Ιταλία (22,0%), η Ελλάδα (21,3%) και η Γερμανία (21,1%) είχαν τα υψηλότερα ποσοστά ατόμων ηλικίας άνω των 65 ετών, ενώ η Ιρλανδία είχε το χαμηλότερο ποσοστό (13,2%).

Γιατί η Ελλάδα «αργοσβήνει»;

Ως κυριότερες αιτίες όξυνσης του δημογραφικού προβλήματος αναφέρονται:

• Η παρατεταμένη οικονομική κρίση και οι επιπτώσεις της στο βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων
• Οι έντονοι ρυθμοί ζωής που δημιουργούν σοβαρές ψυχολογικές διαταραχές (π.χ. άγχος)
• Η έλλειψη κρατικής μέριμνας, ιδίως σε ό,τι αφορά τη χάραξη και εφαρμογή πολιτικών που θα παρέχουν κίνητρα στα ζευγάρια να αποκτήσουν παιδιά

Υπάρχει λύση ή μήπως είναι αργά; Τι γίνεται στη γειτονιά μας;

Η απάντηση στο ερώτημα αυτό, σε ό,τι αφορά την Ελλάδα είναι απλή: Λύση υπάρχει, το ζήτημα είναι εάν υπάρχει – κι αν θα υπάρξει σύντομα – πολιτική βούληση, για τη χάραξη κι εφαρμογή στοχευμένων αποφάσεων και λύσεων που θα χτυπήσουν τη ρίζα του προβλήματος.

Και αυτό το συμπέρασμα δεν εκφράζεται τυχαία: Γιατί, τη στιγμή που κυβέρνηση κι αντιπολίτευση επιδίδονται σε μια περιττή «κοκορομαχία», άλλες χώρες έχουν αρχίσει να αντιλαμβάνονται τους κινδύνους και τις ολέθριες συνέπειες της υπογεννητικότητας κι ευρύτερα του δημογραφικού προβλήματος.

Τελευταίο και πλέον πρόσφατο παράδειγμα η γειτονική Ιταλία. Η συγκυβέρνηση του Κινήματος των Πέντε Αστέρων με την Λέγκα του Βορρά προσπαθεί να βρει λύση, έστω κι αν γίνεται δέκτης κατηγοριών και σφοδρών επικρίσεων για την πολιτική που ακολουθούν στελέχη της, όπως ο υπουργός Εσωτερικών, Ματέο Σαλβίνι.

Θέλοντας να ενθαρρύνει τη γεννητικότητα, η ιταλική κυβέρνηση αποφάσισε να προσφέρει στο εξής ένα αγροτεμάχιο στους γονείς που θα αποκτήσουν μέσα στα επόμενα χρόνια τρίτο παιδί.

Το μέτρο, που επεξεργάστηκε η Λέγκα και το οποίο εντάχθηκε στο σχέδιο προϋπολογισμού 2019, προβλέπει την παραχώρηση δημόσιου αγροτεμαχίου για 20 χρόνια στις οικογένειες που θα διευρυνθούν στο διάστημα από το 2019 έως το 2021.

Εύλογα, λοιπόν, αναρωτιέται κανείς: Δεν θα μπορούσε να γίνει κάτι τέτοιο και στην Ελλάδα; Να δοθούν αντίστοιχα ή παρόμοια κίνητρα σε νέα ζευγάρια και να υπάρξει διπλή στόχευση τόσο κατά της υπογεννητικότητας όσο και κατά του φαινομένου της αστυφιλίας;

Το παράδειγμα της Αρμενίας

Κι ενώ όλα αυτά συμβαίνουν στη γειτονική Ιταλία, μοιραία η συζήτηση επανέρχεται στο θέμα του Συντάγματος.

Θα μπορούσε, ορθά, κάποιος συνταγματολόγος να ισχυριστεί πως γενικά το Σύνταγμα είναι ένα αφαιρετικό κείμενο, το οποίο δεν θα πρέπει να εξειδικεύει σε συγκεκριμένα ζητήματα.

Όμως, εφόσον το Σύνταγμα, όπως εκτιμούν έγκριτοι συνταγματολόγοι, δεν ρυθμίζει μόνο το κράτος, αλλά και την αγορά, τις κοινωνικές σχέσεις και το μέλλον της κοινωνίας, γιατί να μην υπάρξει αντίστοιχη πρόβλεψη και στο δικό μας ανώτατο νομοθετικό κείμενο, για την αντιμετώπιση ενός κρίσιμου προβλήματος, όπως αυτό της υπογεννητικότητας;

Τη στιγμή, λοιπόν, που η ελληνική πολιτική σκηνή αναλώνεται σε μικροκομματικές αντιπαραθέσεις γύρω από τη Συνταγματική Αναθεώρηση, άλλες χώρες, όπως η Αρμενία έχουν ειδική πρόβλεψη στο Σύνταγμά τους για την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος.

Σύμφωνα με πληροφορίες από το constituteproject.org, στην αναθεώρηση του αρμενικού Συντάγματος το 2015 (Σύνταγμα του 1995), στο κεφάλαιο 3, άρθρο 86 παράγραφος 5 αναφέρεται το εξής: «Οι κύριοι στόχοι της κυβερνητικής πολιτικής στην οικονομική, κοινωνική και πολιτική σφαίρα θα είναι: […] 5. Η προώθηση του ρυθμού των γεννήσεων και η παροχή κινήτρων ώστε τα ζευγάρια να μπορούν να κάνουν πολλά παιδιά».

Συμπεράσματα - Σκέψεις

Πρακτικά όλα τα παραπάνω αποκρυσταλλώνονται στην άποψη ότι απαιτείται ριζική αλλαγή της κυβερνητικής πολιτικής και μετατόπιση της συζήτησης για τη Συνταγματική Αναθεώρηση στο πεδίο της αντιμετώπισης της υπογεννητικότητας.

Απαραίτητη προϋπόθεση: η βούληση της κυβέρνησης για την ανάληψη συγκεκριμένων πρωτοβουλιών και την υλοποίηση στοχευμένων πολιτικών.

Σε ευρύτερο δε πλαίσιο, η υιοθέτηση στο επίπεδο της Ε.Ε. αντίστοιχων αποφάσεων που θα αλλάξουν ριζικά τη συρρίκνωση του πληθυσμού.

Με ευχολόγια και τυπικές διαπιστώσεις, ένα τόσο σοβαρό ζήτημα δεν λύνεται κι αυτό το ξέρουν όλοι.

Μήπως ήρθε, τελικά, η ώρα να αλλάξουμε τη συζήτηση για τη Συνταγματική Αναθεώρηση και να τη φέρουμε στη διάσταση που της αρμόζει; Είναι η στιγμή να ασχοληθούμε, επιτέλους, ως χώρα με ένα εξόχως σοβαρό ζήτημα, προτού να είναι πολύ αργά για όλους μας και ιδίως για τις γενιές που έρχονται ύστερα από εμάς.